Thax tsav đêx ngaz cuôr Mù Cang Chải (Yên Bái) tror truôx tuk jux juk

Txix đhâu trâus đêx ngaz cuôr ruôr hiêv, niêv tix Mú Xênhv Lâux chuôz zis, nhoz jok Háng Gàng, xã Kim Nọi tâu chôngz đoanx côngz xưv tỉnh, huyện thiêz chor nênhs siêz jông tuôx sêiz nus thiêz paz. Đêx tưz cuôr tas cxuô zav niêv tix Mú uô thiêz cxênhx tsês tâu. Xar tiêk nyê zuôr tsik pov kaz uô nênhx đhâu trâus đêx ngaz cuôr, taz sik txos nhiv no niêv tix Mú chuôz zis luz nênhx tưz tror truôx tuk jux juk…Niêv Mú Xênhv Lâux hêik:

“Nhiv no zuk chuôz zis tưz muôx luz tsêr yiêz uô txix kruôr hlâu khor kho lơưv, muôx tsêr nhoz kuôk đêz cưx đêx nhiv no tsik nyêi tsav trâus đêx cuôr yôngz lơưv. Ho tâu paz cxur, paz iz tuk yil chiê zus, txos nhiv no mak chuôz zis cux tsik yuô txov nhêv thiêz tsênhv tror sir jos khưr uô nox đuô…”

Tix lâus Lềnh Xênhv Muôk chuôz zis nhoz jok Kháo Giống, xã Kim Nọi cux trâus đêx cuôr yôngz tas vax tsêr, cxuô zav. Txos nhiv no tix lâus chuôz zis cux tưz uô tâu iz luz tsêr yiêz khor đuô. Đrâuv chor nhiêx tâu paz muôx 80 triệu đêiv ntâu chiê uô tsêr, tix lâus chuôz zis tsênhv tâu paz nzir iz tuk nhux đas, tâu chor nênhs siêz jông khơưk muoz paz ntâu zav chuôz zênhx sir zôngv yênhx hnuz thiêz kôngz krâur, zav nox…

“Vax tsêr trâus đêx cuôr yôngz tas, tsik yuôr đaz tsi, yêz mêir, kêiz buô, nhux tưv cux trâus cuôr tas…Hâur oz hli đhâu mak tưz muôx chor đoanx txix tỉnh, huyện chor nênhs siêz jông tuôx paz. Li no mak chuôz zis cux truôx lơưv, tsik pâuz hêik li chak, tsuôk uô tsâus chor đoanx côngz xưv thiêz sơưr đơưk tưz paz trâu zuk chuôz zis…”

Kim Nọi zos xã trâus hiêv ntâu tiv zix đhâu jiês đêx ngaz cuôr muôx 6 lênhx nênhs tuôs thiêz tsik pov, 17 luz tsêr trâus đêx cuôr yongz, vâu tas hur si, tsuv txar qơư nhz sêi đrơưv. Đros muôx têz qơưk thiêz chor tsưr tsix, tiz nênhs paz; cấp ủy, chính quyền tiv phaz li têx sir jos viv li txos nhiv no, chor chuôz zis njiz trâus phiv liv tiv ntux nas đêx ngaz cuôr ruôr hiêv tưz tror truôx tuk luz nênhx. Zơưv Suôr Xênhv Muôk, chủ tịch UBND xã Kim Nọi, huyện Mù Cang Chải puz pâuz:

“Txos nhiv no mak tas nro chor ziv chuôz zis tưz muôx tsêr nhoz, truôx tuk luz nênhx lơưv. Đros côngz xưv ngaz tuk xã hội mak tâu têz qơưk paz pox nhuôs luz nênhx tưz tror truôx thiêz tso siêz uô xênhz yar…”

Đros pêx xênhv nhoz xã Kim Nọi, txos nhiv no chor chuôz zis trâus hiêv hnhar txix đêx ngaz cuôr nhoz Mù Cang Chải thiêz xã Lao Chải cux tưz truôx tuk luz nênhx. Lơưr huyện Mù Cang Chải hêik pâuz mak tưz muôx 600 đoanx tuôx paz trâu pêx xênhv trâus hiêv, đros tas nro nhiêx txiêx muôs 18 tiv đêiv ntâu, cxuô zav muôz xav txix nhiêx txiêx cux tâu zuôr xar 5 tiv đêiv. Zơưv Vũ Tiến Đức, chủ tịch UBND huyện Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái puz pâuz:

“Huyện Mù Cang Chải tưz truôx tuz luz nênhx trâu pêx xênhv. 140 ziv chuôz zis tsuv txar quuw nhoz, xav tas nro chor chuôz zis trâus ruôr hiêv thiêz chuôz zis tsuv txar qơư nhoz nhiv no tưz uô tiêr, tas nro chor chuôz zis lok nhoz ntơưv chor qơư yiêz tiêx thiêz jông đuô qơư nhoz kuz, pêx xênhv truôx tuk luz nênhx thiêz uô xênhz yar. Chor shux xênhz cux tâu tror cơưv ntơưr cxix cxuô huv cuiz tênhv…”

