Jax 2: faz tsưr ziv tưs trâu ntông cao su Sơn La

Lơưr Công ty cổ phần cao su Sơn La hêik pâuz, shông 2018, 888/1.184 lênhx công nhân muôx nhiêx hli txix 2 triệu đêiv tror sâur; đuô li chor cux muôx bê hâur ntơưr, taz sik tsik tuôx uô hâux lưv, viv li tsik muôx nhiêx hli. Kror no tưz pov tâu tiêk, 1/3 lênhx công nhân hâur công ty tsik tuôx uô hâux lưv, co zos iz kror tsuv tâu njuôk xav, ntâuk gri tsênhv tsênhz pêx xênhv li zoz qơưx hâux lưv uô lok six siêz? Tas nro tỉnh Sơn La nhiv no muôx 7.210 ziv chuôz zis đros muôz ar chiê chos ntông cao su, hâur co muôx zuôr xar 900 lênhx nênhs muôx phênhv sâu txix 2 triệu đêiv, chor nênhs tsênhv yuôr mak phênhv sâu li chak, pox nhuôs luz nênhx jông li chak? Pos Lò Thị Thân, iz ziv chuôz zis muôz ar chiê chos ntông cao su nhoz jok Củ Pe, xar Mường Bon, huyện Mai Sơn puz pâuz:“Công ty thêv nhiêx hli tsơưs hênhr. Pêz tsuv muk txêik zav nox, hâuk, chuôz zênhx sir zôngv, thâuv thêv mak thêv tas nhiêx liv thiêz. Thâuv tâu thêv nhiêx hli, muôx nênhs tsik muôx hâux lưv uô mak tsuôk tâu thêv 200, 300 cxênhz đêiv iz hli xưz, chor nhiêx no mak tưz tsik txâuk chiê zuôr cxur ox. Viv li, lênhx tưs cux đuôr, xar tso ntông cao su tsês”.

Têx shông xuz thơưx chos ntông cao su, công ty Cao su Sơn La muôx 3.285 lênhx công nhân, taz sik txos nhiv no xar muôx 1.300 công nhân so hâux lưv. Qir tiv tâu công ty hêik pâuz zos tiêk vax tsêr muôx ntâu hâux lưv uô, hlôngr chiê uô têx hâux lưv txơưr đuô…Tsênhv tsênhz nênhs sâu xor xưv thav đros chor công nhân thor so hâux lưv, lơưr puôr lênhx hêik tiêk: Thâuv ntông cao su lox muôx ntâu blôngx vor, hâux lưv tsoz phưz mak chuôs li tsik muôx lơưv, li co cux zos tiêk hnuz côngz uô lox tôngv cux tsik muôx, viv li phênhv sâu tsuôk tâu oz pêz puô cxênhz đêiv iz hli. Thav lok vênhv thix no đros hâu nov huyện Mai Sơn, zơưv Hà Văn Bình, Phưv chủ tịch UBND huyện Mai Sơn puz pâuz: Đros qênhx shênhx ntâu ziv chuôz zis luz nênhx tsênhv yuôr ntâu txov nhêv, huyện tưz yax kriê hêik pox nhuôs chiê truôx siêz đros tsoz ntông cao su, thôngx cxix sêiz lax têx tsưr ziv chiê paz trâu pox nhuôs:“Cêir chêx vênhv thix no mak tsik zos Công ty Cao su Sơn La, huyện, xar, pêx xênhv xưz mak tsuv muôx sik côngv đros chiê muôx tâu tsưr ziv jông thiêz nzor tiv zix paz uô truôx tuk luz nênhx trâu pox nhuôs. Pêz tror uô jông côngz xưv yax kriê tuôr truôx ngaz tuk, chor ntông, hêik pêx xênhv uô lơưr Đảng, têz qơưk têx cêr chêi hâur kriz uô jênhv vưv. Tiv zix zos đros têx cấp, nganhx sir jos cêir chêx cur nzor vênhv thix luz nênhx trâu pox nhuôs, tiv zix zos công nhân cao su”.

