Đắc Lắc: Têx nhiêx txiêx tso txeik zuôr nhiêx nju siêz cux tưz muôx txos trâu têx jêx jok thax tsav heir nênhs tsơưs

Niêv lâuk H’Bhuốt Niê, xênhz shông 1972, nhoz jok Phơng, xã Ea Tul, huyện Cư Mgar txos nhiv no cux tsênhv heik nyei trưs thâuv niêv lâuk chuôz zis trâus iz paz nênhs fêv tuôx ntơưv tsêr nus, têix têx nux grik. Têx li heik ntơư qir txix hli 7/2018, viv luz nênhx txov nhêv, tsi muôx nhiêx, niêv lâuk tưz gra chuôz zis đeiv ntơưr côngk nhav sir zôngv ar têz muk iz qơư hâur thax tsav kêr txeik 10 tsov đeiv nhiêx zuôr qir zuôv lok trâu têx cà phê. Hli 11/2018, niêv lâuk xar gra chuôz zis đeiv ntơưr côngk nhav sir zôngv ar têz co lok tsêr viv li tưz thor iz lênhx nênhs siz sưv hâur jok paz kriê qơư kêr txeik nhiêx saz đrâuv trâu zuk. Lênhx nênhs no thor niêv lâuk H’Bhuốt tso kêr uô cê iz đeiv ntơưr côngk nhav sir zôngv ar chiê zuôr nzir 30 tsov đeiv kêr txeik nhiêx txiêx hâur tsêr nhiêx. Đhâu ntơư, niêv lâuk gra tuôx trâu TP Buôn Ma Thuột chiê njiz iz paz nênhs tso kêr txeik nhiêx. Njênhs trơưk lênhx nênhs heik kriê zuk ntơư, niêv lâuk H’Bhuốt tưz sâu vax tsêr, qơư nhoz trâu hâur đeiv ntơưr kêr txeik nhiêx, mak tsi pâuz saz hâur luôs sâu li chas. Đhâu thâuv uô tas têx ntâuz ntơưr kêr txeik nhiêx, hur si chor nhiêx txeik tâu co puôr lênhx tâu choz trâu lênhx nênhs siz sưv, pâuz hâur jok tuôr, hok niêv lâuk mal têk đơưz têk bliês lok mul tsêr. 3 luz hlik tov kaz, thâuv hli 3/2019, muôx 2 lênhx nênhs tsi pâuz shor zos lênhx tưs gra đros têx ntâuz ntơưr kêr txeik nhiêx muôx niêv lâuk bê tuôx thiêz heik tiêk, cov chuôz zis tsuv thêv 30 tsov đeiv đros trâu 15 tsov nhiêx nju trâu 2 lênhx nênhs co. Tsi muôx nhiêx thêv, 2 lênhx nênhs heik sâuv tưz hêv thiêz heik, zos đhâu iz ciêz niêv lâuk tsi muôx nhiêx thêv mak tsuv muôs vax tsêr, têx chuôz zênhx lok thêv, zos tsi uô li ntơư tas nro niêv lâuk chor nênhs hâur tsêr zuôr trâus tuô. Viv nyei hênhr, niêv lâuk 2 niêv txir tưz khiêr gâuv, 3 lênhx nhuôs mê cux tsuv tso ntơưr tsês đros niêv thiêz txir khiêr:

“Nưk xar kêr txeik nhiêx chiê thêv 30 tsov đeiv nưk muôz ntơưr côngk nhav sir zôngv ar têz ntâuk gri txeik. Gra tâu ntơưr chiê kêr txeik nhiêx hâur tsêr nhiêx. Txeik tsêr nhiêx tas, thêv 30 tsov đeiv ntơư. Viv li tưz muk txeik 30 tsov zuôr nhiêx nju siêz, 30 tsov no zos chor nênhs tso kêr txeik zuôr nhiêx nju siêz li nhiêx txiêx. Cir ntâuz ntơưr tas, lơưr tơư kriê qơư trâu cur, cur đros 4 lênhx nênhs, kriê tas lơưr cxeik đuôz. Lơưr heik cov cur muk pêv TP Buôn Ma Thuột gra nhiêx”.

Pos Lại Mỹ Dung, nhoz jok Niêng 3, xã Ea Nhuôl, huyện Buôn Đôn, tỉnh Đắc Lắc chuôz zis cux xưk li ntơư, muôx tsêr nhoz mak tsi car nhoz hâur tsêr. Pos Dung heik, hâur shôngk shông 2018, tiv zuôr trâul txos nhiêx txiêx zênhx max chiê chox tuk txir muk chơưv kho moz, pos Dung tưz tâu H’Loan, nhoz đros iz jok, tso kêr 10 tsov đeiv đros thiêz nhiêx nju zos 500 cxênhz iz hnuz. Đhâu iz shông ntâu, thêv tsi tâuk, chor nhiêx pos Dung txeik H’Loan tưz ndê txos 80 tsov đeiv. Tsi pov kaz nriêr nhiêx kror tưs lok thêv nux grik, pos Dung trâus pos H’Loan tso nênhs tuôx hêv, huôz têx chuôz zênhx thiêz zuôv pos Dung tsuv cir trâu ntơưr kêr txeik nhiêx zos 100 tsov đeiv mak lơưr thiêx zuôr tsi ntâuk pos Dung. Tsi pov kaz uô chas, pos Dung tưz cir têx ntâuz ntơưr txeik nhiêx, thiêz nhiv no tsênhv njiz phiv liv muôx tsêr mak tsi car nhoz hâur tsêr, viv nyei lơưr tuôx têix têx nux grik:

