Jax sâu thưr 5, hnuz 13/4/2017:

Chơưr Methanol uô kâus tưx: Seiz car tsi jông, chuôz têk trâu chor nênhs nhiêv hâuk chơưr

     Txix qênhx shênhx kâus tưx tiv hâuk tsuv têx chơưr muôx ntâu cồn công nghiệp Methanol tsênhv ziv hnuz ziv tsar ndê, zơưv Nguyễn Phú Cường, Vụ tsar vụ khoa học Công nghệ, Bộ Công thương heik, têx lênhx trâul kâus tưx chơưr nhiv kruôr đhâu muôx lok six ntâu, têx yuôx Methanol muôx nhoz hâur đros chêr ntâu đhâu cui tinhv. Viv, hâur têx chơưr jông cux muôx iz tsok Methanol trơưk li cui tinhv. Zơưv Nguyễn Phú Cường khav tinhv:

     "Tsi muôx chơưr tor txix cồn Methanol, tsi muôx lênhx tưs tor, viv Methanol lok six civ, tsuv zuôr saz đrâuv luôs 2 chas têz qơưk lok. Methanol zos têx chơưr yuôx tâu seiz car jông. Têx doanh nghiệp zuôr Methanol tsuv heik trâu lưv lươngv muôx vax huôv pâuz".

     Taz sik, ntâu lênhx nênhs nhênhz chơưv y tế heik pâuz, luôs hâux lưv qênhz njuôk shuôs têx lênhx trâul kâus tưx chơưr hâur six hơưv jê lok no tso pov, têx cồn Methanol muôx nhoz hâur têx nênhs hâuk chơưr chor nyar ntâu đuô yênhx châuv, yênhx puô jiês, muôx têx yênhx cxênhz jiês pir li cui tinhv. Kror no tso pov, chơưr tưz tâu tor txix cồn công nghiệp Methanol chiê muôs grê fênhx zis, viv li cux muôx iz cxiê lênhx uô chơưr, lơưr muôz têx cồn công nghiệp nhiês zuôr saz đrâuv luôs 2 chas têz qơưk tsi trơưk chei lok sik têx zav fênhx zis lok tor.

      Thôngx ziv đros têx li heik no, zơưv Nguyễn Mạnh Hùng, Phưv Chủ tịch hội por hưv lênhx nênhs sir zôngv heik pâuz:

     "Luôs hâux lưv zôngv cồn công nghiệp Methanol tor shơư uô yênhx chơưr, tsi zos nhiv no thiêx muôx. Kuôk no 2, 3 shông đrav ntêx, têx ntơưr pov tsir, đei nta  suôz, xa đuôz tưz heik ntâu txos têx chơưr sâuv, lar heik zos ntơưv Nghệ An, luôs muôs hâur têx thôngz phi, muôs chuôs tsi tưz tsi nyei, xar zuôr pêk tsơưs cux muôx, chor cồn Methanol zos zuôr txix Trung Quốc lok".

      Kror lar đuô, zos cơ quan muôx vax huôv thiêz cxuô thax tsav tsi tâu qênhz yuôx shuôs tâu luôs hâux lưv muôz têx cồn li heik sâuv tor chơưr, cux li car seiz tsi tâu tâu têx chuôz zis li têx nuv chuz chơưr. Zơưv Nguyễn Văn Việt, Chủ tịch Hiệp hội chơưr, bia, têx đêx hâuk VN heik pâuz:

     "Cur xar, qir tiv uô kâus tưx chơưr Methanol iz hnuz muôx ntâu jux juk zos viv luôs muôz têx chơưr tor shơư cồn Methanol thiêz pêz tsuv muôx tsưr ziv seiz car jông.... Ciêz uô ntêx, cur muk cơưv ntơưv Ninh Bình (iz hâur têx tsênhv njiêz  tỉnh sơưr thơưx hâur hur si têz qơưk lok sâuv tsiv uô chơưr trơưk li têx tsưr ziv uô thiêz chuz đrav ntêx). Tỉnh heik tiêk, muôx 2.500 qơư tsiv uô chơưr li heik no nhiv kruôr muôx 6 qơư muôx txâuk ntâuz ntơưr tso chei uô. Li ntơư, luôs hâux lưv car seiz tsôngv box têx nuv chiv chir uô thiêz chuz, tor li chas hâur têx chơưr cux tsênhv zos iz hâux lưv zuôr lar heik".

     Trơưk li zơưv Nguyễn Viết Tiến, Thứ trưởng Bộ Y tế, thâuv ntêx, tor shơư cồn Methanol zos chiê zôngv trâu công nghiệp, txơưv li chas cux muôz têx yuôx xanh-mê-thy-len chox lok tor shơư. Taz sik nhiv no, hâux lưv uô li co lơưr tsi uô lơưv, viv li zôngx ziv uô trâu luôs lưv tuk siêz tsi jông liv zôngv, muôz têx chơưr muôx cồn Methanol lok tor shơư chiê muôs:

      "Nhiv no, cồn công nghiệp Methanol tâu muôz siz tor chiê uô jiê, taz sik viv sir zôngv tsi trơưk tsưr ziv viv li thiêx uô  kâus tưx, tuôs nênhs. Car seiz lok sâuv têx li heik no, ntơư zos Bộ Công thương hâux lưv".

