Huiz tôngv lưv lươngv ntơưv qơư hâur phax tar hluôr tơưk cuz jôngr

Hâur thax tsav tỉnh Quảng Bình phênhv ntâu zos jôngr ntông phi lao, thiêz keo. Phênhv ntâu têx jôngr ntông ntơư tưz lox tas, muôx  ntâu nhov thiêz têx chês kruôr, lok six zôngx ziv trâus hluôr tơưk txeik cuz hâur cheix ntux kruôr gis. Iz chas ntơư, têx jôngr ntông chos trơưk ntus đêx hiêr puôr lênhx nhoz hâur đruôz đraz, iz ndis zos tsôngv box uô nênhx nhoz, zoz qơưx sir zôngv ar chiê uô liêx têz ziv hnuz ziv ntâu...., chênhr viv li luôs hâux lưv por hưv jôngr, lar heik zos phax tar hluôr tơưk cuz jôngr njiz ntâu phiv liv. Zơưv Phạm Hồng Thái, Chi cục tsar chi cục yuôx jôngr tỉnh Quảng Bình heik pâuz: Pâuz tâu txix têx txuz hluôr tơưk cuz jôngr hâur shông uô ntêx, shông no hâux lưv phax cuz tuô cuz jôngr tâu hlôngr yiêz li: Muôz meir nhoz đêz tsov seiz shuôs; yax kriê vênhv tôngv thiêz phuôx huiz sđ ntơưv qơư sik đros phax tar hluôr tơưk cuz jôngr:

“Pêz tsuv uô jông luôs hâux lưv njuôk hov têx thax tsav zôngx ziv muôx hluôr tơưk txeik cuz, tsưr tsix cxiv tsa lưv lươngv ntơưv qơư cov txâuk nênhs chiê thâuv tưs muôx hluôr tơưk cuz jôngr mak muôx têx hu tâu ciês chiê đros tuô hluôr tơưk thâuv nhiv kruôr qir txeik chis cuz. Lưv lươngv no zuôr đros tuô tâu hur tiz si têx txuz hluôr tơưk cuz jôngr thâuv nhiv kruôr qir chis cuz mê chiê txo grêk tsơưs têx tsi jông uô hiêv txos jôngr ntông”.

Xav tinhv luôs hâux lưv por hưv, phax tar hluôr tơưk cuz jôngr zos hâux lưv zov chênhr, xuz thơưx hlo thiêz no zos sđ cux xưk li tas nro XH hâux lưv. Khov uô jông hâux lưv yax kriê, vênhv tôngv, tsôngv box nhoz jê thax tsav jôngr ntông tưz jux juk hlôngr yiêz tsưr ziv jênhv pâuz thiêz muôx txơưx jênhv hâur sik đros lưv lươngv muôx vax huôv por hưv jôngr. Niêv lâuk Nguyễn Thị Ánh, nhoz xã Thạch Hóa, huyện Tuyên Hóa, tỉnh Quản Bình heik pâuz:

“Cux yax kriê lok sâuv phax tar hluôr tơưk cuz jôngr, tsi cxoz luôx têz hlơưr. Zos hlơưr têz mak tsuv cêv cov jông, hluôr tơưk thiêx tsi txeik cuz jôngr thiêz tsi tâu jêk tơưl trâu têx thax tsav txưr, uô hluôr tơưk txeik chis cuz trâu xuz jôngr”.

Txix têx heik pâuz lok qênhx shênhx muôx ntux cuz sor ntêr hâur têx luz hlik zuôr txos, lưv lươngv muôx vax huôv tưz đros hâu nov ntơưv qơư qênhz yuôx hur tiz si têx hâux lưv phax tar hluôr tơưk cuz jôngr hâur tas nro thax tsav tỉnh chiê qênhz shuôs jông thiêz muôx tsưr ziv cxiv kho zênhx max chiê bax phax tir thêir têx tsi jông muôx yưv. Đhâu qênhz yuôx tso pov, phênhv ntâu cxuô thax tsav qơư thiêz taz viv tưz cxiv tsa tsưr ziv phax tar hluôr tơưk cuz jôngr. Trơưk li zơưv Trương Khánh Bằng-Phưv hạt tsar hạt yuôx jôngr Tuyên Hóa tỉnh Quảng Bình, txos iz jiês no luôs hâux lưv bax phax tir thêir hluôr tơưk cuz jôngr hâur thax tsav tưz uô tiêr tas:

“Nhênhz chơưv cxiv uô têx ntâuz ntơưr fuô kriê luôs hâux lưv phax tar hluôr tơưk cuz jôngr ntơưv qơư. Lok sâuv têx xã mak yênhx lix têx tổ đội chox kriê uô hâux lưv por hưv thiêz phax tar hluôr tơưk cuz jôngr ntơưv qơư, cxiv tsa tsưr ziv thiêz fuô uô têx nuv xưv lik têx blôngx kruô, uô côngz trênhx phax tar hluôr tơưk cuz jôngr”.

Phuôx huiz lưv lươngv ntơưv qơư li pưs txux txơưx jênhv hâur sik đros ngênhx muôx vax huôv, hâu nov ntơưv qơư zuôr paz trâu hâux lưv uô tâu têx nuv por hưv thiêz phax tar hluôr tơưk cuz tox cuz jôngr hâur thax tsav./.

