Hêir nênhs poz ziz zav grêix tsuôr cxiêz

          Uô ntêx thâuv zuôr uô zav grêix tsuôr krưr blôngx cxiêz, tsuv bax cxuô zav li: Blôngx njê lok sik blôngx tsơưz thiêz cxuô zav txux lov: taz sik, zos pir li cxiêz grêix nhux lok sik grêix tưv, tsuv bax: kriêr, đok, shaz txoz, kix, cuô txoz chox lok tuôr uô cê shiz shơưk thiêz chox lok shơư trâu chor grêix nhux tsuôr tâu ntơư; zos tiêk ho xar cxiêz grêix buô, tsuv bax têx zav txux lov li: đok, hưx txoz, njêr, mì chính, jâuz txux lov…thâuv muôz chor txux lov ntơư shơư tas trâu chor grêix tsuôr co mav muôz blôngx tsơưz lol sik blôngx njê  chox lok krưr cxiêz. Pos Lù Thị Muôn, nhoz jos hẹo, phươngx Tô Hiệu, đrôngl Sơn La, tỉnh Sơn La zos iz tus cxiêz grêix muôs trâu tsôngv kruô shir phaz lul hêik:

          “Muôz grêix buô chox lok tsuôr shơư txux lov krưr blôngx tsơưz lok sik blôngx njê lok sik blôngx tsơưz cxiêz, thâuv cxiêz tâu siêr ntơư, blôngx njê thiêz blôngx tsơưz cxiêz cux kraz txơưr tsik siz thôngx. Zos tiêk, tsik muôx blôngx krưr, ho muôz chor grêix tsuôr ntơư chox lok hâu trâu hâur trax shôngz cux tâu hur tiz si”

          Thâuv krưr tâu chor grêix tsuôr ntơư trâu hâur blôngx uô yênhx poz, mav muôz chox lok cxiêz. Taz sik tsuv trâur tơưk cov luz chuz tơưs cox muôx ntâu ndêis thiêx cxiêz tâu grêix siêr, taz sik thâuv cxiêz co tsuv uô jông sêiz thiêz nzênhr tsik cxoz chiê chor grêix co cuz hnhiêz, thâuv cxiêz tâu siêr nox thiêz kaz. Pos Lù Thị Muôn nhoz jos Hẹo shir phaz lul hêik pâuz nzir:

          “Grêix buô tsuôr shơư cxuô zav txux lov krưr blôngx cxiêz, cux muôx chôngz lênhx ntâu tus nhiêx nox. Taz sik muôx iz cxiê lênhx ho nhiêv nox zav grêix tsuôr shơư đros jâuz njuôz cxiêz”

          Grêix tsuôr krưr blôngx tsơưz cxiêz, thâuv cxiêz tâu siêr ntơư, cux tsư kaz hênhr, uô trâu cxuô lênhx sđ nhiêv nox. Chênhr zos li hêik ntơư, hêir nênhs poz ziz thiêx tsik so tsuôr grêix krưr blôngx cxiêz, taz sik phênhv ntâu zos uô trâu chor lâuk thiêz chor mê nhuôv zâu nox.

Tsênhz tiês, đhâu ntâu tiêv lok no, hêir nênhs poz ziz nhoz thax tsav faz Bắc cux zênhx pâuz uô zav grêix co chox lok chơưr kruô thiêz uô muôs trâu tsôngv kruô muk lok hâur thax tsav. Zơưv Quàng Văn Chiêu, nhoz phươngx Chiềng Lề, đrôngl Sơn La zos iz chuôz zis uô grêix cxiêz muôs hêik pâuz:

“Zav grêix tsuôr krưr blôngx cxiêz no, zos hêir nênhs poz ziz iz zav nox kaz thiêz tâu uô muôs trâu hâur têx tsêr muôs cxuô zav nox. Đros ntơư, cur chuôz zis cux uô grêix kruôr lok zos grêix caz puôz muôs trâu tsôngv kruô hâur thax tsav”

Zos tsôngv kruô sđ muk ndis uô si, sêiz shuôk têz qơưs txos thax tsav faz Bắc, tsuv ndo njôngr ndêiv muk nox siv zav grêix tsuôr krưr blôngx tsơưz cxiêz hêik ntơư, tsômgv kruô thiêx pâuz tiêk, zav nox co kaz li chas./.

