Lào Cai: Phiv liv muôz nhiêx kir txêik tsik trơưk chêi tưz muôx txos ntus đriv

Ntơưv Lào Cai nhiv no muôx 100 ntâu qơư muôz nhiêx txêik đhâu ntâuk grê lok cxuô zav chuôz zênhx li yêz máy… thiêz công ty hêik pâuz lok nhiêx txiêx, ciês thành phố Lào Cai muôx 52 qơư muôz txêik nhiêx muôx zav xav gri. Oz pêz hli jê lok no, thành phố Lào Cai tưz muôx 3 txuz án cik txos têx nux gri uô tsik ngaz tuk sâuv thax tsav. Kror tsuv hêik zos txuz án ntơưv tsêr kho moz xênhz zus mê nhuôv tỉnh Lào Cai, niêv tix Đinh Thị Lợi, cán bộ hâur tsêr kho moz txêik 17 triệu đêiv hâur Công ty txêik nhiêx muôx zav xav gri Đại An. Tiv tsik tâu muôx nhiêx thêv kror nhiêx txêik co, niêv tix Lợi tưz trâus ntâuk ciês ntơưv tsêr kho moz. Cơ quan qênhz yuôx tưz khởi tố txuz án lok kror cxâuv cxoz txưv uô nênhs trâus saz. Thiếu tá Trần Văn Quang, phưv Trưởng Công an thành phố Lào Cai puz pâuz:

“Liv zôngv zênhx hangx phiv liv muôz nhiêx txêik viv li qơư kir txêik nhiêx muôx zav xav gri muôz nhiêx trâu txêik. Chor nênhs co tsik so muôx têx huôx tôngv tsik jông siz ntâuk, nto tsiv uô tsik ngaz tuk sâuv thax tsav thành phố”.

Cơ quan txơưx jênhv tỉnh Lào Cai tsênhv njiz phiv liv hâur xưv lik chor qơư muôz kir txêik nhiêx co li têx uô cxâuv viv xav tsik tâu têx kror uô cxâuv nhiêx liv zos bâuv li chak, puôk siêz đuô 10 ntâu jiês pir li cuiz tênhv, viv hâur chor hux thôngx muôz kir txêik nhoz oz tos tsuôk sâu “nhiêx liv trơưk sêiz lax”. Thượng tá Hoàng Thái Hùng, Phưv trưởng phongx cảnh sát hình sự, Công an tỉnh Lào Cai hêik:

“Chor nhiêx txêik tsik ntâu taz sik phiv liv txos tsik ngaz tuk. Kror hêik thêv têx nhiêx txêik lok six phiv liv, ntâu jiês chor nênhs muôz txêik co muôz têx vuôz tsuôz por hâur nênhs txêik tsêr, lok sik uô têx phiv liv txơưr uô trâu nênhs nhoz saz đrâuv muk tsik tâu hâur tsêr, nênhs hâur tsêr mak tơưv tsik tâu”.

Lơưr Zênhx hangx têz qơưk Chi nhánh tỉnh Lào Cai, nhiv no huôx tôngv muôz nhiêx txêik sir zôngv tsav muôx 17%, hâur tas nro têx nux gri xar muôx 7 cxênhz 200 tiv đêiv. Oz kror qơư muôz nhiêx txêik sâuv thax tsav tỉnh hâur shông đhâu têx nhiêx muôz txêik xar muôx 80 tiv đêiv. Taz sik, zơưv Nguyễn Văn Hiếu, nhoz thành phố Lào Cai puz pâuz: Kror txêik tâu nhiêx sir zôngv txix zênhx hangx zos kror lok six lax uô tâu.

“Pêz uô têx hâux lưv tự do viv li xar txêik nhiêx hâur zênhx hangx muôx oz pêz châuv triệu đêiv thâuv tsuv muôx lok six phiv liv, txêik oz pêz châuv triệu đêiv cux tsuv muôx ntơưr cuzng jênhv sir zôngv ar, ntâuz ntơưr ho uô ntêr. Têx thâuv max mak cux txêik têx nhiêx co, txơưv pâuz tiêk nhiêx liv siêz”.

Ntơưv iz cxiê luz têz qơưk huôv tsar, zuôr cxuô zav puôr lênhx thôngz đhâu tsưr ziv txêik nhiêx sir zôngv, txêik thêv jux juk txix nhiêx cơưv ntơưr, zuôr tsêr, zuôr yêz…Muôz txêik sir zôngv thôngz đhâu chor công ty nhiêx txiêx zos kror tsuv muôx sâuv ntiêx têz, hok ntơưv pêz têz qơưk mak phênhv ntâu zos thôngz đhâu chor qơư muôz txêik muôx zav xav gri, công ty hêik pâuz paz nhiêx txiêx. Lơưr zơưv Trương Thanh Xuân, Giám đốc zênhx hangx têz qơưk Chi nhánh Lào Cai muôz txêik sir zôngv nhoz pêz têz qơưk tsik tâu huôv tsar viv:

“Txêik huv lơưr pháp Luật, zênhx hangx tsik zos cơ quan cungz muôz, tiv zix zos zênhx hangx thương mại huôx tôngv huiz tôngv pênhr txix pêx xênhv muôz txêik, viv li zênhx hangx cux tsuv taz por sâu nux gri chiê taz por tâu nhiêx txêik. Zênhx hangx cux tưz uô tsơưs têx ntâuz ntơưr txêik nhiêx, taz sik cux tsuv taz por sâu tâu mak zênhx hangx thiêz muôz nhiêx trâu txêik”.