                                                                            (TTT-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

Lào Cai: Lênhx pox niêv “sâu tâu nhiêx tỷ” cxôngx tu zus nôngz njês pok neiz

          Tâu xênhz zus hâur chuôz zis muôx 8 lênhx cưr tix nus muôk, luz nênhx txov nhêv, cxôngx thâuv tsênhv zâu txos thâuv hloz tiêr nênhs, niêv lâuk Hoàng Thị Chắp, mênhx cxưx Giáy nhoz jos Luổng Đơ, xã Cốc San, huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai thâuv tưs cux xar njôngr hla đhâu luz nênhx yeiz pluôs.

          Hâur têx shông 1990, tsi xar khưr uô liêx têz, niêv lâuk 2 niêv txir truôx siêz zuôr ar khơưz pas zus njês. Qir thơưx lok six phêv liv, viv thâuv co nôngz njês tsuv zuôr cxôngx Viện nhênhz chơưv tu zus nôngz shuôz njês I lol huôv tsar tu zus, yuôr njês li zav nox mak tsuv zuôr cxôngx faz Nam lol, muôx têx thâuv 2,3 ciêz thiêx lol txos. Niêv lâuk 2 niêv txir mak zos tsôngv box tox siêz, tsưr ziv txux chi tu zus shuôz njês kik, taz sik 2 lênhx cux xav tênhv truôx siêz uô hâux lưv no.

          Shông 2002, cxôngx iz jiês mul seiz trâur nuv tu zus njês pok neiz ntơưv Vân Nam (Trung Quốc), niêv lâuk Chắp tâu pâuz txos công nghệ tu zus njês yiêz thiêz tâu pâuz txos nôngz njês pok neiz yiêz. Nôngz njês pok neiz ntơưv Vân Nam tsi xưk li hâur pêz têz qơưk viv yar lengx thiêz tsơưr lươngv greix siêz đuô lok six ntâu. Lok six gruôs cơưv shâuv thiêz xar hlôngr yiêz luz nênhx, niêv lâuk Chắp cuiz tênhv gra nôngz njês no chox lol nus:

          “ Mul pov ciês trâur nuv lơưr uô, lơưr li tsưr ziv tu zus njês nôngz thiêx li pâuz lơưr tsi uô li zuk uô. Lơưr li nôngz njês zus 5 luz hlik hnhar 1,2 cir txos 1,5 cir, yuôr pêz li nôngz njês pok neiz mak tsuôk hnhar 8 las txos 1 cir xưz, viv li chuôz zis tưz truôx siêz chox nôngz njês pok neiz no lol zus”.

          Qir thơưx, niêv lâuk Chắp zuôr nôngz njês pok neiz cxôngx Vân Nam lol zus siv lơưr tsưr ziv cơưv shâuv tâu. Txos thâuv sâu njês, chêx cuk tax tâu siêz đuô niêv lâuk li siêz xar, nhiêx txiêx muôs njês tsi taz txâuk chiê zuôr krâur, zuôr nôngz njês mak tsênhv txâuk chiê thêv tas têx nux grê, tiv zix muôz cxaz đas jos chiê niêv lâuk tror huôv tsar tu zus njês.

          Ntâu jiês mul Vân Nam seiz shuôk, cơưv shâuv, txos shông 2006, niêv lâuk Chắp tưz chiv chir tu zus tâu nôngz njês pok neiz Trung Quốc ntơưv Việt Nam thiêz muôs trâu niêv ciêz. Niêv lâuk Chắp li nôngz njês pok neiz tâu ntâu thax tsav nhoz buôk co pâuz txos, jux jus tas nro tỉnh thiêz ntâu tỉnh tiêx đras cux pâuz txos. Chungz fênhx iz shông niêv lâuk qơư tu zus muôs 7-8 tsov tul njês nôngz, shông 2017 sâu lol tâu zuôr xar 2 tỷ đeiv.

          Đrâuv huôv tsar kinh têr chuôz zis, niêv lâuk Chắp tsênhv chox njês nôngz đros zuk li chênhz zênhv tu zus heik kriê trâu lok six ntâu chuôz zis nôngx mênhx txơưr. Uô lơưr niêv lâuk, têx chuôz zis hâur xã cux njênhs njôngr thiêz puôr lênhx yênhx côngz. Ntâu lênhx nênhs pâuz txos niêv lâuk cux chiv chir nriêr tuôx cơưv shâuv, niêv lâuk lok six jông siêz paz max. Niêv lâuk Chắp heik:

          “ Chuôz zis tưs phêv liv thâuv khơưz pas zus njês tsi muôx txâuk pênhr mak cur paz txưv, khơưz tas cur cungz nôngz njês, heik kriê tsưr ziv tu zus, lơưr tsi muôx krâur puz njês nox cur cux paz max, txos thâuv muôs tâu njês lơưr mav thêv trâu zuk zuk cux tsi xav nhiêx liv...”

          Đros zuk li têx sir jos, shông 2016, niêv lâuk Hoàng Thị Chắp tâu khơưk muôz bê “ Nôngx mênhx Việt Nam jông”, tâu Thủ tướng chinhr phuv khơưk muôz ntơưr kruôk, shông 2017 tâu giải Sao Thần Nông thiêz shông 2018 zos 1 hâur 4 lênhx nênhs hlôngr njêx muôs nôngx mênhx tas nro têz qơưk mul dưv Ntênhs chiv nhênhv 70 shông Hnuz chủ tịch Hồ Chí Minh hu lơưs sik tưr thik nhiêv têz nhiêv qơư zos Trung ương tsưr tsix./.

                                        (An Kiên- Txâur Vax cxeik nhênhv)