Jax sâu thưr 4, hnuz 14/12/2016:

Điện Biên: Nậm Pồ cux tsênhv cxơưx tsav têx cêr muk lok tsi thôngz

      Iz gơưv khâu trax-ntơư zos zav thâuv tưs tưz tsuv muôx đros têx lênhx nênhs tuôx, lok sik chêi yêz meir nhoz Nậm Pồ. Thax tsav no, cheix ntux nas mak bluô, ar nhav, cheix ntux kruôr pluô ar nqo niêz, lok six pâus, zos lênhx tiz nênhs tưs tưz muôx jiês tuôx txos Nậm Pồ cux zênhx ndo njôngr têx cêr ntơư, viv tsik zôngx ziv muk lok đhâu. Hok tsôngv box nhoz no, txơưv lơưr tưz sưv, taz sik hâux lưv muk lok hâur niêx hnuz cux lok six phiv liv. Tix lâus Phần Xênhv Vax nhoz jok sam Lang, xã Nà Hỳ, huyện Nậm Pồ heik:

     “Tsi tâu luôv xuôz jêz viv li cheix ntux kruôr mak cêr pâus, ntux nas cêr bluô tưz tsi jông muk hlo; muôx kênh jok tưz muk tsi tâu txos, viv tsi muôx cêr jông muk”.

     Yuôr tix lâus Sáng Xênhv Shôngx, nhoz jok Định Tinh 1, xã Phìn Hồ, huyện Mường Chà-lênhx khênhr muk lok đhâu txox cêr no txix cêik cêr 45-Nà Hỳ heik pâuz: Thơưz yêz, chaz yêz, lok sik tsuv nhoz tok viv ar, poz jêz poz cxuz cêr muk tsi tâu đhâu zos têx tsi so muôx yưv hâur niêx hnuz.

      Ntu txix cêik cêr 45-Hà Hỳ ntêr muôx 35 cêik, zos txox cêr chênhr tâus muk lok thiêz zôngx ziv yax muk txos tâu trâu tsênhv qơư huyện, chor xã hâur huyện Nậm Pồ muk trâu txox cêr lox 4H thiêz tsênhv qơư hành chính hâur tỉnh. Nhiv no, txox cêr no tsênhv taz tov cxiv kho, tsi tâu choz zok, taz sik ntâu ntu tưz puôk tsuôx tsi jông tas. Lar heik zos ciês ntu txix tuk ndêx cxok số  4 muk trâu Nà Hỳ, ntâu ntu tưz kơưx tas, tsi jông muk. Tix lâus Sáng Xênhv Shôngx heik pâuz:

     “Muk lok đhâu ntu cêr ntâu taz sik thâuv tưs cux tsuv nhoz tok viv cêr xưz poz tsi jông tas.2, 3 shông lơưv muk lol lok six phiv liv. Tsi pâuz shor thâuv tưs thiêx muôx cêr jông muk”.

     Nậm Pồ tâu pheiz thiêz yênhx lix shông 2012. Txos nhiv no, huyện muôx hur si zos 670 cêik cêr muk lok hâur huyện. taz sik, nhiv kruôr muôx 66 cêik hâur têx cêr no tâu cxiv uô luôv xuôz jêz jông muk lok, zuôr xar 130 cêik lav luôv puô mê njik têx xuôz jêz chiê muk lok, yuôr đuô li zos têx cêr đaz pêk tuôs, tưz tsi jông muk. Tiv cêr muk lok phiv liv, tsi zôngx ziv zuôr muôx têx xiv huv viv li tsôngv box sđ têx kôngz lôngk uô tâu lok cux muôs tsi tâu….. Trơưk li Phưv Chủ tịch UBND huyện Nậm Pồ Điêu Bình Dương, têx côngz trênhx, cêr muk lok tsi jông zos iz hâur têx qir tiv uô trâu kinh tế-XH Nậm Pồ kênhz huôv tsar; têx ziv chuôz zis pluôs hâur huyện nhiv no tsênhv yuôr txos 72% ntâu:

