Đắc Lắc: Muôx chôngz lênhx nhuôs zâu trâul moz poz kror ndâux, têk tơư

Tsênhv đros lênhx nhuôv nxeik muôx iz shôngk ntâu trâul moz poz kror ndâux, têk tơư tsênhv chơưv kho moz ntơưv tsêr kho moz nhuôs zâu đa khoa thax tsav Tây Nguyên, tix lâus Nguyễn Văn Trang, nhoz huyện Krông Pách, tỉnh Đắc Lắc heik pâuz: Hâur iz ciêz uô ntêx, tix lâus tus nhuôv uô cuz uô no, viv li chuôz zis tưz chox tuôx seiz njuôk shuôs moz ntơưv qơư seiz njuôk shuôs moz tư nhân. Tuôx txos no, bác sỹ cưk yuôx xav lênhx nhuôs xưk li trâul moz poz kror ndâux têk tơư thiêz kriê tiêk cov chuôz zis chox muk nhoz tsêr kho moz chiê kho zênhx max. Đhâu 4 hnuz nhoz chơưv kho moz ntơưv tsêr kho moz Đa khoa thax tsav Tây Nguyên, txos nhiv no, mê nhuôv tưz nhoz khênhr mê njik :

“Đhâu thâuv tuôx nhoz tsêr kho moz, cưk yuôx seiz shuôs thiêz xav tiêk mê nhuôv trâul moz poz kror ndâux têk tơư. Lênhx nhuôv uô cuz uô no lox, pêz tsuv zôngv yuôx chơưv paz zênhx max. Mê nhuôv tsi nox đaz tsi hlo, kuôx chuôs tsi xưz. Nhiv no mak tus nhuôv tưz nhoz khênhr lơưv”.

Cux xưk iz zav li Nguyễn Văn Trang, tix lâus Đỗ Trần Diệu nhoz thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắc Lắc heik pâuz: Thâuv pov mê nhuôv uô cuz uô no, moz kror ndâux thiêz tơưv ntâu luz poz hlưr đêx ntơưv têx têk, chuôz zis tưz muk zuôr yuôx trâu nhuôv nox, taz sik tsi jông viv li chuôz zis chox mê nhuôv tuôx seiz njuôk shuôs moz, đhâu seiz njuôk shuôs, pâuz tsênhz moz, chuôz zis tưz chox tus nhuôv tuôx trâu Tsêr kho moz Đa khoa thax tsav Tây Nguyên chiê kho moz thiêz uô lơưr têx tsưr ziv kriê lok phax tir thêir moz:

“Đhâu thâuv nox yuôx tâu 3 hnuz, lênhx nhuôs cux nhoz khênhr mê njik, viv li chuôz zis tưz chox tuôx nhoz trâu tsêr kho moz thax tsav Tây Nguyên. Hâur chuôz zis tsênhv yuôr iz lênhx nhuôv mê muôx iz hlik ntâu thiêz. Đhâu thâuv pâuz tiêk, zav moz no riêz nênhs thiêz zôngx ziv siz cik tâu trâu lưv lênhx lưv tus, đhâu seiz njuôk shuôs moz tas, pâuz tsênhz pêz tưz chiê lênhx nhuôv moz nưk nhoz nưk iz kro hâur tsêr, tsi chiê nhoz jê, buôk ti đros lưv tus thiêx siz cik tsi tâu moz”.

Tiến sĩ, bác sỹ Trần Thị Thúy Minh, thơưx seiz car Khoa kho moz nhuôv zâu Tsêr kho moz Đa khoa thax tsav Tây Nguyên, txix hâur shôngk shông txos nhiv no, Tsêr kho moz tưz lênhk tok thiêz chơưv kho trâu 130 lênhx nhuôv zâu trâul moz kror ndâux têk tơư thiêz têx hnuz đhâu tsi so muôx chor nhuôv zâu trâul moz kror ndâux têk tơư hnhar. Bác sỹ Minh heik pâuz: Moz kror ndâux têk tơư khênhr njiz trâul nhoz chor nhuôv zâu tsi tâu 5 shông, lar heik zos têx lênhx nhuôs tsi tâu tâu 3 shông ntơư. Moz lok six siz cik tâu. Chor nhuôs zâu khênhr cik tâu caz moz uô huôv moz kror ndâux têk tơư thâuv nhoz jê, cor tâu têx lênhx trâul moz têx kâuz ndâus, cuô njưk uz no..... lok sik chor chuôz zênhx lo têx caz moz heik sâuv li: Nhuôv zâu têx chuôz zênhx uô si, trôngx tos, ntus kror trôngx..... Thâuv trâul moz, lênhx nhuôs zuôr muôx yưv têx li: Moz ka, tơưv uô têx luz poz hlưr đêx ntơưv têx têk, xiz tơư lok sik poz tư..... Zos têx lênhx trâul moz siz, moz muôx têx tưx jông đhâu co 2, 3 hnuz. Taz sik, iz cxiê lênhx trâul moz hnhar, tsi tâu chơưv kho zênhx max muôx têx zuôr uô tsi jông txos lênhx nhuôv têx hlưz hâu thiêz iz cxiê zav moz lok hlưz hâu zar tov kaz no:

“Moz kror ndâux têk tơư moz lok six sei thiêz khênhr huôv uô moz hnhar sei hâur 48 luz six hơưv, xav txix ciês thâuv tus nhuôv trâul môz lok. Thâuv huôv uô moz, huôv sei, pêz tsuôk muôx 2, 3 luz six hơưv zok kriê tsưr ziv, muôz yuôx chơưv kho xưz, chênhr viv li ntơư, tsuv qênhz pov nzor zos lok six zov chênhr. Thâuv tus nhuôv trâul moz mak zênhx max chox muk chuôs cưk yuôx cov sei”.

