Điện Biên krêz sâu têx muôx jông hâur uô ju lix nhoz pak đêx tênhv tênhz Sơn La

Thị xã Mường Lay nhoz trâu iz qơư jông, viv no zos suôv qơư muôx 3 tuk đêx ntưk đhâu: Đêx Sông Đax, đêx Nậm Na thiêz đêx Nậm Lay. Co cux zos thax tsav qơư tâu ntâuk grê muôx lok six ntâu zav jông chiê huôv tsar uô ju lix txix cêr đêx thiêz huôv tsar uô nox txix tỉnh Điện Biên têx muôx jông. Nhiv no tâu seiz zos iz thị xã mê thiêz grêiv, taz tưz tâu ntâu lênhx chôngz tuk pâuz txos, txix ntơư cxơưz cxiz sđ zoz qơưx mul lok ndis shuôs têz qơưk uô si, seiz njiê pak đêx tênhv tênhz ziv hnuz ziv chôngz lênhx. Iz chas luôs hâux lưv cxơưz huôv tsar uô nox txix ntâuk muôz shuôs njêl, tu zus shuôz njêl, tsôngv box Mường Lay cux tưz bax tsưr ziv yưv pênhr uô thiêz zuôr têx chuôz zênhx, fuôx gox jông chiê thâux xa tsôngv kruô mul lok, vưx phưv ju lix. Zơưv Lù Văn Túng, iz lênhx tsưr fuôx gox khênhr thâux xa kruô mul lok ndis têz qơưk uô si nhoz phường Sông Đax, thị xã Mường Lay, tỉnh Điện Biên heik pâuz:

“Nhiv no muôx pak đêx, cur pov têx jông lok sâuv huôv tsar uô ju lix mak jông cơưk, viv li cur tưz yưv pênhr zuôr fuôx gox chiê phưx vưv kruô ndis shuôs têz qơưk uô si mul lok sâuv tuk đêx Nậm Nhùn, Bia Lê Lợi. Đêz đuô mak mul hur si trâu Sơn La. tsôngv kruô sđ zoz qơưx lok six ntâu taz sik nhiv no zuk tsi tâu muôx txâuk cxuô tsar zav chiê krêz uô. Cur cux zos lênhx nênhs xuz thơưx nhoz thị xã Mường Lay zuôr luz gox no phưx vưv tsôngv kruô mul lok taz sik nhiv no cur iz luz xưz, mak tsi txâuk viv tsôngv  kruô lơưr mul lok ntâu. Viv mul trơưk đêx Sông Đax muôx pak đêx tênhv tênhz Sơn La no muôx lok six ntâu zav jông”.

Iz chas jông lok huôv tsar ju lix txix pak đêx tênhv tênhz, tsôngv box cxuô heir nênhs hâur thị xã Mường Lay luz nênhx vênhx huôv, phôngz cxưx cux lok six jông. Suôv qơư no cux tsênhv tuôr tâu tsês thiêz por hưv chiê côngv thôngx heir nênhs Poz Ziz đơưz têx txux chi, cêr nênhx jông đrav ntêx. Lar heik zos txux chi uô si lov jêv đhiê pax vuôs Xòe thiêz ntênhs hội Ki Pang Then. 2 txux chi xênhz huôx jông co tâu côngk nhav zos di sản vênhx huôv jông cấp têz qơưk hâur shông 2016.

Zơưv Lò Văn Thức, lênhx nênhs txơưx hu gâux Then nhoz thị xã Mường lay heik pâuz: Tâu hâu nov ntơưv qơư paz, nhiv no têx lênhx lênhx nênhs txơưx hu gâux, heik cưr cxiêx, đhiê pax vuôs hâur thax tsav cux tsênhv lok six sir jos zok thiêz tâus nriêr têx txux chi vênhx huôv jông thâuv ntêx trâus pôngz plox. Txix ntơư tror cxiv uô, kho đuô têx txux chi jông no chiê paz ntơưv qơư huôv tsar nzir têx muôx jông lok ju lix:

“Ntênhs Kin Pang Then co tov kaz no zuôr uô jông đuô thiêz zuôr krêz đar đuô chiê trâu tsôngv kruô ndis shuôs têz qơưk pâuz txos suôz sênhr hu gâux then xưk li chas, ntênhs hội Pang Then zos li chas. Chiê tsôngv kruô ndis shuôs ntux hâur thiêz đrâuv luôs chas tỉnh tuôx đros côngv cêr lov jêv, pâuz txos têx txux chi jông”.

Hâur six hơưv zuôr txos, Thị xã Mường Lay xav tinhv huôv tsar ju lix hâur pak đêx tênhv tênhz zuôr yênhx têx uô tâu jông hâur thax tsav qơư. Krêz uô têx muôx jông lok huôv tsar ju lix hâur pak đêx tênhv tênhz li: Ndis shuôs têx tsêr meir tênhv tênhz; shuôs trâur nuv tu zus, ntâuk muôz shuôz njêl; tsôngv box heir nênhs Poz Ziz têx txux chi vênhx huôv jông đros thiêz têx cêr nênhx phôngz cxưx jông thâuv nzor, têx qơư di tích lịch sử.......

