Ntênhs hội Aza-hêir nênhs Cơ Tu chax chêk nox mor blêx yiêz

Ntơưv huyện A Lưới, têx heir nênhs li: Pa Kô, Tà Ôi cux iz zav li nênhs Cơ Tu puôr lênhx uô ntênhs hôiv Aza-nox mor blêx yiêz. Txơưv heik hu jông iz zav cux li luz six hơưv uô, taz sik iz heir nênhs nhiêk muôx nhiêk têx chei uô txơưr tsi siz thôngx, hur si lok sâuv têx cxênhx cxênhv, jâuz mor, bưk pos zơưs..... Zos nênhs Tà Ôi lok sik Cơ Tu lơưr tsi nox uô lox, mak nênhs Pa Kô ho uô lox, muôx tas nro sđ hâur côngv thôngx. Hồ Thị Tư, nhoz jok Năm, xã Hồng Vân heik pâuz:“Ntênhs hôiv Aza nox mor blêx yiêz. Nênhs Tà Ôi, Cơ Tu cux muôx hur si, taz sik nox uô mê xưz, tsuôk zos muôx chor cưr tix nênhx tsa cxênhz jê, chor nênhs hâur tsêr tuôx đros côngv nox xưz. Taz sik nênhs Pa Kô lơưr uô hâur tas nro iz jok. Tiv 2 zos  txơưr iz kro ntơưv trôngx jâuz mor txi hu pos zơưs. Nênhs Tà Ôi trôngx jâuz mor txi hu pos zơưs mak muôx iz trôngx xưz, thiêz iz tus keiz xưz, nênhs Cơ Tu cux uô li ntơư, taz sik nênhs Pa Kô lơưr ho tsi uô thôngx li co, tsuv muôx txâuk 7 trôngx jâuz mor txi hu pos zơưs”.

Nênhs Cơ Tu chei txi hu nox mor blêx yiêz muôx 2 cxênhx cxênhv. Têx zav zuôr muôz lok txi hu têx đaz xênhz têz xênhz qơư, car đêx car ar..... ntơư puôr lênhx tâu tsôngv box bax lok six jông, xeir têx cxur kaz, zav nox kaz đuô hur si li: Mor đơưz tsư ha, nduôr, keiz buô chiê txi hu pos zơưs, têx đaz xênhz têz xênhz qơư, car đêx car ar lok đros nox đros hâuk.

Trơưk li zơưv A’ra Việt nhoz huyện A Lưới, tsi thôngx li nênhs Pa Kô, chiê bax trâu nox mor blêx yiêz, hlôngr viv tưz sâu tas têx kôngz hâur liêx têz lok tsês hâur cxaz, tsôngv box Cơ Tu tsuôk lêis, muôz mê njik têx blêx hâur liêx têz lok jiêz cov gis, jov uô nox mor yiêz xưz. Yuôr đuô li mav lêis sâu tov kaz đhâu nox mor blêx yiêz tas: “Nox mor blêx yiêz zos tưz lêis sâu tas iz đraz têx blêx hâur liêx têz thiêx nox, yuôr iz đraz mak tov kaz đhâu nox tas mor blêx yiêz, txi hu pos zơưs, têx lênhx tâu tas siv nênhx lok đros nox đros hâuk, zuk li tror lêis sâu đros têx cêr vav chiê siêz lêis sâu tâu nju, thâuv ntơư zuk zênhx shir phaz đuô xưz, viv têx kôngz tưz siêr, jông sâu. Tsôngv box tsưr ziv siêz xar zos li heik ntơư, tas nro pox niêv txir nênhx puôr lênhx muk lêis  blêx hur si”.

Trơưk li tix lâus Tarương Rân, hâux lưv muk lêis, ntâuk têx blêx lok nox mor blêx yiêz tâu uô iz kro jux juk, txix muk lêis, đruôv blêx pêv têx têz txos trâu jiêz gis, jov uô cxur, chuz mor. Lar heik, chor mor uô nox mor blêx yiêz co tsuv zos mor yiêz hâur chiv kôngz yiêz, tsôngv box lêis, đruôv iz kro uô ntêx lok bưk pos zơưs nox mor blêx yiêz: “Xuz thơưx zuk mul đruôv, muôz iz cơưv êr lok xưz tsi lêis muôz ntâu. Đruôv muôz tâu blêx êr lok txos tsêr, li muôz jiêz yar cov gis, đhâu co muôz jov, muôz tuôr uô cxur thiêx gra lok tsâu, chuz uô mor  nox, tsuv muôz chuz siêr thiêx tâu txi hu pos zơưs, têx lâuk tâu tas siv nênhx.... ntơư lok đros nox mor yiêz”.

Trơưk li chei cxênhx cxênhv đaz kruôs, nox mor blêx yiêz hâur tas côngv thôngx sđ, lênhx lâuk jok hur tas nro cxuô chuôz zis tuôx cơưv seiz lax thiêz phênhz côngz hâux lưv uô tsênhv tsênhz.  Khov lâuk jok thiêz têx tsar jok, txir ndâux txir luk siz thôngx siêz, sik đros uô têx cxênhx cxênhv chei đaz kruô ntơư, viv li cxuô luôs hâux lưv tâu uô tâu zôngx ziv. Zơưv A’ra Việt  heik:  “Lâul jok heik, tas nro tsôngv px jông siêz, thôngx ziv chiê uô chei nox mor blêx yiêz. Hâur chor lâuk jok muôx tsưr ziv chiê bax uô têx chei no chei tov lok sik bax trâu têx chuôz zis uô têx hâux lưv li: grê iz, grê 2, grê 3.....chiê sđ nhiêk cxơưx nhiêk uô nhiêk têx hâux lưv tâu choz, txos hnuz sđ tuôx sik đros uô têx hâux lưv, chei đaz kruô ntơư hâur zar tas cik lol sik zar hnuz kêix, tsâuk ntux xưz”.