Trơưk li bác sỹ Lê Phúc, Phưv Giám đốc Tsênhv qơư qênhz njuôk shuôs moz gênhs tỉnh Đắc Lắc. Hâur 3 luz hlik hâur shôngk shông 2021, tas nro tỉnh muôx 250 lênhx trâul moz kror ndâux têk tơư, tsar ndê 2,5 jiês pir li shông 2020. Lar heik, Đắc Lắc tưz muôx iz lênhx nhuôv ntơưv phường  Ea Tam, TP Buôn Ma Thuột trâul tuôs tiv moz kror ndâux têk tơư. Txix moz kror ndâux têk tơư têx huôv xênhz phiv liv, Tsênhv qơư qênhz njuôk shuôs moz gênhs tưz nhênhz chơưv trâu Sở Y tế hux jos đros Sở Zoz zux chox kriê cxuô tsêr cơưv uô jông luôs hâux lưv phax tir thêir moz hâur tsêr cơưv ntơưr. Iz chas co, Tsênhv qơư cux tưz đros cxuô ban, ngênhx cik txos qênhz yuôx hâux lưv phax tar moz kror ndâux têk tơưk ntơưv têx tsêr cơưv ntơưr, đhâu ntơư heik cxuô luz tsêr cơưv moz siêz txos uô jông luôs hâux lưv co:

“Kror zov chênhr lok sâuv phax tir thêir moz poz kror ndâux têk tơư zos pêz tsuv uô li chas cov nox siêr hâuk bâu, tiv 2 zos tsuv muôz xaz phôngx nzuôr têk tsi so trơưk li heik kriê thiêz nzuôr đêx hur. Tiv 3 zos tsuv tsi so qêz suô têx vax tsêr, qơư nhoz, nzuôr, so nhuôv têx chuôz zênhx uô si cov đu lus, hur si.... Iz chas ntơư, thâuv mê nhuôv trâul moz kror ndâux têk tơư, mak tsuv sox seiz njôngr zos pov muôx têx txơưr txar li chas, chox zênhx max muk chuôs cưk yuôx chiê tâu tsoz phưz, heik kriê tsưr ziv kho moz cov huv đros”./.

(TTTN-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

Chos jôngr chiv tax: Nôngx mênhx tsuv chos tsoz chos tưs, chiê phax tar caz hmoz?

Chuôz tsar seiz jông zuz tsoz chos jôngr nuv phưx vưv chos jôngr.

          Heik kriê chos tsoz chos chiv cheix hâur 3 luz hlik hli 4 hli 5 hli 6 shông 2021, Tổng cục jôngr nuv thix ziv têx tiv phaz tsov lơưr tsưr ziv huôv tsar jôngr tâu choz shông 2021 thiêz Đeix njuôs pov ntux nas li njuôs pov, chiv cheix chos jôngr chiê chuv tôngv bax txâuk zuz tsoz chos, taz por tsơưr lươngv; seiz jông zuz chos lơưr cui tênhv; seiz shuôk, bax thiêz njuôs xav jôngr chos taz por tsưr ziv.

          Iz cxiê zav tsoz chos jôngr nuv têx tiv phaz xeir chos li, tsoz chos hloz lox sei: ntông keo, bạch đàn, bồ đề....

          Tsoz chos tiv phaz li: ntông chiêz, lim...

          Tsoz chos txơưr li txir tuz ziz, ciêv fix, shôngz ntông...

Nhạc cắt

          Zơưv Trần Quang Bảo- Phưv Cục tsar Tổng cục jôngr nuv thix ziv têx tiv phaz tsưr tsix seiz car, xav tênhv ar têz, cxiv tsa tsưr ziv chos jôngr, chos ntông njuôz (thax tsav niêv đrôngs thiêz nôngx cxênhz) niêx shông thiêz ntu 2021-2025 lơưr Thủ tướng chính phuv li cuiz tênhv số 524/QĐ-TTg hnuz xiêz 1/4/2021 thôngz đhâu luôs hâux lưv “Chos iz tỷ tsoz ntông njuôz ntu 2021-2025”; suô têx blôngx kruôr, đrox kruôr, khơưz kror, vôngz kror, chos ntông, tsoz phưz, zuôv qir...trơưk tsưr ziv đros yênhx zav tsoz chos.

          Ndaz ndơưv chiv cheix, qiv hơưv jông, chos jôngr lok têx hnuz tsi nyar ntux cuz, muôx ntux lok nas chiê taz por tsoz chos chiêx jông.

          Tsi chos lok têx hnuz nyar ntux cuz sor, ntux kruôr gis ntêr lok sik ntux lok nas lox; chos jôngr tir tar đêx njêr lok têx thâuv tsi muôx chuô lox, niêv đêx hiêr ntak kis thiêz đêx grês kis.

          Zơưv Bảo cux tsov cưv iz cxiê zav caz hmoz uô hiêv tsoz chos tsuv tsưv ziv phax tuô li: Caz njik; caz nox blôngx keo, ciêv fix...../.

(Dân Việt- Txâur Vax)