Jax sâu thưr 4, hnuz 14/10/2015

Thax tsav ntus đriv Bù Đốp muôx tênhv tênhz chis pov cêr

 

 

Pêz muk trâu xã Thanh Hòa-zos iz luz xã tsênhv yuôr ntâu txov nhêv đuô hur si hâur huyện Bù Đốp. Muk trơưk txox cêr luôv xuôz jêz trâu hâur xã, tsôngv box têx liêx têz cà phê, hưx txoz, jâuz tâuv tsênhv hloz huôv jông njuôz xưz  xiêz, txi txir ndư. Ntâu ziv chuôz zis nênhs Choz Tsiz, Tày, Nùng, Khơ-mer nhoz no tsênhv uô lơưr têx tsưr ziv yiêz hâur huôv tsar uô nox. Zơưv Dương Minh Khoa, Bí thư  chi bộ jok 9, xã Thanh Hòa shir phaz heik pâuz, kuôk no zuôr xar 2 shông, thâuv tsiêz shông 2013, tsôngv box hâur jok tâu Tổng công ty tênhv tênhz faz Nam chaz xor tênhv tuôx txos trâu pêz tsôngv box tơưk pov cêr txix dưv anr, tas muôx 2 tỷ đeiv. Zơưv Khoa heik kriê, zơưv chuôz zis muôx 4 ha liêx têz chos cxuô zav kôngz txix hưx txoz, điều, cà phê, cao su, txir thênhx caz thiêz muôx tênhv tênhz gruk tâu đêx lok zưs trâu têx kôngz:

Băng: “Cur chuôz zis tsuôk thêv tas 2, 3 puôk cxênhz nhiêx tênhv xưz, li ntơư cux xav trơưk grê tênhv têz qơưs, cur seiz cux tas tsi ntâu. Nhoz jok 9 no zos 270 ziv chuôz zis mak tsuôk yuôr 9 ziv chuôz zis pluôs, đuô li zos têx chuôz zis bluô nux thiêz tưz hla đhâu yeiz pluôs. Tsôngv box hâur jok 9 luz nênhx cux iz hnuz hlôngr yiêz jux juk”.

Đhâu sik thav kriê mê njik, zơưv Vũ Viết Duy, Chủ tịch UBND xã Thanh Hòa, huyện Bù Đốp heik pâuz, xã muôx 9 jok mak yuôr 4 jok zos jok 2, 4, 5, 9 njiz phiv liv lok tênhv tênhz. Đảng bộ xã Nghị quyết sir jos cov txos tas kaz shông no zuôr chaz xor tênhv tênhz txos trâu tsêr vênhx huôv têx jok tsênhv tsi tâu muôx tênhv tênhz tơưk thiêz iz cxiê jok chiê tsar ndê têx ziv chuôz zis tsôngv box muôx tênhv tơưk pov cêr, gra siêz luz nênhx trâu tsôngv px. Tsôngv box Thanh Hòa cux vav chiê siêz njôngr cov muôx tênhv tênhz tơưk chiê luz nênhx tsi yuô txov nhêv. Lơưr tsôngv box njuôk xav, muôx tênhv tênhz gruk đêx chiê zưs têx kôngz zuôr fênhx zis đuô, tsuôk bâuv 30% pir li thâuv ntêx zuôr trox lok gruk đêx. Viv li, tsi tak tok txos têz qơưs, muôx têx cux zuôr gruk tâu đêx lok uô têx kôngz, ntơưv jok 4, nhiv kruôr  no muôx nhos 40 ziv chuôz zis tsôngv box tưz siz chos gôngr tâu xar muôx 300 tsov đeiv chiê chaz xor tênhv tênhz. Thiêz cêr shir phaz tưz tuôx txos, ngênhx tênhv tênhz Bình Phước tưz muôz tâu 800 tsov đeiv nhiêx chiê bax chaz têx xor tênhv tuôx trâu jok 4. Zơưv Vũ Viết Duy, Chủ tịch UBND xã Thanh Hòa heik:

Băng: “Thâuv ntêx tênhv tênhz tỉnh cux chaz xor tênhv tuôx trâu jok 9 ntêr muôx iz cêik ntâu. Têx xor tênhv phênhv ntâu zos tsôngv box lơưr chaz lơưr xưz, pir li têx xor tênhv chaz tuôx ntơưv jok 5 nhiv kruôr đhâu, zos tsôngv box sơưr đơưk hâur jok siz chos gôngr nhiêx zuôr xor tênhv chaz lok trâu hâur jok”.