     “Cêr muk lok phiv liv, uô trâu tsôngv box luz nênhx nox nhoz njiz ntâu cêr txov. Pir li tsôngv box sđ chos tâu têx kok ntông, thâux muk muôs lok cux tsuv muk muôx 18-20 cêik li muk txos qơư, muôs tâu 100-200 cxênhz, taz sik nhiêx trox yêz tưz tas nhos 200 cxênhz lơưv thiêz, li ntơư tsi tâu pênhr. Zos têx tuz luôv tuôx yêz lox tuôx zuôr mak lơưr ho niêk grê, li co tsôngv box huôv tsar tsi tâu”.

     Đros têx li heik sâuv zos thax tsav tox siêz ntus đriv, Nậm Pồ cêr muk lok tâu seiz xưk li têx txox lênhs nyar thâuv tưs tưz zuôr tsuv muôx. Chênhr viv li tsuv tâu sđ moz siêz txos thiêz yưv pênhr huôv tsar cxiv uô cov tâu tiêr têx cêr hêik co. Txix ntơư, paz tsôngv box cxuô heir nênhs txo grêk tsơưs têx phiv liv hâur muk lok, zuôr muôs têx xiv huv, huôv tsar kinh tế-XH, taz por côx phax-txiv ngaz hâur thax tsav huyện heik taz thiêz tỉnh Điện Biên heik cxuô./.

(Khắc Kiên-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

Phênhv thưr 4.14.12.2016:

PÊZ FAZ TSƯR ZIV COR CAV JÔNG TRÂU LÊNHX NÊNHS TRÂUS MOZ TSO JIS THAX

          1. Mul lok tâus cêr

          Tsuv xeir têx qơư tsik vuôz tsuôz kiêk nênhs, muôx ntâu ntông njuôz chiê mul lok tâus cêr cov iz chê cxênhr. Uô li ntơư tưz paz trâu zuk luz chêr muôx cxaz nzir đas jos:

          - Txu grês glucose

          - Txu grês ínulin

          - Txu grês qênhx shênhx siêz nhoz tsi tsưv

          - Txo grê pư tsik tsâus jos

          - Uô cxuô luôk hâux lưv đrâuv xã hội jông đuô

          2. Cxuô zav nox hâuk

          Nênhs moz tso jis thax tsuv pâuz tiêk, thâuv trâus moz tsi tsuv cheir ntâu zav nox. Taz sik chiê muôx tsưr ziv nox hâuk jông trâu đas jos mak nênhs moz tso jik thax tsuv tâu cưk yuôx heik kriê.

          Iz tsưr ziv nox hâuk huv đros tuôv zênhv tâu têx zoz qơưx:

          - Muôx txâuk đas jos huôx tôngv fênhx yax

          - Têx trox, thax tsuv tâu nox cov huv đros

          - Muôx txâuk tsơưr pưr

          - Cxuô pluôk jâuz mor, grrêix tsuv nox huv đros

          - Nox hâuk jông đros trâu zôngv yuôx kho moz zos muôx. Uô li ntơưv mak zuôr paz tsi uô muôx yưv têx moz hnhar tiv nox hâuk.

          3. Uô jông sêiz shuôk zuk li đas jos

          Tsuv seiz shuôk jông tiz nênhs li cir, tiv zix zos zuk luz plaz. Viv cxôngx co thiêx pov pâuz tâu zuk trâus moz zav moz tso jik thax tưs, têx trox yar hâur plaz, hâur zuk luz chêr pok muôx li chas. Taz sik tsi zuôr txu grês cir jông li hluôk nênhs nhiv no. Tsuôk txu grês 10% pir đros tiz nênhs li cir, chiê txu grêk moz tso jik thax./.

(Thanh Thủy- Txâur Vax cxeik nhênhv