                             Tsu cxêik nhênhv-Lường Huyền-VOVTB

Gia Lai: Kbang kriz uô ju lix côngv thôngx txuôk đros huôv tsar hêir nênhs Bana têx txux chi vênhx huôv jông thâuv nzor

Đhâu iz shông khưr huôv tsar cêr uô nox đros trâu ntâu cêr txoz cxơưx, pos Nguyễn Thị Hồng Hạnh nhoz đrôngs HCM chuôz zis  tưz xeir muk trâu huyện Kbang, tỉnh Gia Lai chiê uô si ndis shuôs têz qơưk. Pos Hạnh heik pâuz, chiê tâu ndis seiz têx vênhx huôv jông ntơưv qơư, pos chuôz zis xeir tuôx nhoz so trâu luz tsêr tok kruô hâur jok tir ntâuk trol đrav ntêx Stơr, xã Tơ Tung. Tsuôk đhâu 2 hnuz tuôx nhoz so ntơưv no, hur si chuôz zis cux lok six nhiêv nox têx zav nox li: Grêix keiz cxiêz, mor trax, greix buô cxiêz..... Nhoz no, pos Hạnh tsênhv tâu seiz têx lênhx txơưx nthuôr uô lov jêv ntâuk đruôl tôngx nxêz tôngx, heik cưr cxiêx, hiêz tơưz, hiêz cơưv, ntok ntâuz…. Tas nro têx li heik co zos px hâur thax tsav qơư tsiv uô, uô trâu pos Hạnh ziv xar seiz thiêz nhiêv txos têx txux chi vênhx huôv Tây Nguyên. Pos Hạnh heik pâuz:

“Muk seiz iz ndis Kabang no, cur tâu pov đoanx ntâuk thiêz đhiê đruôl tôngx nxêz tôngx lok six jông, vênhx huôv Kbang đhiê uô si lov jêv li ntơư zos iz kro six jông trâu zuk thax tsav qơư. Vav chiê siêz muôx iz hnuz tưs cur zuôr tror tuôx ntơưv no. Vav tiêk thâuv cur tror tuôx, Kbang zuôr huôv tsar jông đuô, iz hnuz huôv tsar jông jux juk”.

Zơưv Đinh Grêng nhoz jok Stơr, xã Tơ Tung heik pâuz, iz hnuz qơư di tích jok ntâuk trol châuz Stơr tok, xav kror đruôz đraz muôx 20-30 lênhx kruô nhoz ntâu tỉnh thành tuôx ndis seiz uô si. Chor ntâuk đruôl tôngx nxêz tôngx jok Stơr, zơưv zos iz hâur têx lênhx nhoz hâur paz ntâuk đruôl tôngx nxêz tôngx co cux sir jos ntâuk têx jax đruôl jông, lov jêv đuô hur si chiê kriê trâu tsôngv kruô sđ pâuz lok sâuv zuk heir nênhs têx txux chi vênhx huôv jông:

“Pêz nênhs Bahnar txux chi ntâuk đruôl tôngx nxêz tôngx lok six ntâu zav, nhiêk muôx nhiêk iz kro jông. Txos trâu thâuv nox mor blêx yiêz, txênhv tsêr yiêz, gâuk nhux tưv, nox yôngz cok, ntênhs moz ntênhs tuôs puôr lênhx nưk muôx nưk têx jax ntâuk txơưr tsi siz thôngx. Thâuv tsôngv kruô tuôx no ndis shuôs têz qơưk uô si, pêz zuôr ntâuk thiêz đhiê jax đruôl tôngx nxênhz tôngx hơưv ntâuk zênhx trok châuz. Jax no ntâuk heik lol tsôngv box Bahnar têx cêr shir phaz, jông siêz thâuv shông 1975, têz qơưk tâu thax zênhz, tsôngv box muôx luz nênhx yar ntux đris ntơư. Jax no mak ntâuk sei, shir phaz, lov jêv”.