Chiê taz por khor thiêz truôx tuk trâu 24 ntâu cêik xor tênhv lox thiêz 26 ntâu cêik xor tênhv mê chaz muk txos trâu têx thax tsav tsôngv box nhoz, Trung úy Nguyễn Xuân Thủy, canr bôv jênh vênhv zênhx pênhz phax Thanh Hòa heik pâuz, canr bôv, têx tuz lênhv hâur taz viv khênhr paz tsôngv box luôx têx shôngz ntông, đrox lox chiê taz por têx xor tênhv truôx tuk thiêz kriê tsôngv box tsưr ziv sir zôngv jông, ngaz tuk, cxênhx txuôs tênhv tênhz:

Băng: “Tsi tiêk tsôngv box nhoz têx jok hâur xã Thanh Hòa mak tsôngv  cưr tix nênhx tsa nhoz têx thax tsav txơưr đuô, thâuv tưz muôx tênhv tênhz tuôx txos, luz nênhx cux hlôngr yiêz tas ntâu. Hlôngr yiêz lok sâuv xênhz huôx, vax tsêr, qơư nhoz, chuôz zênhx uz no; shux xênhz mak muôx tênhv tênhz tơưk pov cêr chiê cơưv ntơưr, uô si. Lok sâuv uô kôngz paz tsôngv box muôx đêx zưs têx kôngz hâur cheix ntux kruôr…”.

Têx shông đhâu, Tổng Công ty tênhv tênhz faz Nam thiêz Công ty tênhv tênhz Bình Phước đros trâu hâux lưv chaz têx xor tênhv tênhz trâu tsôngv box, tưz sir jos taz por uô tâu jông luôs hâux lưv chaz xor tênhv txos trâu hur si têx zênhx pênhz phax hâur thax tsav tỉnh. Iz chas ntơư, paz uô ngaz tuk thax tsav, tsưx phưv truôx ntus đriv têz qơưs.

Zơưv Mai Quy Tiên, Giám đốc tênhv tênhz Bù Đốp heik, tiv zos thax tsav ntus đriv, tsôngv box nhoz tsi uô cê viv li têx  dưv anr, hâux lưv chaz xor tênhv muk trâu tsôngv box tas ntâu. Muôx kênh jiês chaz xor tênhv tênhz ntêr muôx 2-3 cêik, taz  sik tsuôk muôx 2, 3 châuv ziv chuôz zis tsôngv box xưz. Taz sik, tsi zos tiv muôx tsơưs ziv chuôz zis mak tsi chaz têx xor tênhv trâu tsôngv box, ngênhx tênhv tênhz thiêz hâu nov ntơưv qơư  thâuv tưs moz siêz txos chaz têx xor tênhv tênhz txos trâu yênhx ziv chuôz zis, chiê tênhv tênhz qơưs muk txos tâu trâu thax tsav ntus đriv Bù Đốp./.

                                        ( TTTPHCM-Riê Lâux cxeik-nhênhv)

 

 

 

 

 

 

Phênhv “Đas jos thiêz siv nênhx” hnuz 14/10/2015

Phax tar moz hnôngk trâu nhuôs zâu

 

 

* Qir tiv, têx muôx yưv moz hnôngk nhoz nhuôs zâu:

- Qir tiv chênhr uô muôx yưv moz hnôngk zos tiv caz moz gras tâu trâu hâur cêr uô pa, đhâu co caz moz zuôr nhoz hâur ka uô muôx yưv moz. Hâur chor hnuz qiv hơưv nông tsik so, tsik sor cux tsik no zos tsar tov jông chiê caz moz huôv tsar sêi.