Hâur shông 2015, thị xã Mường Lay cux tưz cxiv uô tâu yênhx côngz ntênhs hội sik tưr gruôv gox. Txix thâuv ntơư txos nhiv no, thâuv tưs hâur shông yiêz hnuz xuz thơưx, ntơưv qơư ho tsưr tsix lov jêv ntưk ntênhs siz tưr gruôv gox , hu zâuv tâu têx paz nênhs sik tưr txux chi gruôv gox nhoz Sơn La, Lai Châu thiêz hur si têz qơưk Lào tuôx đros sik tưr. Hâur têx hnuz tsưr tsix ntênhs hội, yênhx cxênhz lênhx kruô tưz pâuz thiêz tuôx txos trâu Mường Lay, jux juk yênhx iz qơư jông trâu sđ tuôx siz chuôs njiz, sik tưr têx txux chi hâur shông yiêz paz ntơưv qơư no piêr kriê têx muôx jông thiêz huôv tsar ju lix. Pos Trần Thị Hương Giang, Tsar phongx vênhx huôv thôngz xor xa mông thị xã Mường Lay, tỉnh Điện Biên heik:

“Pêz tưz đros Tsênhv qơư cxơưz cxiz huôv tsar ju lix, Sở vênhx huôv Thêv thao thiêz ju lix tỉnh Điện Biên qênhz shuôs thiêz tsênhv bax cxiv uô ju lix cêr đêx muk txix Hòa Bình-Sơn La-Điện Biên-Lai Châu. Pêz zuôr krêz đar uô têx muôx jông li: Ndis seiz tsêr meir tênhv tênhz, ndis uô si shuôs têz qơưk tâus đêx.. Co cux zos iz hâur têx hâux lưv chiê huôv tsar ju lix vênhx huôv thax tsav muôx pak đêx tênhv thiêz vênhx huôv ju lix thax tsav Tây Bắc đros trâu têx li heik sâuv”.

Thị xã Mường Lay hâur six hơưv huôv tsar tưz hla đhâu ntâu phiv liv hâur ntu đhâu. Txos nhiv no, suôv qơư nor cux tsênhv tâu seiz zos tsôngv box heir nênhs Poz Ziz tsênhv qơư vênhx huôv, đros thiêz têx tuôr tâu tsês chiê muôx côngz bê to zos “huôz têik Poz Ziz” Đèo Văn Long li thax tsav qơư cux tsênhv muôx fiêx cxok nhoz iz saz ntus đêx Sông Đax, qơư di tích Pú Vạp nhoz sâuv đrơưv trôngz siêz. Đros trâu têx cêr lịch sử muôx đrav ntêx lok co, thiêz têx jêx jok, tsêr tsar lơưx cxiv uô jông nhoz iz saz ntus pak đêx tênhv tênhz hâur ntu têz qơưk huôv tsar tưz uô Mường Lay yênhx iz hâur têx thị xã huôv tsar, vav mênhx hâur thax tsav Tây Bắc. Txix ntơư krêz hâu cêr huôv tsar ju lix yiêz truôx tuk txix cêr đêx trâu suôv qơư no./.

(Vũ Lợi-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

Tsưr ziv chos poz cưk ntux tsâus

Chos poz cưk ntux tsâus, tsuv tsoz phưz huv tsưr ziv cux uô tâu truôx jông, txo grêk phiv liv chêix chiv, kriz đar thax tsav tsêz chos…

Têz ar chos:

Xêir têx liêx tơư ar đax, bax đêx zưs.

Nôngz chos:

- Poz cưk blâuv: sir zôngv zav nôngz muôx tsơưr lươngv siêz li: HN88; MX6; MX10; Wax48; Wax 50; Milky36; Vctory 924…

- Poz cưk txuô: Xêir zav nôngz muôx blôngx zâu, muôx chas ntâu, tir thêir tâu ntux kruôr, ntux no thiêz tir thêir tâu caz hmoz tho nox; hâur ntu huôv hloz txos trâu thâuv sâu zos 110 hnuz.

Six hơưv chos:

- Poz cưk blâuv mak chos uô ntêx hnuz 15/10.

- Poz cưk txuô uô zuz uô ntêx hnuz 25-27/9.

- Tsuv njuôk xav chos zav nôngz hâur ntu huôv hloz, cov poz cưk cxơưr, uô nxuôr uô ntêx hnuz 15-17/11.

Tsưr ziv uô zuz:

- Chor nôngz chos (trâu thax tsav 360 yiv ndis): Poz cưk blâuv 0,5 cir. Poz cưk txuô 0,7 cir.

- Tsâu nôngz poz cưk hâur đêx hur 8-10 six hơưv, muôz bo tsês si đêx tas, vâuv hâur suôz jêz nông 20-24 six hơưv, njiêr poz cưk piz tơưs câu mav chox muk chos.

- Xêir thax tsav qơư ar tơưr, tiêx, yar ntux jiêz txos, đar 12-15 yiv ndis, tsuv đoz đrox hur si, zôngv xuôz blêx lok sik blôngx tsơưz puô trâu hâur ar chiê uô zuz.

- Huk zơưv chor hmôngr ar hâur đêx lok sik pak njêl jiêz yar ntux 7-10 hnuz, muôz chor ar co tor đros qir tsiêx cxu cov siz bâus.

- Muôz chor ar tor đros qir co tso sâuv kror qơư tưz bax uô zuz tuôz txix iz tuk ntir têk, muôz nôngz poz cưk chos kuôk cêv li iz tuk ntir têk iz luz nôngz.

- Tsuv muôz luz njiêr poz cưk njư plox ciês hâur ar, taz sik tis saz câuk tơưs tuôx sâur; bax tir thêir nôngs, nak tho nox, zos tiêk chos tas muôx ntux lok nas lox, tsuv muôz tax thêir vor.

- Thâuv chor nôngz poz cưk ntơư tuôx câuk, muôx 3-4 đêiv blôngr , tsik chiê tsês đhâu 10 hnuz, tsuv chox muk chos./.

(Thanh Thủy-Lik Thox cxêiknhênhv)