      Tsênhz tiês, hâux lưv seiz car tsiv uô, zuôr muôs têx chơưr tsênhv uô tsik tâu truôx, tưz chuôz têk paz trâu têx lênhx nênhs siêz tsi jông uô trơưk zuk tsưr ziv xar, muôz tor shơư lok sik muôs zav chơưr muôx cồn công nghiệp Methanol, uô trâu lênhx nênhs sir zôngv trâul kâux tưx. Tsuôk xav txix thâuv đhâu tsiêz têz qơưk txos nhiv no, ntơưv Hà Nội thiêz Lai Châu tưz muôx txos yênhx puô lênhx nênhs trâul kâus tưx chơưr Methanol, hâur ntơư tsơưs tsơưs 18 lênhx trâul tuôs. Trơưk li Cục ngaz tuk zav nox (Bộ y tế) thôngz sâu, 10 shông đhâu, tas nro thôngz têz qơưk muôx 382 lênhx trâul kâus tưx tiv zôngv têx chơưr tsi taz por, uô 98 lênhx trâul tuôs. Phênhv ntâu zos tiv hâuk têx chơưr tsi pâuz tsênhz qơư, tsi tâu côngz ntơưr côngk nhav zos chơưr hur thiêz taz por ngaz tuk thiêz chor chơưr tâu muôs ntơưv têx qơư uô jâuz uô mor nox, qơư muôs huv...lok sik lênhx nênhs sir zôngv chiv chir muôz tor shơư. Hâur ntơư, chor nênhs trâul tuôs tiv hâuk tâu têx chơưr muôx ntâu cồn Methanol tsav ntâu, zuôr xar 50%./.

(TTT-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

Phênhv thưr 5 hnuz 13/4/2017

Uô bluô nux txix tu zus nhux đas sha mê nhuôs

      Tưz ntâu shông lok no zơưv Hoàng Văn Xuân nhoz jok Phát, xã Chiềng Pằng, huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La uô truôx jông luôs hâux lưv tu zus nhux đas sha mê nhuôs, viv tu zus nhux đas li co uô tâu zos đrêiv tsưr ziv xar, muôx phênhv sâu tâu nhiêx txiêx. zơưv chuôz zis tưz tsik so tu zus 5 tuk mâuv nhux đas sha mê nhuôs thiêz tu zus 20 tuk nhux đas cov tros chiê muôs grêi:

      “Zus nhux đas pir li ntâu zav tsiêx txơưr đuô mak cux pov muôx chêx cur kinh tế siêz đuô, tsik tas ntâu đas jos tsoz phưz viv tsuôk muôx qơư chos tâux trâu nhux nox xưz. Iz shông sâu txix muôs nhux đas xux tâu 70 triệu đêiv ntâu”.

      Chiê taz por zav nox trâu nhux đas, zơưv Xuân muôz 2.500 yiv ndis ar chos poz cưk hlôngr chos tâux nxư. Txos chêix ntux nas mak tâux hloz jông, nhux nox tsik tas, zơưv muôz txiêr vâuv kâuz chiê muôx txâuk jâuz trâu nhux nox hâur chêix tsik muôx jâuz tâux hlar. Txos thâuv luz 10 hli yênhx shông, chuôz zis ho bax nhaz blêx jiêz kruôr chiê trâu nhux đas nox hâur chêix ntux no njiv. Tưz tsik zos txov cưv txos zav nox trâu nhux, zơưv Xuân tsênhv lok six tsov cưv txos vêv xênhz tsêr guôx. Txơưv tiêk têx tsêr guôx uô tsik tâu truôx jông, taz sik cux tâu phêiz qơư nhoz trâu chor nhux đas, qơư trâu têx vuôz tsuôz, taz por vêv xênhz trâu paz nhux đas. Zơưv Hoàng Văn Xuân puz pâuz:

      “Lok tu zus nhux đas mak tsơưs muôx moz, iz shông tsuôk cxax yuôx phax moz txix iz txos oz jjiês mak tưz phax tar tâu lơưv”.

      Chiê muôx nzir phênhv sâu, đrâuv tu zus nhux đas, đrâuv tu zus nhux đas zơưv Xuân tsênhv zus nzir 50 tuk buô đuz  chiê muôs, iz jas sâu tâu 30 triệu đêiv. Tưz tsik zos zơưv Xuân chuôz zis thiêx tu zus nhux đas sha mê nhuôs, mak ntâu chuôz zis nhoz jok Phát cux zus nhux đas sha mê nhuôs lơưr tsưr ziv zus cơư guôx. Viv li mak jol Phát muôx chor ziv chuôz zis zus nhux đas sha mê nhuôs ntâu tiv zivv nhoz xa Chiềng Pằn, zơưv Xuân zos chuôz zis uô ntêx hlo. Pos Quàng Thị Đao, cán bộ cxơưz cxiz uô kôngz xã Chiềng Pằn, huyện Yên Châu puz pâuz:

      “Đros xã Chiềng Pằn li tsưr ziv huôv tsar tu zus mak chor jok hâur xã zus lok six ntâu, tiv zix zos jok Phát muôx zơưv Hoàng Văn Xuân li chuôz zis, tu zus nhux đas sha mê nhuôs txix 5 tuk tror sâur. Zuôr txos no xã Chiềng Pằn zuôr kriz uô ntâu đuô nhoz chor jok Boong, jok Ngùa cux txix 5 tuk mâuv nhux đas sha mê nhuôs tror sâur”.

      Đros zơưv Hoàng Văn Xuân chuôz zis li phênhv sâu tâu txix 100 txos 120 triệu đêiv iz shông txix tu zus nhux đas sha mê nhuôs, no zuôr zos kror uô huv đros thax tsav qơư nhoz, paz trâu pêx xênhv hâur jos huôv tsar uô bluô nux./.

(TTTB-Lik Thox cxêik nhênhv)