Tsưr ziv uô nox jông txix trôngz-jôngr nhoz Đắk lắk li

luz xar txov nhêv

Shir phaz thav txos luz trôngz ntông keo txuôv hloz lox jông, zơưv Phương Xênhv Shôngx, nhoz jok Ea Bar, xar Cư Pui, huyện Krông Bông puz pâuz: uô tâu li no phênhv ntâu zos khov trâu chor pênhr txix Dự án thiv pluôs truôx đrênhk paz hlôngr yiêz tsoz chos. Ntu đrav ntêx, 3 ha ntâu ar têz, zơưv chuôz zis chos poz cưk, kok ntông, tâuv pâur…, tsơưr lươngv kik, gri muôs ho tsik truôx viv li cêr pluôs fênhx tsik so đros đrêiv luz nênhx. Hli 5/2019, txix dự án thiv pluôs truôx đrênhk paz, zơưv tưz hlôngr chiê chos ntông keo. Txơưv six hơưv sâu ntêr muôx 4-5 shông, taz sik nhiêx pênhr yưv uô tsơưs, tsik tas ntâu đas jos tu, cux zuôr chos shơưv tâu têx zav tsoz chos txơưr trâu hâur chor har ntông tưz paz trâu zơưv tso siêz chiê hlôngr đuô chos ntông keo. Zơưv Phương Xênhv Shôngx hêik:

“Thâuv ntêx chor ar no cur chuôz zis chos kôngz mak tas ntâu đas jos uô, ho sâu tsi tâu luôx tưs. Txix hnuz tâu chính quyền paz trâu chính quyền hlôngr yiêz đuô chos jôngr ntông keo txuôv, cur pov muôx ntâu kror liv hênhr, tsik tas ntâu đas jos tu, gri muôs lok cux siêz thiêz. Xar muôx 2 shông thiêz mak cur chor ntông tưz zuôr jông sâu, cur z uôr tror yưv pênhr nzir chiê chos ntông keo thiêz kriz đar đuô thax tsav chos chos”.

Cux zos iz lênhx nênhs tâu sơưv chor tsaz yênhx paz txix Dự án thiv pluôs sêi truôx đrênhk thax tsav Tây Nguyên, txix hli 8/2018, pos Hà Thị Hồng, jok Ea Bar tưz hlôngr yiêz đuô 6 sào cà phê lâul chiê chos txir pôngr lux blâuv txuôv tsik muôx pok. Txir pôngr lux ntơưv Cư Pui hêik taz, Krông Bông hêik cxuô mak lox thiêz muôx cuô ntâu viv li tâu chôngz nênhs nhiêv zuôr. Nhiv no gri muôs txix 15.000-18.000 đêiv iz luz txir, thax tsav vax txir pôngz lux paz muôx tâu phênhv sâu trâu pos chuôz zis muôx 50-70 triệu đêiv iz chiv. Đuô li, đros gri muôs 1.000 đêiv iz hâu txir pôngr lux nôngz, chuôz zis tsênhv muôx nzir tâu phênhv sâu xar muôx 10 triệu đêiv. Pos Hà Thị Hồng hêik:

“Cur chuôz zis tâu dự án paz 6 sào muôx 6000 tsoz, đhâu co chuôz zis muôz nzir nhiêx yưv pênhr chos nzir 1 héc ta, tsêiz no tưz jông sâu lơưv. Njuôk xav shông no chuôz zis zuôr kriz đar đuô thax tsav xar muôx 8 sào thiêz”.

