Tsuv paz cov siz bâus trâu chor pox niêv mênhx cxưx tsơưs nênhs

Iz hâur pox niêv mênhx cxưx tsơưs nênhs têx phiv liv lox zos siêz xar hâur xar hôiv lok choz qênhx thiêz têx kror paz trâu lơưr buôs ti tâu dịch vụ công hâur ntu pox niêv mênhx cxưx tsơưs nênhs pluôs thiêz phênhv sâu tsik truôx. Lơưr trâus pôngz kaz hâur zoz zux, sêiz shuôk đas jos thiêz uô nênhx đros xar hôiv. No zos qir tiv uô trâu chor pox niêv mênhx cxưx tsơưs nênhs tsênhv tsik tâu xưk li chor nênhs txơưr đuô hâur ntu huôv tsar. Lơưr Viện nhênhz chơưv Chuôz zis thiêz Pox niêv txir nênhx, nhiv no muôx 49 mênhx cxưx muôx chor nênhs tâu cơưv ntơưr tsơưs đuô 50%, chor nênhs pâuz nhênhv thiêz sâu ntơưr tsoz tsiz tsênhv tsơưs, 6/53 mênhx cxưx muôx siz zuôr nzor zos 50%, thâuv mak chor pox niêv mênhx cxưx tsơưs nênhs đhâu kruôz kriê txux chi muôx lok six tsơưs, tsuôk bâuv li 6%. Pos Lương Thị Liên, mênhx cxưx mường, xar Lương Ngoại, huyện Bá Thước, tỉnh Thanh Hóa puz pâuz, tiv pox niêv mênhx cxưx tsơưs nênhs tsơưs tâu nriêr pâuz xor mông thiêz têx txux chi yiêz, viv li chiê nriêr tâu hâux lưv uô cux lok six tsơưs: “Chor hluôk nênhs zok nriêr tâu hâux lưv uô mak tsênhv tsơưs. Phênhv ntâu zos tsênhv nhoz ntơưv tiv phaz, tsik tâu nriêr tâu têx hâux lưv uô muôx nzir phênhv sâu  trâu zuk, hok uô kôngz nuv mak sâu tsik truôx, tsik muôx phênhv sâu truôx tuk trâu pox niêv gra siêz luz nênhx thiêz huôv tsar kinh têr”.

Txơưv Đảng thiêz têz qơưk tưz muôx ntâu tsênhv chêi trâu tsông  box mênhx cxưx tsơưs nênhs. Taz sik, phênhv ntâu chor tsênhv chêi nhiv no tsik tâu uô đros trâu pox niêv txir nênhx, tsik tâu tsov cưv txos lox tôngv pox niêv thiêz txir nênhx mênhx cxưx tsơưs nênhs. Chiê tsênhv chêi tâu uô hâur luz nênhx, ntâu lênhx nênhs hêik tiêk, tsuv kho đuô tsênhv chêi cov huv đros trâu saz paz trâu pox niêv txir nênhx cov tâu jông iz zav. Đros co, sir jos yax kriê trâu tsôngv box mênhx cxưx tsơưs nênhs pâuz lok siz bâus nhoz pox niêv thiêz txir nênhx hâur huôv tsar pênhr jos thiêz huôv tsar kinh têr. PGS.TS Đặng Thị Hoa, Viện nhênhz chơưv chuôz zis hiêz pox niêv txir nênhx hêik tiêk: “Tsưr ziv zov chênhr tiv zix chiê hlôngr yiêz đuô pox niêv mênhx cxưx tsơưs nênhs cxaz chuôz trâu têx hâux lưv côngv thôngx zos tsuv kho đuô têx tsênhv chêi txix côngv thôngx, txix pox niêv têx kror tsuv muôx tsênhv tsênhz, tsuv chiê pox niêv mênhx cxưx tsơưs nênhs têx luk hêik muôx tsiv gri đuô, lơưr xar tâu đaz tsik, txix co cxiv tsa tsênhv chêi. Đros thiêz muôx xar hôiv, chor nênhs muôx suôz bê cxaz chuôz, cán bộ xar, chính quyền mnôngs thiêz paz hêik pox niêv têx luk hêik siêz xar co mak thiêx zuôr hlôngr yiêz tâu. Thâuv lơưr uô tâu li mak pox niêv zuôr huôv tsar tâu”.

Tsênhv tsênhz puz pov, tưz muôx chor pox niêv mênhx cxưx tsơưs nênhs sir jos chiê cơưv shâuv, huôv tsar kinh têr chuôz zis, tso siêz muôs têx hax huv muôx ntơưv tiv phaz txos trâu cxiê qơư hâur têz qơưk thiêz ntiêx têz. Kror co puz pov, pox niêv li đas jos txux chi hêik cxuô thiêz pox niêv mênhx cxưx tsơưs nênhs hêik taz cux xưk li chor txir nênhx. Viv li, tsuv paz ntâu đuô trâu pox niêv mênhx cxưx tsơưs nênhs buôs ti tâu têx xor mông chiê huôv tsar zuk, paz sir zôngv tâu chor pênhr jos muôx ntâu no./.

