Jax sâu thưr 3.15.3.2016:

TÂY BẮC POR VÊV JÔNGR HÂUR CHEIX NTUX KRUÔR

          Hâur oz hnuz đhâu lok no, jôngr Tà Xùa nhoz huyện Bắc Yên thiêz Phù Yên, tỉnh Sơn La muôx yưv cuz tox cuz jôngr đêz đar. Trơưk li njuôk xav, hâux lưv tuô hluôr tơưk cuz tox cuz jôngr tsênhv zuôr njiz phiv liv đuô, viv no zos thax tsav tox siêz, yar ntux cuz sor thiêz muôx chuô yuôz lox.

          Đrâuv thax tsav jôngr Tà Xùa, tỉnh Sơn La, zuôr xar 70 cxênhz hecta jôngr trâus kruôr thiêz lor tas viv đâuk bu, hluôr tơưs zuôr cuz thâuv tưs cux pâuz tsi tâu uô ntêx. Têx hnuz no, iz hâur têx côngz xưv zuôr trâus tâu tso tơưv trâu chính quyênx thiêz têx tiv phaz nhoz tỉnh Sơn La zos tir tar ntux kruôr gis thiêz phax tar cuz jôngr. Ntơưv huyện Thuận Châu tưz yênhx lix 500 ntâu tuêv phax tuô cuz jôngr, fênhx pheiz iz tuêv cxôngx 10 txos 12 lênhx nênhs. Lưx lươngv qênhz jôngr huyện tưz tâu chuôz tsar por vêv jôngr trâu têx thax tsav njuôs xav zuôr trâus cuz siêz. Zơưv Bạc Cầm Khuyên, phưv chủ tịch UB huyện Thuận Châu, tỉnh Sơn La heik: “ Pêz tưz yênhx lix cxaz têx tuêv seiz car, por vêv jôngr thiêz yênhx lix 7 tuêv côngz xưv yax six mul seiz car, jor ntơưv têx thax tsav jôngr li Copia, thax tsav đơưv Pha Đin, thax tsav Mường É thiêz Phỏng Lái. Pêz cux pheiz côngz lưx lươngv seiz car, huiz tôngv dân quân, công an viên cxaz chuôz têx tuêv no”. Cxôngx xiêz 4 tsiêz txos nhiv no, tỉnh Lào Cai tưz muôx 4 txuz cuz jôngr ntơưv chor huyện li: SaPa, Văn Bàn, Bắc Hà thiêz đrôngs Lào Cai. Têx txuz cuz jôngr no puôr lênhx tsuv huiz tôngv yênhx cxênhz lênhx nênhs thiêz tsuv pôngz ntâu six hơưv thiêx li tuô tâu hluôr tơưs.

          Lơưr chi cục qênhz jôngr Lào Cai, muôx txos yênhx châuv cxênhz hecta jôngr nhoz hâur tỉnh njuôs xav zuôr trâus hluôr tơưk cuz, viv ntông tuôs tas tiv jiês lol đâuk bu nhiv kruôr đhâu. Cxôngx qênhx shênhx no, chi cục qênhz jôngr Lào Cai tưz tsưr tsix têx đoanx mul qênhz yuôx, ntâus grê qênhx shênhx jôngr zuôr trâus hluôr tơưk cuz nhoz têx tiv phaz chiê muôx tsưr ziv canhv pov thiêz chox kriê. Thôngx cxix, chox kriê têx tuêv jor ntơưv jôngr. Zơưv Nguyễn Hữu Hạnh, phưv chi cục tsar chi cục qênhz jôngr tỉnh Lào Cai puz pâuz: “Pêz tsênhv chêx chôngk chox kriê lưx lươngv qênhz jôngr thax tsav seiz car jông, tiv zix zos hâur cheix ntux kruôr, jor thiêz tsuv yax six mul qênhz yuôx. Sik côngv đros cấp uỷ chính quyênx tiv phaz tsưr tsix yax mông txos tsôngv box sir zôngv hluôr tơưs thâuv uô liêx têz thiêz mul har jôngr”. Xor mông cxôngx chi cục qênhz jôngr tỉnh Lai Châu puz pâuz, nhiv no tas nro tỉnh muôx 56 qơư njuôs xav zuôr trâus hluôr tơưk cuz nhoz têx tiv phaz li huyện: Than Uyên, Tân Uyên, Tam Đường thiêz Phong Thổ. Zơưv Nhữ Văn Cường, phưv chi cục tsar chi cục qênhz jôngr tỉnh Lai Châu puz pâuz: “Lưx lươngv qênhz jôngr chuôz tsar mul têx qơư njuôs xav zuôr trâus cuz siêz. Tiv oz zos cxơưz tiês yax mông têx lưx lươngv, hâur co heik kriê tsôngv box tsưr ziv hlơưr têz. Uô jông cui chêr sik côngv hâur têx lưx lươngv, têx ban nganhx, đoanx thêv sâuv thax tsav xã, tiv zix zos lưx lươngv dân quân thiêz txiv ngaz jêx jos”. Chos ntông uô jôngr tưz phiv liv, por vêv tâu jôngr hâur qiv hơưv kruôr gis, cux tsênhv phiv liv đuô, viv li, iz chas têx nganhx muôx txơưx jênhv li sir jos uô luôs hâux lưv tsưx phưv jôngr; tsôngv box sđ tsuv gra siêz tsưr ziv đros tir thêir tsik chiê hluôr tơưk cuz tox cuz jôngr./.