- Lok moz hnôngk: ntu xuz thơưx muôx moz, nhôs zâu zuôr muôx njik hnôngk. Moz xix 7-10 hnuz, đhâu co mê nhuôs zuôr hnôngk ntâu đuô, lok njưs. Zos tsik tâu chơưv kho nzor, zuôr moz hnhar đuô, hnôngz ntâu đuô, moz têr uô trâu mê nhuôs xar ntuôr, tsik xar nox, gênhk, lok cuô muôs, cuô njưs….

* Chor tsưr ziv chiê chơưv kho moz hnôngk nhoz nhuôs zâu?

Chor nhuôs zâu moz hnôngk thiêz tsik muôx phiv liv tưs, nênhs moz zuôr tâu chơưv kho txix yuôx kháng sinh hâur 10-14 hnuz lơưr cưk yuôx hêik kriê. Đros sir zôngv yuôx kháng sinh, tsuv chơưv kho moz hnôngk viv zuôr phiv liv txos đas jos. Hok nhuôs zâu tsik tâu muôx 6 hli hnuz nhôngs, tsuv nhoz chơưv kho hâur tsêr kho moz. Chor nênhs moz hnôngk tsuv chơưv kho trâu iz kror, tsik chiê moz sik cik trâu chôngz nênhs. Thâuv chơưv kho, tsuv muôz trâu mê nhuôs hâuk ntâu đêx, nox têx zav nox xưk li cuô đik, cuô mik. Thâuv mê nhuôs hâuk đêx, nox mik, nox cuô đik…tsik muôz trâu mê nhuôs no sêi , nox tâuhênhr tsav mê nhuôs cxav.

* Uô li chak chiê phax moz hnôngk?

- Moz hnôngz zuôr phax tar tâu muôx chêx cur txix cxax yuôx phax moz. Muôz mê nhuôs cxax txâuk 3 cungz yuôx vắc xin phax moz huv six hơưv cxax zuôr phax tar tâu moz muôx 90%. Zos tsik tâu cxax txâuk 3 cungz yuôx, phax tar moz zuôr kik đuô lok sik trâus moz cux zuôr siz đuô chor nhuôs tsik cxax yuôx phax moz.

- Thâuv mê nhuôv trâus moz hnôngk tsik chiê mê nhuôs uô si đros chor nhuôs txơưr đuô (Xav tas chor nhuôs tưz tâu cxax yuôx phax moz) thiêz chox mê nhuôs muk tsêr kho moz chiê bác sĩ chơưv kho. Tsik tsuv xar tiêk moz hnôngk zuôr chiv chir jông moz đhâu 3 hli 10 hnuz moz. Chơưv kho ziv nzor mak mê nhuôs ziv tsik trâus moz lox.

* Tsưr ziv phax tar moz hnôngk trâu nhuôs zâu?

- Iz zos, Chox mê nhuôs muk cxax yuôx vắc xin phax moz hnôngk (Vắc xin đros phax moz bạc hầu, hnôngk, uốn ván – DTP lok sik vắc xin sik côngv đros moz bạch hầu, uốn ván, hnôngk, caz moz Viêm gan B…cxix cxuô, huv six hơưv.

- Oz zos, tsik so nzuôr têk txix xà phòng; Thêir kror ndâux thâuv cxav; uô vêv xênhz luz chêr, kror njưs, chax đaz trâu nhuôs zâu yênhx hnuz.

- Pêz zos, taz por tsêr nhoz, tsêr jor nhuôs zâu, tsêr cơưv hur si thiêz muôx txâuk pov cêr.

- Plâuz zos, thâuv trâus moz lok sik xav tiêk moz hnôngk, tsuv chiê nhuôs zâu so ntơưr thiêz chox muk trâu tsêr kho moz chiê njuôk moz thiêz chơưv kho cov ndar six hơưv./.

                                        (Hồng Việt-Ly cxêik-nhênhv)