Phù Yên- Sir jos cxax yuôx phax tar moz ơưk keiz ok

          Txos nhiv no, 300 cxênhz hưx yuôx vắc xin phax moz ơưk keiz ok đros 5 cxênhz lir yuôx tuô caz moz tưz tâu UB tỉnh Phú Yên muôz chiê phax tuô moz ơưk ntơưv 6 xã hâur thax tsav njuôs xav muôx moz huôv xênhz siêz. Cxôngx hâur hlik hli 11 txos nhiv no têx lưx lươngv tưz cxax yuôx phax moz ơưk trâu paz keiz ok nhoz jos Đông Bình thiêz 4 jos tsênhv yuôr nhoz xã Hòa An, huyện Phú Hòa thiêz đhâu co krêz đar txos 5 xã thax tsav têx huyện Đông Hòa, Tây Hòa thiêz thành phố Tuy Hòa. Ciês thâuv muôx yuôx phax moz trâu keiz ok, nganhx thú y tỉnh Phú Yên tưz yênhx lix têx tuêv phax tar moz, cxax yuôx phax moz trâu keiz ok ntơưv xã Hòa An, huyện Phú Hòa. Zơưv Nguyễn Tiến Hùng, Tsar qơư tu zus thiêz thú y huyện Phú Hòa puz pâuz: muôx nhos 50 cán bộ xã đros lưx lươngv thú y huyện, tỉnh tâu huiz tôngv chiê cxaz chuôz phax tar moz:

          “ Thâuv muôz chor keiz ok trâus moz ơưk H5N6 phâus por tsês, cêv kuôk thax tsav muôx moz huôv xênhz, tỉnh cungz trâu huyện Phú hòa 800 lir yuôx tuô caz moz thiêz 200 cxênhz hưx yuôx vắc xin phax moz trâu keiz ok, nhiv no tas nro têx xã tưz cxax yuôx phax moz trâu keiz ok thiêz tsuôk yuôx tuô caz moz iz buôk ndis tas”.

          Luôk hâux lưv jông zos têx ziv chuôz zis tu zus hâur thax tsav jênhv pâuz tâu thiêz chuv tôngv sik hux jos đros nganhx thú y cxax yuôx phax moz trâu keiz ok chiê txu grês moz huôv xênhz. Pos Lê Thị Kim, jos Vĩnh Phú, xã Hòa An, huyện Phú Hòa heik:

          “ 2,3 hnuz no hnor tiêk jos Đông BÌnh muôx moz ơưk huôv xênhz ntâu viv li cur chiv chir phax tar uô ntêx. Nhiv no xã muôx tsưr ziv cxax yuôx mak cur cux ntês keiz mul cxax yuôx, tsi chiê trâus cik moz”

          Hâur têx hnuz xiêz 3, 4/11, Chi cục thú y thax tsav 4- Cục thú y nhoz Bộ kôngz nuv thiêz huôv tsar nôngx cxênhz mul ciês ntơưv xã Hòa An chiê qênhz yuôx, njuôs siv sâuv keiz ok, uô ntơưr nus tsôngv box chiê pâuz tsênhz qênhx shênhx tsênhv tsênhz; thôngx cxix uô hâux lưv đros xã thiêz nganhx thú y Phú Yên chiê chox kriê côngz xưv phax tar moz.

          Nhiv no, côngz xưv vêv xênhz tsuôk yuôx tuô caz moz cux tâu têx tuêv tir tar moz krêz uô tsi so ntơưv qơư muôx moz huôv xênhz thiêz tas nro xã Hòa An, huyện Phú Hòa. Chinhr quyênx tiv phaz cux yênhx lix têx qơư jor thiêz heik cán bộ tsi so seiz car, tir tar tsôngv box thâux keiz ok mul lok tsi chiê moz cik đêz đar. Zơưv Lý Thanh Toàn, cán bộ Thú y xã Hòa An, huyện Phú Hòa puz pâuz:

          “ Xã li Ban chox kriê phax tar moz chêx chôngk pheiz côngz jor, tir tar têx yêz thâux tsiêx cxu, keiz ok mul đhâu, tsuv qênhz yuôx thiêz tsi chiê hâur thax tsav muôx moz huôv xênhz”./.