Chor đrox njuôz tsênhv tror hlar tuôx ntơưv têx qơưk trâus đêx ngaz cuôr ruôr hiêv; pêx xênhv njiz phiv liv tiv ntux nas đêx ngaz cuôr luz nênhx tsênhv tror tâu khưx phưx jux juk. Hla đhâu têx cêr pôngz siêz, pêx xênhv nhoz tsênhv tror uô đuô luz nênhx yiêz, ngaz tuk thiêz tsâu sor đuô./.

(Đinh Tuấn-Lik Thox cxêik nhênhv)

Ntux no njiv uô moz njưk, têx nhuôs zâu muôx têx trâus lôngx

Cêr uô pa chênhr zos qơư uô ntâu zav caz moz zôngx ziv mul tâu trâu hâur luz đros chêr thâuv têx nhuôs zâu uô pa. Moz cêr uô pa tâu pheiz uô 2 zav. Iz zos moz kror njưs-moz ka, moz đru, moz poz njês. Tiv 2 khênhr trâus moz hnhar đuô zos: Moz têx hlaz siêz hlaz njưk.

Têx muôx yưv thâuv trâus moz zos: Hnôngk, uô cuz uô no, lok njưk, cxơưs njưk, cxơưs ka, heik luk tsi đror, muôx têx iz chêr uô cuz uô no siz lok sik hnhar.

Đros trâu têx moz siz lok sik moz ka mak moz zuôr jông jux juk thiêz đhâu 5-7 hnuz txơưv jông. Taz sik, iz cxiê lênhx nhuôs zâu (lar heik zos têx nhuôv zâu tsi tâu muôx 3 shông) tsi yuô muôx đas jos phax tir thêir moz mak zôngx ziv trâus moz njưk. Zos tsi tâu kho moz zênhx max muôx têx tuk nhuôs co zuôr uô tsi yuô tâuk pa, uô cuz uô no lox, yênh, jov hniêr đror kơưr......thiêz muôx têx trâus tuôs.

Chênhr viv li, thâuv têx nhuôs zâu trâus muôx moz, chor uô niêv uô txir tsuv moz siêz sox seiz njôngr chiê pâuz nzor thiêz chox muk chơưv kho tâu zênhx max.

Tsoz thưz thiêz kho moz:

-Zôngv yuôx trơưk li chor cưk yuôx heik kriê. Vêv xênhz hur si cêr uô pa li: Muôz đêx cuô njêr yuôx zâuk kror ndâux, tsuôs nzuôr kror njưk.

-Muôz trâu têx nhuôs nox txâuk têx jâuz mor chiê muôx đas jos phax tar moz, muôz nzir têx jâuz njuôz, đêx txir ntông....trâu nhuôv nox thiêz hâuk.

-Muôx têx muôz chor yuôx hnôngk muôx nhoz ntơưv qơư trâu nhuôs hâuk. Thiêz muôz mê njik têx yuôx cuz trâu nhuôv hâuk thâuv mê nhuôv uô cuz uô no lok sik zôngv fuôv ntuz đêx sor so tuk nhuôs iz chêr cov tsi yuô cuz....

Tsuv chox muk chuôs cưk yuôx zos:

-Tuk nhuôs tsi yuô nox mik lok sik tsi nox mor, iz chêr yênh, kror muôs njês njok, phênhz tsi yuô mênhx lok sik trâus lôngx.

-Tuk nhuôs tsi so uô  cuz uô no lox tsi tu hlo đhâu thâuv tưz muôz yuôx cuz....têx trâu nox, trâu hâuk. Thiêz tuk nhuôs uô pa tsi thôngx li cxiê hnuz, pư jôngx jiêz tsi truô muôs, tsi uô si......

Tsưr ziv phax tar moz:

-Nox hâuk cxix cxuô têx jâuz mor.

-Chox mê nhuôv muk cxax yuôx phax moz cxix cxuô.

-Muôz trik yo sor trâu nhuôv hnar, tsi chiê mê nhuôv iz chêr sor hênhr lok sik txiêk hênhr, vêv xênhz hur si tuk mê nhuôv.

-Niêv txir tsi tâu hâuk zênhz thiêz uô trâu vax tsêr, qơư nox nhoz hur si, đu lus.

-Tsơưs chox mê nhuôv muk trâu têx qơư muôx chôngz lênhx nênhs hâur cheix khênhr muôx moz gênhs./.

(Thu Thùy-Riê Lâux cxeik, nhênhv)