Mường La: Muôz ntông nox txir lok chos sâuv qơư trâus đêx ngaz cuôr

Đhâu jiês ntux nas đêx ngaz cuôr hâur hlik hli 8 đhâu, huyện Mường La trâus đêx nas uô ruôr hiêv ntâu lok lênhx nênhs, cxuô zav thiêz ar uô kôngz lôngk. Ntâu luz jêx jok thiêz pox nhuôs li têx liêx têz nhoz huyện Mường La, tỉnh Sơn La trâus đêx ngaz cuôr tas hur si. Têx liêx tsêz chos blêx, jêx jok jông thâuv ntêx mak nhiv no tsuôk zos têx pơưs poz jêz lox zâu. Ciês ar uô tsêz chos kôngz lôngk , zuôr xar 600 ha blêx, jâuz tâuv cxuô zav trâus cxuz thiêz đêx cuôr tas hur si. Tror uô nox sâuv qơư nhoz kuz co tsik zôngx ziv uô tâu. Tỉnh Sơn La thiêz huyện Mường La tsênhv qênhz shuôk, cêv kuôk đuô têx ar ntơưv chor jêx jok, hêik pêx xênhv sik đros phêiz kênh têx liêx têz chiê paz trâu chor ziv chuôz zis trâus đêx cuôr yôngz thiêz cxuz tas, sik đros chos têx ntông nox txir chiê px tror truôx tuk luz nênhx trâu ntu zuôr txos no. Chiê nzor truôx tuk luz nênhx trâu pox nhuôs, kror tâu tso tơưv zos sêi đrơưv hlôngr đuô tsoz chos, tsiêx tu zus, uô têx qơư chos ntông nox txir. Yênhx cxênhz tsoz txir bưởi tơưr njuôz tưz tâu thâux tuôs txix Viện kôngz nuv Việt Nam. No zos iz hâur chor zav ntông nox txir tâu tỉnh Sơn La xêir tsov chiê hlôngr trâu tsoz chos poz cưk thiêz blêx sâuv ar tox nxaz sâu tâu kôngz lôngk tsơưs. Tix lâus Lò Văn Tuấn, Jok Bâu xã Nặm Păm, huyện Mường La hêik:

“Hâur jiês đêx ngaz cuôr no, cur ziv chuôz zis cux trâus hiêv hnhar, liêx têz, pak njêl trâus đêx ngaz cuôr tas hur si. Muôx têz qơưk paz chox txir bưởi tuôx chos thiêz pox nhuôs cux muôz ar lok chiê chos đuô yiêz. Pêz vav tiêk tsoz chos zuôr muôx tâu chêx cur kinh tế siêz thiêz cxuôv yêiz thiv pluôs trâu pox nhuôs hâur jok Bâu”.

Uô lơưr tsưr ziv truôx tuk luz nênhx thiêz huôv tsar uô kôngz lôngk, đhâu jiês ntux nas chuô đêx ngaz cuôr, tỉnh Sơn La tưz cêv kuôk thiêz chos yiêz 99 ha ntông nox txir zos: txir mo môngk, lưv tsiz, bưởi, txir khơưz đuz, txir lok tsuôk trâu ntơưv 15 jok nhoz xã Nặm Păm thiêz thị trấn Ít Ong. Hâur co, txir bưởi tơưr njuôz zos zav tsoz chos lur hnuz tâu chos muôx 75 ha. Tỉnh zuôr paz zuz muôx oz shông thiêz chos nzir hâur iz shông xuz thơưx, đros co zos qir mfông thiêz yuôx por vêv đrox tsuôs hâur 3 shông. Zơưv Cầm Ngọc Minh, chủ tịch UBND tỉnh Sơn La puz pâuz:

“Pêz choz trâu quân đội, Công an chos ntông nox txir sâuv chor liêx têz nhiv no pox nhuôs tsênhv uô blêx thiêz poz cưk, kok ntông. Iz ziv chuôz zis tsơưs tiv zix txox 0,5 txos 1 ha. Nhoz qơư kik, tiêx mak pêz chos txir lưv tsiz thiêz txir mo môngk. Nhoz tox siêz mak chos txir tuôz ziz chiê truôx tuk luz nênhx trâu pox nhuôs”.

Chor txir bưởi tơưr njuôz tâu thâux txix Viện kôngz nuv tuôx, tưz tâu nhênhz chơưv huv đros qiv hơưv, thax tsav ar ntơưv huyện Mường La. Vav tiêk, yuôr tsik ntêr shông sâuv no, iz thax tsav jôngr njuôz zuôr tror muôx thiêz zuôr paz tâu trâu pêx xênhv trâus đêx ngaz cuôr Mường La, zuôr muôx tâu iz luz nênhx tsâu sor./.