                                                                              (Lê Biết- Txâur Vax cxeik nhênhv)

Têx muôx yưv thiêz tsưr ziv phax tar moz ơưk buô

1. Caz moz ơưk buô

Moz ơưk buô zos zav moz siz cik nhoz têx buô (tas nro buô nhês thiêz buô têz), tiv iz zos zav caz moz siz cik moz lok six sêi thiêz zuôr trâus tuôs txos 90%, tsik so muôx moz đros têx zav moz txơưr đuô li moz đôngs nyar….

Moz cik ciês txix tuk buô trâus moz trâu tuk buô tsik moz, đhâu nox cxuô zav jâuz krâur, đêx hâuk, lok sik cik đhâu têx zav li chuôz zênhx tu zus, chuôz zênhx thâux xa lok sik têx zav txơưr đuô muôx caz moz ơưk lo uô cik moz.

Nhiv no moz ơưk buô cux tsênhv zos kror phiv liv lox txos nganhx tu zus buô nhoz ntâu luz têz qơưk sâuv ntêx têz. Nhoz pêz têz qơưk txos nhiv no, caz moz ơưk buô cux tsênhv tsi so muôx yưv trâu têx qơư tu zus, tsik cxax yuôx phax tar caz moz ơưk trâu buô zos kror phiv liv lox trâu nganhx tu zus buô.

2. Muôx yưv caz moz ơưk

Ntu vâuv caz moz truz ntêr txix 6-8 hnuz. Caz moz ơưk muôx yưv nhoz 3 zav:

- Caz moz ơưk huôv lok six sêi. Buô tsênhv muôx jos chiê tsik nox jâuz krâur, tus buô cuz sor 40-42 tưv muôx yưv têx poz liêz; đhâu co xiêr jux juk trâu têx tơưr grêix, kaz plaz. Buô nti tsik so thiêz trâus tuôs hâur 1-2 hnuz.

- Moz hnhar: Cuz sor 42 tưv hâur 4-5 hnuz, tsik nox jâuz krâur. Kror muôs muôx kuôr muôs, hnôngk, uô tsik tâu pa, ntuôr ntâu jiês. Qir xuz thơưx tus buô co tso kuôr tơưr, đhâu co uô cuô, muôx njil đax; muôx têx poz liêz zâu li zôngr tov, uô yênhx thax trâu têx tơưr grêix…Buô trâus tuôs đhâu 3-4 hnuz moz.

- Moz zâu: Buô zuôs tsik muôx jos, qir xuz thơưx tus buô co tso kuôr tơưr, đhâu co uô cuô, tsư nxiêz, tơưr grêix liêx yênhx thax thiêz lơưr co lơưk yênhx đêiv. Moz truz ntêr txix 1-2 hli, buô tsik muôx jos thiêz trâus tuôs.

3. Phax tarr caz moz ơưk

- Cxax yuôx vắc xin phax tar caz moz ơưk zos tsưr ziv jông tiv zix chiê phax tar moz.

- Vêv xênhz tsêr guôx cov hur si; Cev kuôk sêi têx tuk buô tsik tâu trâus cik caz moz ơưk; hêik trâu cán bộ thú y tuôx qênhz shuôk lok sik chox tus buô ntơư muk qênhz shuôk caz moz ơưk.

4. Kho tus buô co trâus moz

- Nhiv no tsik tâu muôx zav yuôx tưs chiê kho cov jông zav zav caz moz ơưk hêik sâu./.

                                                  (Thu Thùy-Lik Thox cxêik nhênhv)