(VOV1-Lik Thox cxêik nhênhv)

Lênhx pox niêv Bí thư - uô tsar jok moz siêz uô hâux lưv viv tsôngv lax px

Thâuv ntêx zos tsar jok, niêv lâuk Huấn tưz lok six ntâu hâux lưv lơưv. Txix hnuz chi bộ bo xeir niêv lâuk uô nzir hur si Bí thư chi bộ, mak hâux lưv ziv ntâu đuô viv cxuô luôs hâux lưv hâur jok txix hloz txos zâu puôr lênhx zos niêv lâuk tas nro. Thâuv ntêx tsuôk uô tsar jok mak tưz muôx Bí thư đros lês uô têx hâux lưv, nhiv no niêv lâuk tsuv chiv chir cxiv tsa tsưr ziv, têx hâux lưv uô chiê muôz trâu cấp uỷ, chi bộ seiz lax, thôngx ziv thiêz uô tsênhz mênhx chi bộ li nghị quyết fuô kriê hâur jok. Xuz thơưx, niêv lâuk cux cxơưx thâuv lênhk nhav thiêz tâu choz 2 zav hâux lưv, viv niêv lâuk iz lênhx pox niêv heir nênhs tsơưs, cux tsi yuô tâu muôx ntâu txux chi tsưr ziv uô. Taz sik viv chi bộ, tsôngv px sđ hâur jok nhiêv trâul, bo tâu, niêv lâuk thâuv tưs tưz sir jos uô jông cxuô luôs hâux lưv: “Đros thiêz Chi bộ jok Cọ, tas nro sđ sik đros lês car, lênhx nênhs seiz, tsưr ziv zos bí thư cxiv uô, thôngz đhâu trâu cấp uỷ seiz shuôs, cxaz nzir, tâu cấp uỷ thôngx ziv thiêx fuô kriê ntơưv chi bộ, quyết tinhv. Uô li chas chiê uô cov tâu trơưk li chi bộ Nghị quyết tso tơưv”.

Jok Cọ zos lênhx zênhz shôngx tâu tas siv nênhx  Lò Văn Giá li qơư nhoz, muôx zuôr xar 250 chuôz zis, 1.120 lênhx nênhs, phênhv ntâu zos tsôngv box Poz Ziz, 90% jênh sôr hâur jok txix thâuv ntêx txos nhiv no phênhv ntâu zos uô liêx têz. Thâuv qir krêz đar đrôngs, uô ciêz đrôngs, thax tsav qơư huôv tsar, jok Cọ tưz tsi yuôr ar uô liêx têz. Co zos iz kro phiv liv trâu ntơưv qơư, cấp uỷ, chi bộ thiêz sơưr thơưx zos Bí thư chi bộ uô tsar jok tsuv muôx tsưr ziv đơưk uô li chas chiê tsôngv px tso siêz cxiv tsa luz nênhx truôx njês. Txix têx tsênhv tsênhz li heik no, niêv lâuk Tòng Thị Huấn thiêz tas nro chi bộ, jok Cọ tưz heik trâu têx hloz cov tso têx tuz nhuôs txâuk hnuz nhôngs uô hâux lưv ntơư muk cơưv txux chi tsưr ziv uô nuv fiv đros zoz qơưx tsênhv tsênhz ntơưv qơư. Iz chas têx li heik no, cấp uỷ, hâu nov heik tsôngv px hlôngr yiêz têx zuz nôngz kôngz, tsiêx tu zus, muôz chor nôngz kôngz yiêz lok chos sâuv têx ar têz nxaz li: Chos txir thanh long, txir lưk pax, txir lưv tsiz, mo môngk muôx 13 ha ntâu….. Ntâu chuôz zis hâur jok sir jos hlôngr tsưr ziv huôv tsar uô nox, tưz hla đhâu yeiz pluôs, uô bluô nux. Muôx têx lar heik txos li, Lò Văn Tươi, Lò Văn Thu, Quàng Quân Phớ, Quàng Văn Thương., Lò Văn Phúc…nhoz jok Cọ chuôz zis, muôx lênhx mak lơưr yưv pênhr tu zus yis, kênh lênhx tu zus nhux tưv, tu zus tsiêx cxu, uô lax luôv….tưz uô tâu trơưk têl, siêz xar. Thiêz têx hâux lưv uô tâu jông, fiv đros puôr lênhx tâu cấp uỷ, chi bộ jok nthuôr uô đar chiê trâu sđ cơưv shâuv, uô trơưk. Txos nhiv no, hur si hâur jok tưz muôx 500 tuk yis, yênhx puô tus nhux tưv, yênhx châuv cxênhz tus keiz ok.