Tix lâus Đinh Mỡi, canr bôv Phongx Vênhx huôv thôngz xor mông huyện Kbang, seiz car qơư di tích jok ntâuk trol châuz Stơr, xã Tơ Tung heik pâuz nzir:

“Tsôngv kruô tuôx txos jok Stơr zuôr tâu seiz njiê têx txux chi ntâuk đruôl tôngx nxênhz tôngx, heik cưr cxiêx, heik gâux Bahnar. Hur tiz si puôr lênhx zos px hâur jok nthuôr uô lov jêv trâu tsôngv kruô seiz. Khov muôx ju lix côngv thôngx, tsôngv px hâur thax tsav qơư muôx phênhv sâu thiêz por hưv tâu jông đuô Bahnar têx txux chi vênhx huôv jông thâuv nzor tsês tsi chiê pôngz plox”.

 Zơưv Nguyễn Đình Chi, Tsar phongx vênhx huôv thôngz xor mông huyện Kbang heik pâuz, nhiv no hâur thax tsav qơư muôx 4 jok ju lix côngv thôngx zos jok Chiêng (thị trấn Kbang), jok Mơ Hra, jok Kjang (xã kông lơng Khơng) thiêz jok Stơr (xã Tơ Tung). Iz chas ntơư, têx qơư no tsênhv uô têx hâux lưv tsênhv tsênhz li: Cxiv kho, uô đuô têx txux chi, nuv thâuv nzor li: Uô chơưr xơưs, hiêz tơưz, hiêz vaz, uô pax ntâuz xơưs tsôngk yo hnar, nthuôr uô têx txux chi heik gâux heik cưr cxiêx, ntâuk đruôl tôngx.....chiê phưx vưv tsôngv kruô sđ tuôx ndis seiz têz qơưk uô si. Đros trâu co, nhiv no huyện cux tsênhv tuôr tâu chiê 90 paz tuz nxeik, nhuôs zâu, đros yênhx puô paz ntâuk đruôl tôngx nxêz tôngx nhoz têx jêx jok chiê por hưv tâu tsês têx txux chi vênhx huôv ntâuk đruôl tôngx nxêz tôngx. Zơưv Đình Chi heik pâuz nzir:

“Trâur nuv ju lix côngv thôngx tâu huyện xav tinhv txix 2019 txos 2020, uô ndar txos 2025 trơưk tsưr ziv zuôr ju lix côngv thôngx uô qơư khov trâu por hưv chiê, tuôr tsês têx txux chi vênhx huôv chiê uô ju lix côngv thôngx. Pêz uô thiêz muôx đreiv têx jiês nthuôr uô lov jêv ntâuk đruôl tôngx nxêz tôngx, cxiv uô đuô têx ntênhs hội, tsôngv box hâur thax tsav qơư têx txux chi cêr nênhx vênhx huôv jông thâuv nzor, yưv pênhr kriê trâu iz cxiê lênhx muôx txux chi jông.... Niêx shông huyện puôr lênhx uô têx cêr lov jêv co reik đros trâu hnuz hội ju lix”.

Hâux lưv ju lix côngv thôngx nhoz huyện Kbang tsênhv zos tsưr ziv huôv tsar kinh tế truôx, cê paz ntơưv qơư krêz uô têx muôx jông thâuv ntu tir ntâuk trol châuz đrav ntêx, cê paz por hưv tâu tsês nênhs Bahnar têx txux chi vênhx huôv jông thâuv nzor tsi chiê pôngz plox./.

(TTTN-Riê Lâux cxeik, nhênhv)