(Hồng Việt-Lik Thox cxêik nhênhv)

Moz tso jik thax lok zos tso jik kaz jiz thâuv xênhz nhuôs hâur chêr-tsuv tâu kho zênhx max

Tưz muôx tsi tsơưs lênhx pox niêv xênhz nhuôs hâur chêr trâul tuôs tiv moz tso jik kaz jiz thâuv xênhz nhuôs hâur chêr li têx txơưr txar, muôx yưv.....thiêz uô trâu tuk nênhs tsi muôx đas jos phax tir têx moz gênhk, txix ntơư uô trâu têx moz tsi yuô txơưx jông. Moz tso jik kaz jiz thâuv xênhz nhuôs hâur chêr zos tsi chơưv kho, muôx têx zuôr uô trâu lênhx nhuôs hâur chêr njiz trâus têx tsi jông, lar heik zos đros thiêz têx pox niêv nưk tưz muôx nưk moz uô ntêx. Chor nênhs kho moz tsi truôx tuk, mê nhuôv khênhr trâul tuôs hâur niêv luz chêr lok sik tuôs đhâu ciês thâuv nhiv kruôr xênhz zus tâu lok siêz đuô txix 2-4 bâus pir li têx lênhx pox niêv tsik muôx moz gênhk.

Ntâu qir tiv uô huôv moz.

Moz tso jik kaz jiz thâuv xênhz nhuôs hâur chêr, lơưr tsưr tsix y tế ntiêx têz heik zos qênhx shênhx nxor loangv thâuv nox têx jâuz mor, zav nox kaz jiz uô trâu têx thax hâur chêr tsar ndê ntâu thâuv ntu têx pox niêv xênhz tuz ci hâur chêr.

Moz tso jik kaz jiz thâuv xênhz nhuôs hâur chêr xav kror đruôz đraz tsav txix 2-6% lênhx, iz cxiê suôv qơư muôx têx ntâu đuô. Qir tiv chênhr uô muôx zav moz li heik sâuv zos: yax cir, hnuz nhôngs, lok sik muôx kênh lênhx hâur chuôz zis co tưz trâus moz tso jik kaz jiz....

Têx huôv uô moz lox:

Moz tso jik kaz jiz thâuv xênhz nhuôs hâur chêr uô tsar ndê têx moz li: Tuk nênhs trâus moz têx moz jông xưk li moz vưv thiêz tsuv fêis tuk nhuôv hâur niêv đros chêr lok; têx lênhx pox niêv yax cir lok sik trol maz cux zôngx ziv trâus moz têx li heik sâuv thiêz tsuv fêis tuk nhuôv hâur niêv đros chêr lok. Chênhr viv li, chor pox niêv xênhz tuz ci hâur chêr zos tiêk muôx hur si moz tso jik kaz jiz thiêz trok maz mak zuôr uô tsar ndê têx moz li heik sâuv. Hok têx moz nhoz chor mê nhuôv mak tul nhuôv hâur niêv đros chêr, seiz xênhz lox, khênhr zos têx zôngx ziv njiz trâus yax nhoz têx lênhx niêv xênhz nhuôs hâur chêr trâus moz tso jik kaz jiz.

Zos têx lênhx chor thax hâur đros chêr thâuv xênhz nhuôs ntơư truôx tuk, tsi muôx têx moz li chas txơưr, thiêz tsi muôx đaz tsi yưv siv đros mak tsi yuô pov li chas trâu zar tov kaz no; zos tiêk muôx têx li: Trok maz, têx thax hâur đros chêr tsi truôx tuk, shiz mê siêz mak tsuv qênhz shuôs njôngr seiz tuk nhuôv hâur niêv đros chêr plơưr pok đhiê siz luôs, lênhx niêv têx nyar pok ndê siêz....thiêz lar heik đuô hur si zos sox seiz njôngr thâuv tuk nhuôv hâur niêv đros chêr muôx 32 ciêz lok zos muôx 8 hli tror zar sâuv. Thiêz, thâuv xênhz zus, tsuv fêis zos lênhx niêv xênhz tuk nhuôv co muôx moz tso jik kaz jiz, mê nhuôv lox, xênhz zus tsi yuô tâu./.

(Thu Thùy-Riê Lâux cxeik, nhênhv)