( Thanh Thuỷ- Txâur Vax cxeik thav)

Phênhv thưr 3, hnuz 15/3/2016:

Phax tuô têx caz hmoz tho nox uô ruôr hiêv poz cưk chiv ntux tsâus

Phax tuô, lov caz hmoz:

Poz cưk chiv ntux tsâus khênhr trâus caz hmoz tho nox uô ruôr hiêv têx car, blôngx, nxuôr. Tsuv bax phax tsưr ziv phax tuô, lov tâu zênhx max thâuv muôx caz hmoz huôv xênhz thox no uô hiêv

Sâu tsês:

Chiê ndaz nzơưv muôx jâuz trâu nhux tưv nox, thâuv têx poz cưk tsav poz jov jơưk zuôr siêr muôx lưs chor blôngx hâur hâur pâuk lok trâu nhux tưv, njêl nox, tsês chor blôngx sâuv kâuv poz.

Thâuv têx poz cưk đax plâuz mak txiêr hur si luz poz cưk đros zar njik tsênhv muôx blôngx sâuv lok, muôz têx car, blôngx trâu nhux tưv nox, tsês luz poz cưk nưk krưr nưk plâuz li co 2, 3 hnuz nzir li têr plâuz.

Thâuv sâu txiêr mak sâu trâu têx hnuz ntux yar, kruôr krơưr. Zos têx poz cưk siêr jông ntêik trâu thâuv têx hnuz ntux nas ntêr mak tsuv muôz chor nxuôr ro muk, chiê luz njik poz cưk krâu, lor tror trâu hâur ar, đêx nas thiêx tsi ntuz trâu luz poz cưk, uô hiêv têx njiêr cưk. Txos thâuv ntux yar, kruôr krơưr li ntêik, sâu lok tsês./.

Tsưr ziv tsêz chos xưz cuôz, sâu đê tâu nju

Tsôngv box…! Xưz cuôz zos iz zav jâuz muôx ntâu tsơưr pưr thiêz zôngx ziv chos, tsôngv box sơưr đơưk muôx têx chiv chir chos têx xưz cuôz trâu zuk chuôz zis lơưr iz cxiê tsưr ziv kriê li đrav kaz:

Tsưr ziv chos:

Xuz thơưx, tsôngv box tsuv khơưz, ndơưk ar, khơưk têx đrox, uô cov nxênhr, muôz huk têx hax đar muôx 2 thiêr ntâu, zuôv qir puô txix 18-20 tênhr qir tsiêx cxu, 120 cir qir lân thiêz 30 cir qir kali iz ha. Đhâu ntơư, lênhx nênhs chos muôz hlâu huk uô iz caz mê thiêz ndax sâuv hax ar co, huk tâu caz mak qir tso nôngz chos trâu, iz tsoz kuôk iz tsoz iz đok thiêz chos 2-3 luz nôngz, thâuv tuôx mak yiz têx tuk mê por tsês, chiê iz tsoz 2 tuk.

Têx nuv uô li: yiz, zuôv qir cxiz, zưs đêx….tsuv tâu uô nyis tax txos trâu thâuv têx xưz cuôz tưz ndê hmaz pur tas trâu sâuv txax muôx nhos 2 luz hlik. Zos tsi zuôv qir cxiz trâu xưz cuôz tâuv seiz pov têx hmaz đaz tuôs, tsi jông mav zuôv qir trâu, xưz cuôz zuôr tsi yuô jông thiêz tsi txi txir. Chor qir zuôv cxiz ntơư, iz ha xưz cuôz zuôv 300 cir qir NPK, 200 cir qir đơưz, 30 cir qir kali, pheiz siz bâus trâu ntâu jiês. Thâuv têx xưz cuôz muôx 20 hnuz tsuv zuôv têx cuô qir cxiz trâu.

Đhâu co, lênhx nênhs chos xưz cuôz xav thâuv tưs muôx 20 hnuz mak tror zuôv iz jâuk qir cxiz trâu chiê cov têx xưz cuôz tơưs pax ntâu, txi txir jông. Txax xưz cuôz tsuv tuôv uô cov tiêx, khor thiêz siêz muôx 2 thiêr, tso têx hmaz lâuv, chaz trâu sâuv txax cov pur ntiê. Thâuv têx hmaz tưz ndê trâu sâuv txax, tsôngv box tsuv đê, yiz têx blôngx lâuk hâur hâur pâuk por tsês hur si cov nkra.

Txix thâuv chos txos trâu thâuv txi txir jông sâu đê muôx 80-100 hnuz, six hơưv sâu đê muôx têx đê tâu ntêr txos hli 9. Têx txir xưz cuôz, xav kror đruôz đraz muôx têx sâu đê tâu txix 40-50 tênhr iz ha. Chor xưz cuôz tsês uô nôngz tsuv tsês têx luz lox, tsi muôx caz tho nox, tsês txix luz txir tiv 2-3 tror zar sâuv, lênhx nênhs chos chiê luz xưz cuôz uô nôngz nưk nhoz nưk sâuv txax xưz cuôz iz zav li têx tâuz hưz, thâuv lâuk đê lok tsês uô nôngz mak tsuv jiêz nzir, khơưk tsês sâuv têx txuôr nzêix, kaz nthaz, zuôr chor nôngz chos chiv tov kaz./.

( Thanh Thủy, Báo NNVN-Riê Lâux cxeik, nhênhv)