Zơưv Nguyễn Văn Tâm, Bí thư Đảng ủy xar Cư Pui, huyện Krông Bông puz pâuz: Cư Pui zos tỉnh Đắk Lắk luz xar txov nhêv tiv zix, đros 90% zos mênhx cxưx tsơưs nênhs, khov muôx Dự án thiv pluôs thax tsav Tây Nguyên paz, 3 shông đhâu, 20 héc ta ar tox trôngz đaz tuôs  tưz tâu pêx xênhv hlôngr yiêz chos đuô cxuô zav tsoz chos li: ntông keo txuôv, bạch đàn, txir pôngr lux blâuv txuôv paz muôx tâu phênhv sâu kinh têr siêz. Txix tsưr ziv uô nox trôngz-jôngr uô tâu jông, ntâu ziv chuôz zis nhoz Cư Pui tưz đăngk cir chos jôngr chiê huôv tsar kinh têr. Đros kror liv muôx đêx ar đar, kinh têr jôngr nuv, tiv zix zos chos jôngr zuôr ntông, cux zos iz hâur têx tsưr ziv huôv tsar ntơưv tiv phaz hâur ntu yiêz. Zơưv Nguyễn Văn Tâm puz pâuz, ciês shông 2021 no, xar Cư Pui sir jos chos tâu 300 héc ta jôngr xênhz yar:

“Thôngz đhâu têz qơưk dự án chor tsaz yênhx cux xưk li chor tsênhv chêi paz trâu chor chuôz zis pluôs, thax tsav qơư tsênhv sir jos chos jôngr sâuv thax tsav xar. Viv kror liv chos jôngr zos chiê muôx jôngr vor têx ar tox trôngz đo, tiv 2 zos paz txo grêk tsơưs đêx cuôr yôngz ntơưv têx thax tsav qơư nhoz siêz, tiv pêz zos têx thax tsav ar no tsik jông chiê chos jâuz tâuv viv li chos jôngr mak zuôr paz trâu pox nhuôs muôx nzir phênhv sâu đhâu tov kaz 5 shông chos. Pêz paz txix tsưr ziv đhâu dự án thiv pluôs truôx đrênhk chiê paz zuz nôngz, paz trâu pêx xênhv txêik pênhr hâur zênhx hangx tsênhv chêi xar hôiv chiê paz uô hâux lưv chos jôngr”.

Têx uô tâu jông txix tsưr ziv uô nox trôngz-jôngr nhoz Cư Pui tưz paz trâu pêx xênhv hlôngr yiêz đuô cor cav hâur uô nox, tsik yuôr fênhx six tok khov, tsik xar khưr uô nox, pâuz kriz uô têx kror liv muôx ntơưv thax tsav qơư chiê huôv tsar kinh têr cov huv đros. No cux zos ntâu thax tsav qơư hâur tỉnh Đắk Lắk li tsưr ziv uô nox chiê kriz uô cov tâu truôx jông tsaz yênhx tsưr ziv têz qơưk thiv pluôs truôx đrênhk./.

(TTT N-Lik Thox cxêik nhênhv)

Niêv lâuk Ciêz Xênhv Vax truôx siêz hla đhâu cêr pluôs cxôngx

hâux lưv tu zus

   Cxôngx shông 2015 txos shông 2019, tâu têz qơưk paz txưv puz txeik pênhr, nôngz tsoz chos, tsiêx tu zus, niêv lâuk Ciêz Xênhv Vax tưz đros pox niêv hâur jos Tiêx, xã Pá Lông, huyện Thuận Châu, tỉnh Sơn La cxaz chuôz trâur nuv tu zus keiz đuz greis. Qir thơưx, viv tsi muôx chênhz zênhv, hâux lưv tu zus keiz  cux njiz ntâu phêv liv, keiz trâus moz ơưk thiêz tuôs ntâu tus. Niêv lâuk Ciêz ho tror muk cơưv shâuv cán bộ cxiz kôngz, cơưv hâur hâur ntâuz ntơưr thiêz cơưv shâuv chênhz zênhv cxôngx têx lênhx nênhs tưz tu zus yênhx côngz, jux jus niêv lâuk chor keiz tưz hloz lox jông. Cxôngx 10 tuk pox keiz qir thơưx, txos nhiv no tưz muôx 300 tul keiz đuz greis, muôx phênhv sâu nhiêx txiêx cxôngx muôs kê keiz thiêz muôs keiz. Lok tsưr ziv tsoz phưz keiz, niêv lâuk Ciêz Xênhv Vax pheiz kênh.