          Hêir nênhs Cơ Tu tsưr tsix nox mor blêx yiêz tas nro sđ hâur jok lol zar tas cik, viv lơưr xar tiêk, co zos luz six hơưv jông đuô hur si hâur hnuz. Taz sik, uô ntêx thâuv zuôr tsưr tsix, tsuv cxok iz tus shôngz uô ndêx nxông, huv đros hêir nênhs co chei đaz kruô./.

                                                           (VOV4-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

Hêir nênhs Cho nhoz Yên Bái muôz plơưr tôngr lax chox lok uô tâu zav nox kaz

          Tôngr lax zos iz zav muôx nhoz trâu têx har jôngr har tsuôs thiêz nưk tưx tuôx nưk, tsoz tôngr lax co mêx njik jông li tsoz txôngz, taz sik ho zâu đuô thiêz tsik siêz; thâuv tsoz tôngr lax co hloz lox muôx nhos 5-8 shông,  siêz 3-5 thiêr, muôz ntor txiêr zuôr luz hâur pâuk plơưr chox lok uô nox cux nziv siêz cơưs.

          Phênhv ntâu, thâuv ntor tsoz tôngr lax co, hêir nênhs Cho txiêr zuôr zar plơưr hâur pâuk, taz sik zos xar tưk txiêr cov tâu iz luz plơưr hâur pâuk tôngr lax chox lok uô nox tsuv tưk thiêz têr xar tas iz tar su. Lar hêik zos thâuv tsoz tôngr lax co tưz cxơưr thiêz txi txir, plơưr tôngx lax cux lâuk thiêz tsik muôx plơưr lơưv, tsuôk zos ntor txiêr thâuv tsoz tôngr lax co tsik tâu cxơưr thiêx têr thiêz tưk tâu plơưr tôngx lax chox lok uô nox. Trươk li pos Lý Thị Líu, nhoz xã Trung Tâm, huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái hêik pâuz, hâur chêix ntux tsâus, ntor txiêr tsoz tôngr lax thiêx muôx plơửr ntâu thiêz chox lok uô nox thiêx kaz. “Tsuv zos hâur chêix ntux kruôr tsoz tôngr lax thiêx muôx plơưr ntâu thiêz chox lok uô nox thiêx kaz, viv hâur chêix ntux nas, tôngr lax muôx ntâu đêx cxênhk trâu, txơưv muk ntor txiêr tâu chox lok uô nox cux tsik kaz pês tsơưs”

           Plơưr tôngr lax thâuv txiêr tâu lok tsuv têr cov tas chor flâuz lâuk, tsês, tsuôk tsês luz plơưr hâur pâuk mok chox lok fuô uô têx đêiv thiêz muôz tsâu đêx cov chor cuô mik tôngr lax lok tas mav chox lok uô nox thiêx kaz. Hêir nênhs Cho nhoz Yên Bái cux tsik so muôz plơưr tôngr lax chox lok fuô txôngr uô yênhx đêiv hâu shơư cuô grêix kêiz lok sik hâu shơư cuô poz cxa tsơưk.

          Chiê muôz plơưr tôngr lax chox lok uô shơư cuô kêiz cov tâu iz zav nox kaz, chor grêix kêiz thiêz chor plơưr tôngr lax zuk têr fuô uô yênhx đêiv co tsuv siz bâus thiêz thâuv uô siêr ntơư tsuv cxôngr mê njik blôngr kriêr shơư. Pos đặng thị nái, nhoz xã Trúc Lâu, huyện lục Yên hêik pâuz nzir: “Chiê muôz plơưr tôngr lax chox lok uô cov tâu iz zav nox kaz, thâuv uô ntơư tsik cxoz tso mì chính shơư, tsuôk zos tso mê njik njêr shơư, thauav uô tâu siêr nox thiêx kaz; taz sik tsuv uô shơư grêix kêiz”     

          Hêir nênhs Cho zav nox muôz plơưr tôngr lax chox lok uô, tsuv nox thâuv nox thâuv tsênhv cuz sor, zos tsês txiêk nox cux tsik kaz. Pos Nguyễn Thị Huệ, nhoz đrôngl Yên Bái lul hêik pâuz: “Zav nox no zos jiês xuz thơưx nox mak cux mnôngs tsik trâus kror kaz; taz sik zos nox jiês tiv 2 tiv 3 mak cur cux nhiêv nox cơưv.Lar hêik zos zav nox muôz plơưr tôngx lax chox lok uô nox kaz tsik thôngx cxuô zav nox txơưr”

          Plơưr tôngr lax zos hêir nênhs Cho iz zav nox kaz thiêz zos muk ndis uô sik txos hêir nênhs Cho têx jêx jos hâur thax tsav tỉnh Yên cux zuôr tâu nox siv zav nox kaz hêik sâu./.

                                                                Tsu cxêik nhênhv-Thiều Nghiệp