“Tuk txir trâus muôx moz mak H’Loan muôz six hơưv paz trâu zuk kêr txeik 10 tsov đeiv. Đhâu iz ntuk tsi tâu muôx nhiêx thêv, txix 10 tsov yênhx 80 tsov đeiv, zuk thêv nhiêx nju iz tsov zos 5 cxênhz iz hnuz. Mak zul tiêk thor thêv iz kro jux juk, H’Loan tuk nhuôv tưz chox Tiến thiêz Thông gơưk tuôx ntơưv zuk tsêr, lơưr tuôx heik thiêz muôz têk niêk cur tuk txir chax đaz, lơưr tiêk, cox tưz lâuk lơưv cox pok xar chiêx 2, 3 shông thiêz lok tsi xar? Hnuz tov kaz mak lơưr tuôx heik lol six hnhar, cheix yêz tuôx thâux tsôngk tril yo, ti vi, meir uz no, heik cxuô hâur zuk chuôz zis muôx đaz tsi nưk cux thâux gra tas”.

Thượng tá Nguyễn Văn Quý-Phưv Tsar Phongx Cảnh sát hình sự-Công an tỉnh Đắc Lắc heik pâuz, txix hli 8/2018 txos nhiv no, Công an tỉnh Đắc Lắc tưz qênhz pov 41 qơư, 51 paz đros thiêz muôx 214 lênhx nênhs (hâur co muôx 29 lênhx nênhs nưk uô nưk) cik txos têx li heik sâuv. Trơưk li Thượng tá Nguyễn Văn Quý, txix têx nhiêx txiêx tso kêr txeik zuôr nhiêx  nju siêz tưz muôx ntâu kror uô cxâuv chei têz qơưk txơưr đuô li: Ntêk cxov lênhx nênhs tsi trơưk chei têz qơưk, uô ruôr hiêv têx chuôz zênhx chuôz tas, uô tsi truôx tuk thax tsav qơư nhoz,.....Txơưv Công an tỉnh Đắc Lắc tưz sơưr tơưv txênhz, ruôr por tsês yênhx châuv paz, yênhx puô lênhx nênhs cik txos têx tsi jông li heik co, taz viv cux tưz kho têx ntâuz ntơưr, uz no taz sik cux tsi txâuk chei chiê muôz tik cêr cxâuv lênhx nênhs tưs hlo. Trơưk li Thượng tá Nguyễn Văn Quý: Chei têz qơưk cui tinhv nhiv no xưv bluô lok six siz trâu chor nênhs tso kêr txeik nhiêx zuôr nhiêx nju siêz:

“Trơưk Bộ luật hình sự nhiv no cui tinhv lok sâuv tso kêr txeik nhiêx txiêx zuôr nhiêx nju siêz mak xưv bluô hnhar yax trâu chor nênhs co zos nhoz 3 shông tux. No zos têx uô cxâuv tsi yuô zov chênhr, mak lơưr Bộ luật tố tụng hình sự nhiv no cui tinhv, cơ quan qênhz yuôx tsuôk tâu uô lơưr têx tsưr ziv phax tir thêir txix têx cêr uô cxâuv lox, zov chênhr tror zar sâuv xưz, hok têx uô cxâuv tsi yuô lox, pêz heik cov ntêk cơư tux mak Viện kiểm sát cux tsi uô. Zos tsuôk tso kêr txeik zuôr nhiêx nju siêz mak tsi tâu cxov cơư, lav heik tsês tso chiê ntơư mak zuôr tsi truôx, tiv 2 zos tsi muôx tsôngv px cêr thôngx ziv”.

Têx nuv uô tsi trơưk chei li heik sâuv tưz uô muôx ntâu kror tsi jông trâu luz nênhx XH. Xar tiêk, đros thiêz cxiv kho chei têz qơưk têx cui tinhv lok sâuv xưv bluô tso kêr txeik nhiêx txiêx zuôr nhiêx nju siêz mak iz hâur têx tsưr ziv zov chênhr chiê txo grêk tsơưs têx li heik no zos tsuv đơưk uô jông hâux lưv “tsôngv box zuôr trâul txos kêr txeik têx pênhr nhiêx”; muôz six hơưv trâu tsôngv px tâu buôk ti txos têx pênhr zos iz tsưr ziv jông chiê txo grêk tsơưs têx tsi jông li heik sâuv./.