          Iz chas tu zus keiz đuz greis, niêv lâuk Ciêz tsênhv yưv pênhr tu zus buô thiêz khơưz pas đêx tus zus njês. Đros 3 tul niêv buô, iz shông iz tul niêv buô sha 2 jas, iz jas cxôngx 7-8 tul, fênhx pheiz iz shông niêv lâuk Ciêz chuôz zis muôs 2 jiês.

          Cxôngx tu zus buô, keiz đuz greis, khơưz pas zus njês, niêv lâuk Ciêz chuôz zis muôx phênhv sâu ngaz tul 100 tsov đeiv ntâu iz shôngk. Phênhv sâu no paz niêv lâuk muôx nox muôx tsês, muôx txâuk nhiêx txiêx zus mê nhuôs muk cơưrv ntơưr cxix cxuô, nhiv no tul nhuôv hloz tsênhv qơư shông tiv 4 tsêr cơưv Đại học Luật Hà Nội.

          Chuôz zis li trâur nuv tu zus uô tâu truôx, niêv lâuk Ciêz tsênhv pheiz kênh chênhz zênhv thiêz paz têx pox niêv txov nhêv txơưr hâur jos uô trơưk têx tsưr ziv uô nox ntơư.

          Car xar, car uô chiê huôv tsar cêr uô nox uô hâuk, cxuôv cêr yeiz pluôs, niêv lâuk Ciêz Xênhv Vax cux zos iz lênhx pox niêv paz txeik nhuôs sei đrơưv, muôx txơưx jênhv nhoz tiv phaz. Niêv lâuk thâuv tưs cux sir jos cxaz chuôz têx phongz yaox hâur jos, hâur xã, vênhv tôngv pox niêv uô phongz yaox. Ntơư zos tsi yeiz pluôs, tsi uô cxâuv chei têz qơưs, tsik têv nanv xã hội, tsi phênhz pêx cxênhx txir nênhx thiêz pox niêv, tsi uô cxâuv chính sách jênh số thiêz 3 hur zos “tsêr hur, jêx jos hur, qơư uô jâuz mor hur”.

          Lơưr tix lâuk Tsuô Vax x Tsaz, Chủ tịch UB xã Pá Lông, huyện Thuận Châu, tỉnh Sơn La: Xã Pá Lông muôx 100% zos chuôz zis tsôngv box Hmôngz nhoz uô nênhx. Txơưv Đảng, têz qơưk tsov cưv yưv pênhr ntâu chiê paz tsôngv box sir jos hâur luz nênhx, taz sik txos nhiv no txơưv tsi yuôr ziv chuôz zis trâus yeiz thiêz, taz sik chor ziv chuôz zis pluôs tsênhv tsav siêz 60%. Hâur qênhx shênhx co, hâux lưv niêv lâuk Ciêz chuôz zis truôx siêz cxuô cêr yeiz pluôs cxôngx trâur nuv tu zus zos lok six jông chiê pox nhuôs cơưv shâuv uô lơưr. Thiêz no cux zos iz trâur nuv huv đros thax tsav tox siêz xã Pá Lông thiêz hâur ntu zuôr txos no xã tsênhv zuôr krêz uô đêz đar thiêz huôv tsar cxaz:

          “Niêv lâuk Ciêz Xênhv Vax chuôz zis nhoz jos Tiêx têx tsưr ziv huôv tsar tu zus uô tâu truôx thiêz cux tưz heik kriê têx chuôz zis txơưr uô lơưr. UB xã cux zuôr tror lênhs tov, chox kriê thiêz krêz uô đêz đar txos têx chuôz zis txơưr chiê huôv tsar cêr uô nox trâu ziv chuôz zis”.

          Truôx siêz sir jos hla đhâu cêr yeiz pluôs cxôngx ciês sâuv zuk thax tsav qơư nhoz, niêv lâuk Ciêz Xênhv Vax- zos iz lênhx pox niêv mênhx cxưx Hmôngz nhoz tox siêz Pá Lông-Thuận Châu-Sơn La tsiv nhos zos iz lênhx pox niêv uô tâu hâux lưv jông chiê sđ cơưv shâuv uô trơưk./.

(Riê Lâux-Txâur Vax cxeik nhênhv)