Niêv lâuk Tòng Thị Huấn mak thâuv tưs cux xar njôngr, zuk zos iz lênhx sơưr thơưx hâur cấp uỷ, zos lênhx car seiz jêx jok, thiêz cux zos lênhx niêv, lênhx pos hâur chuôz zis mak tsuv uô ntêx  nyuôs hâur cxuô luôs hâux lưv. Niêv lâuk seiz lax đros têx mê nhuôv phênhz lênhx nênhs, têx hâux lưv uô hâur chuôz zis cov fiv đros chiê huôv tsar uô nox, muôx phênhvsâu tâu truôx. Nhiv no niêv lâuk chuôz zis tu zus muôx 10 tus nhux sha mê nhuôv, đros trâu tu zus keiz ok chiê muôs thiêz hlôngr yiêz pluôs nox, chuôz zis luz nênhx. Shông tưs niêv lâuk chuôz zis cux muôs trâu hâur ciêz đrôngs 3 tus nhux grêix thiêz 2 tus nhuôv shuk nhux, sâu lok 100 ntâu tsov đeiv. Luz nênhx truôx tuk cux paz niêv lâuk tso siêz lês uô têx hâux lưv hâur chi bộ, hâur jok. Niêv lâuk Tòng Thị Huấn heik: “Txơưv tiêk tsênhv yuôr ntâu zav, ntâu kror tsi tâu tâu, taz sik đros thiêz chi bộ nhiêv trâul, tsôngv cưr tix nênhx tsa sđ  hâur jok njênhs njôngr, zuôr zos qơư khov truôx trâu cur sir jos lês uô têx hâux lưv tâu zok muôz. Cur zuôr sir jos chox car jok Cọ cov huôv tsar jông, uô tiêr tâu ntâu luôs hâux lưv đuô pir li têx shông đhâu”.

Trơưk li tsưr ziv, cui tinhv nhiv no, jok Cọ tsuôk yuôr 3 chuôz zis pluôs; 100% têx tuz nhuôs hâur jok txâuk shông, hnuz nhôngs muk cơưv ntơưr puôr lênhx tâu muk cơưv hur si; têx tsênhv chei paz têx chuôz zis muôx côngz têz qơưk tâu uô jông; tsôngv px hâur jok sir jos đros cxiv tsa jêx jok yiêz, paz hnuz côngz, chuôz laov, nhiêx txiêx chiê uô cêr mull ok hâur jêx jok thiêz cux sir jos đros yơuz phơuz, phax tir their têx nênhs fêv, nênhs uô cxâuv chei têz qơưk. Têx luôs hâux lưv mak jok Cọ uô tâu zos muôx tsi tsơưs lênhx pox niêv Bí thư-tsar jok Tòng Thị Huấn têx tsưr ziv, côngz đas jos chox car, kriê trâu jêx jok, tsôngv lax px. Niêv lâuk Lò Thị Hà, nhoz jok Cọ heik pâuz: Iz zav li hâux lưv lok sâuv phax tir their moz Covid-19 nhiv no, iz chas mông txix têx jiês cơưv, loa nta suôz, niêv lâuk Huấn thiêz têx đoanx thêv hâur jok tsênhv muk iz ziv chuôz zis jux juk yax kriê chiê sđ pâuz tâu moz li têx tsi jông thiêz gra siêz txux chi tsưr ziv sik đros côngv thôngx phax tir their tâu jông caz moz: “Đôngx chir Huấn lok six moz siêz lês uô jông cxuô luôs hâux lưv, tâu tsôngv px sđ hâur jok njênhs njôngr, nhiêv txos. Txơưv tiêk zos pox niêv, taz sik đôngx chir uô tâu hâux lưv jông, sir jos, moz siêz trâu têx hâux lưv tâu zok muôz”.

Tưz muôx jiês tâu lês uô têx hâux lưv hâur têx đoanx thêv ntơưv jok Cọ, 8 shông uô phưv tsar jok thiêz 5 shông uô tsar jok thiêz nhiv no zos uô hur si Bí thư chi bộ, đros trâu zuk têx cêr moz siêz, lês uô jông cxuô luôs hâux lưv, niêv lâuk Tòng Thị Huấn thâuv tưs tâu tsôngv px njênhs thiêz nhiêv txos. Niêv lâuk tsiv nhos zos zênhz shôngx tâu tas siv nênhx Lò Văn Giá li qơư nhoz iz lênhx tuz nhuôs jông./.

(Lường Hạnh-Riê Lâux cxeik, nhênhv)