(TTTN-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

Hluôk nênhs mênhx cxưx Hmôngz nhoz tox siêz huôv tsar kinh têr khov chos kuôr njuôk, uô vuôs luôx

          Tix lâuk Zax A Đằng xênhz shông 1996 zos mênhx cxưx Hmôngz nhoz jos Thèn Pả xã Tả Lèng, huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu tâu pâuz txos zos lênhx nênhs uô ntêx nyuôk hâur tu zus, tsiv uô xênhz yar. Tsi taz txơưx uô kinh têr, tix lâuk Đằng tsênhv muôz hâux lưv uô trâu ntâu lênhx nênhs tsôngv box nhoz tiv phaz.

Đros trâur nuv tsiv uô, tu zus thiêz muôv muôs chuôz zênhx cxiv tsa yênhx côngz, tix lâuk Đằng tsi taz uô bluô nux trâu chuôz zis mak tsênhv muôz hâux lưv uô đros phênhv sâu ngaz tul trâu iz cxiê lênhx nênhs lox tôngv nhoz tiv phaz. Tix lâuk Đằng pheiz kênh: Têx hnuz qir thơưx uô nox uô hâuk, cur njiz lok six ntâu phêv liv, khưr yênhx shông taz sik luz nênhx tsênhv six fênhx txov nhêv. Luz nênhx thâuv tưs cux pluôs, tsi muôx nox muôx tsês, cxôngx co ziv cxơưz cxiz cur truôx siêz sir jos huôv tsar kinh têr, hlôngr yiêz luz nênhx chuôz zis. Cur pov 2,3 shôngk jê ntơưv no, pox nhuôs luz nênhx hâur xã muôx têx hlôngr yiêz, cêr mul lok zôngx ziv đuô, tsôngv box lênhx tưs cux sik đros cxiv uô tsêr yiêz...viv li, zoz qơưx zuôr vuôs luôx thiêz chuôz zênhx cux chuôz ndê. Cur heik cur pox niêv txeik cưr tix nênhx tsa thiêz txeik zênhx hangx tâu mê njik chiê zuôr meir uô vuôs block, zuôr yêz ô tô uô jix vuv thâux chuôz zênhx cxiv tsa, xiv huv kôngz nuv trâu pox nhuôs.

          Đhâu 1 ntu qir tês uô, chuôz zis li xiv huv tâu ntâu lênhx nênhs pâuz txos thiêz njênhs njôngr zôngv ziv hnuz ziv ntâu. Tsi taz uô bluô nux trâu chuôz zis, tix lâuk Đằng tsênhv muôz hâux lưv uô ngaz tul trâu 5 lênhx nênhs lox tôngv tiv phaz đros phênhv nhiêx shar zos 4 tsov đeiv ntâu iz luz hlik. Đrâuv co, tix lâuk tsênhv chos 1 hecta ntâu blêx, poz cưk, kuôr njuôk; 2 hecta txir hơưk, 1 hecta jôngr ntông chiêz thiêz tu zus buô, keiz ok. Đros trâur nuv kinh têr co  chungz fênhx iz shông tix lâuk chuôz zis sâu tâu 160 tsov đeiv ntâu nhiêx liv.

          Tix lâuk Hảng A Tính, phvư Bí thư chi bộ jos Thèn Pả, xã Tả Lèng, huyện Tam Đường, tỉnh Lai châu puz pâuz: Tix lâuk Đằng tsi taz txơưx xar tơưv tsưr ziv uô nox uô hâuk mak thâuv tưs cux jông siêz pheiz kênh zuk li chênhz zênhv hâur tsêz chos, tu zus, tsiv uô kinh doanh paz pox nhuôs hâur jos sik đros huôv tsar kinh têr chuôz zis. Tix lâuk thâuv tưs cux sir jsó cxaz chuôz jêx jos, xã li phongz yaox phuôx tôngv, uô cxix cxuô zuk li txơưx jênhv thiêz uô trơưk Đảng, têz qơưk li chủ trương, cêr chei. Cxôngx zuk li đas jos, siêz sir jos hla đhâu têx phêv liv, gruôs cơưv shâuv chiê cxuôv cêr yeiz pluôs, tix lâuk li trâur nuv tưz chox lok chêx cuk kinh têr siêz, muôz hâux lưv uô trâu ntâu lênhx nênhs lox tôngv, sir jos huôx tôngv phongz yaox ntơưv tiv phaz. Đros têx yênhx tix co, tix lâuk Đằng tsiv nhos zos đeiv iêr chi cax luk chiê cxuô lênhx hluôk nênhs cơưv shâuv uô lơưr./.

Phênhv nôngx mênhx zuôr tsuv pâuz hnuz no tsuôk muôx xâuk li no xưz, phênhv no zos Đeix nta suôz VN nhoz thax tsav faz Băz côngv đros tsênhv qơư cxuêz kôngz têz qơưk uô./.

(Txâur Vax cxeik nhênhv)