Kror muôz nhiêx txêik tsik jông nhoz iz tỉnh ntus đriv xưk Lào Cai tsuôk zos iz kror zâu. Ntơưv ntâu tiv phaz, tiv zix zos têx qơư xưk li Bình Dương, Đồng Nai tsêx trung ntâu qơư công nghiệp, đros chor côngz nhân chôngz, muôz nhiêx txêik tsik jông muôx nhoz cxuô qơư. Ntơưr hêik pâuz muôz nhiêx txêik tâu lo ntơưv ntâu qơư, uô ntâuz ntơưr zôngx ziv, tsuôk iz jiês hu tênhv xưz tưz muôx nhiêx txêik lơưv. Kror no puz pov muôz nhiêx txêik sir zôngv tsik jông lok six ntâu thiêz muôx đros kror co zos têx phiv liv tsik ngaz tuk lok six lax qênhz yuôx.

Kinh têr pêz têz qơưk hâur têx shông đhâu chuôz ndê tsik so muôx 6% ntâu, no zos tsar tov zôngx ziv chiê huôv tsar nhiêx txiêx sir zôngv. Đros  muôx 80% dân số uô kôngz nuv, hâux lưv lơưr six hơưv, viv li pêx xênhv lok six lax buôs ti tâu nhiêx txêik sir zôngv. Viv li tsuv muôx cêr chêi thiêz zôngx ziv đuô lok têx tsar tov muôz nhiêx txêik txix cxiv luôs zênhx hangx./.

                          (TTT-Lik Thox cxêik nhênhv)

PHÊNHV NRIÊR PÂUZ LOK CHEI TÊZ QƠƯK

Têz qơưk chei siz zuôr thiêz cxiv tsa chuôz zis shông 2014 cui tinhv li chas lok hâux lưv por hưv chei siz zuôr thiêz chuôz zis?

Grê 5 têz qơưk chei siz zuôr thiêz cxiv tsa chuôz zis cui tinhv:

1.Siz zuôr thiêz cxiv tsa chuôz zis tâu xav jênhv, uô lơưr têz qơưk chei siz zuôr, cxiv tsa chuôz zis shông 2014 li cui tinhv tâu seiz hloz txos thiêz tâu têz qơưk por hưv.

2.Txưr tsik puz uô têx muôx li đrav kaz:

Uô txux siz zuôr, uô txux siz đrâux, tsi muôx tsênhz tiês;

Siz zuôr nzor, zuôv siz zuôr, đas nziêk siz zuôr, uô tuôr thênhv txos siz zuôr;

Txưr lênhx nênhs tsênhv muôx pox niêv, muôx txir mak siz zuôr lok sik uô nênhx nhoz uô cê xưk li niêv txir đros lưv tuk txơưr đuô lok sik tsi tâu muôx pox niêv, tsi tâu muôx txir mak siz zuôr lok sik uô nênhx nhoz uô cê xưk niêv txir đros têx lênhx tưz muôx txir, muôx pox niêv;

Txưr siz zuôr lok sik uô nênhx nhoz uô cê xưk li niêv txir đros têx lênhx zos nênhs cxênhz jêz; têx lênhx côngv pos zơưs, niêv txir sha tsi tâu đhâu 3 tiêv nênhs; niêv, txir đros thiêz têx nhuôv puôs; lênhx nênhs tưz muôx jiês zos txir thiêz niêv puôs đros têx nhuôv puôs; txir zơưs thiêz tuk nhaz; niêv têik thiêz tuk vâur; txir zâu đros thiêz lênhx niêv têx mê nhuôv; niêv zâu thiêz tuk txir têx nhuôv;

Txưr zuôv siz đrâux, đas siz zuôr, uô tuôr thênhv siz đrâux;

Xênhz zus mê nhuôv txix tsưr ziv paz xênhz zus nhuôs viv tsưr ziv, siêz xar muôv muôs, paz xênhz zus mê nhuôv viv đeiv nhiêx, xeir tuz cxeik thâuv xênhz nhuôv hâur chêr.....

Txưr ntâuk tsiv chuôz zis;

Liv zôngv hâux lưv uô lơưr vax huôv lok sâuv siz zuôr thiêz chuôz zis chiê zuôr muôs lênhx nênhs, niêk tsiv, kuôz zuôv chiê đas nziêk nox đas jos; zuôv uô đaz uô tuôs lok sik uô têx tuk tsi txơưr tsi trơưk chei têz qơưk......

3. Cxuô zav nuv uô tsi trơưk chei têz qơưk lol sâuv siz zuôr thiêz cxiv tsa  chuôz zis tsuv tâu muôz tik cêr cxâuv cov txos qơư trơưk đreiv li chei têz qơưk.

Cơ quan, tsưr tsix, xiz nênhs muôx vax huôv heik Tòa án, cơ quan txơưr đuô muôx vax huôv uô lơưr zênhx max têx tsưr ziv phax tir thêir thiêz tik cêr cxâuv trâu lênhx tiz nênhs uô cxâuv chei siz zuôr thiêz cxiv tsa chuôz zis.

4. 2 tos têx tsưr ziv, siêz xar, luz nênhx thiêz vax huôv.....tâu seiz hloz txos, por hưv thâuv đơưk tu txuz nuv lok siz zuôr thiêz cxiv tsa chuôz zis./.

           (Tuyết Lan-Riê Lâux cxeik, nhênhv)