Đros trâu têx qơư jông huôv tsar kinh têr li Quỳnh Nhai, Mường La…khov trâu pak đêx tênhv Sơn la chiê tu zus shuôz njêl, mak pox nhuôs muôz ar têz chiê chos ntông cao su, lơưr cux tsênhv taz por tâu luz nênhx. Zos li têx qơư pêx xênhv muôz tas ar têz chiê chos ntông cao su lơưv mak lơưr zuôr uô li chak chiê muôx tâu phênhv sâu thâuv chor ntông cao su tsik tâu jông cxuôr cuô mik, lok sik gri cao su tsik truôx li nhiv no? Đros thiêz pêx xênhv nhoz tox siêz, pox nhuôs cor cav muôx phênhv sâu tâu hâur yênhx shông, têx thax tsav no thâuv ntêx tâu chos poz cưk, kok ntông, ntông nox txir muôx …cux muôx phênhv sâu tsik so li co. Hok nhiv no mak tưz muôx 10 shông đhâu đros đrêiv tsoz chos cao su, taz sik cux huôv tsar tsik tâu truôx lok kinh têr, cxơưx trâu luz nênhx hâur niêx hnuz, zos li zuôr uô chak chiê ntông cao su paz trâu pêx xênhv tso siêz, truôx siêz nhoz tok? Zơưv Hồ Anh Đức, Tổng Giám đốc Công ty cao su Sơn La puz pâuz: hâur têx shông xuz thơưx paz pênhr trâu pox nhuôs tu zus nhux đas, chos têx zav tsoz chos kôngz lur hnuz nhôngs trâu têx ar têz thâuv tsoz cao su tsik tâu hloz lox, nhiv no, công ty paz nzir trâu iz jiês hlêik cxuôr cuô mik xuz thơưx ciês 50 cxênhz đêiv thiêz tsênhv nhênhz chơưv muôz têx zav tsoz chos txơưr lok chos hâur har ntông cao su. Têx tsưr ziv paz txơưr đuô, Công ty tsênhv njuôk xav; thôngx cxix hêik trâu Tập đoàn cao su Việt Nam thiêz têx Bôv, nganhx cik txos chiê paz trâu pox nhuôs:“Công ty sik côngv đros UBND huyện, xar tror yax kriê hêik pêx xênhv, tiv oz zos muôx tsưr ziv chos shơư lok sik paz trâu pêx xênhv hâur shông xuz thơưx kriz uô cxuôr zuôr cuô mik cao su. Tiv 3 zos sir jos yax kriê đuô, thâuv phiv liv mak công ty cux tưz sir jos paz trâu pox nhuôs têx qơư txov nhêv lơưv. Vav tiêk chor shôk lơưr no nhoz Công ty thiêz UBND tỉnh, huyện sik côngv truôx jông đuô chiê pox nhuôs luz nênhx tâu gra siêz đuô”.

Tâu pâuz, tỉnh Sơn La tsênhv kriz uô ntâuk gri qênhx shênhx huôv tsar ntông cao su, cux xưk li tsôngv pox nhuôs nhoz thax tsav qơư chos ntông cao su luz nênhx chiê muôx têx tsưr ziv đơưk cov tâu têx phiv liv nhiv no. Hâux lưv njiê pov tsênhz, ntâu gri jông huv đros thiêz nzor paz trâu pox nhuôs muôz ar têz chos ntông cao su zos luôs hâux lưv tsuv uô. Uô tâu li hêik ntơư, ntông cao su Sơn La thiêx zuôr huôv tsar tâu truôx huv đros trâu cxuô qơư chos ntông cao su hâur têz qơưk thiêz tax tâu trơưk li tsưr ziv tso tơưv lok zav tsoz chos no sâuv thax tsav faz Bắc-Sơn La./.

(TTTb-Lik Thox cxêik nhênhv)

Nghệ nhân Ê Đê jos Hra B moz siêz đros hâux lưv xơưk pax ntâuz, ntok ntâuz chax chês

          Đros siêz xar tuôr tsês mênhx cxưx li vênhx huôv chax chês jông, pos H’Mưi Ayun nhoz jos Hra B, xã Ea Tul, huyện Cư M’gar, tỉnh Đăk lăk tưz uô hâux lưv xơưk pax ntâuz pax lâuk tâu muôx 35 shông ntâu. Pos H’Mưi Ayun puz pâuz, đros thiêz nênhs Êđê, pax ntâuz pax lâuk uô tâu chiê zôngv hâur chuôz zis, uô huv khơưk muôz hâur têx ntênhs nox yôngz, txênhv tsêr yiêz, huv chiv nhênhv trâu tsôngv kruô sđ. Chiê uô tâu xiv huv pax ntâuz jông mak pôngz lok six ntâu đas jos, six hơưv; nênhs uô tsuv truôx siêz thiêz txơưx uô. Đros pos, hâux lưv xơưk pax ntâuz pax lâuk tưz yênhx cêr cor cav thiêz nhiv no txơưv tưz muôx hnuz nhôngs siêz, viv li iz shông tsuôk uô tâu muôx nhos 60-70 xiv huv xưz. Hâur co, 1 chêr tsôngs yo pox niêv Ê Đê fênhx yax tsiv gri 1 tsov 400 cxênhz đeiv, yuôr yo txir nênhx tsiv grê 1 tsov 2, yuôr têx xiv huv txơưr li pav lok sik nhiêk tsiv gri cxôngx 500 cxênhz đeiv tror sâu, lơưr yênhx xiv huv. Taz sik, xiv huv mak pos H’Mưi xơưk tâu phênhv ntâu chiê zôngv hâur chuôz zis. Ntêr ntêr cux muôx lênhx nênhs tuôx heik pos xơưk chiê uô huv thiêz êr mê nhuôs. Lơưr pos H’ Mưi nênhs sir zôngv tsơưs li no, nênhs hluôk hâur jos Hra B tsi xar chiê cơưv shâuv hâux lưv no thiêz:      “Tas nro têx nhuôv nxeik thâuv pêz puôr lênhx txơưx xơưk pax ntâuz pax lâuk, lok six sir jos xơưk, pov niêv txir uô cux nhiês uô cov txơưx. Yuôr nhiv no mak hluôk nênhs tsi xar uô hâux lưv chax chês no lơưv thiêz, lơưr tsi tsov cưv, tsôngs yo chax chês mênhx cxưx lơưr cux tsar yuô hnar, lok six cxơưx zuk mênhx cxưx Ê Đê li hâux lưv chax chês no trâus pôngz plox”

          Cux đros chinhz yênhx tuôr tsês thiêz phuôx huiz hâux lưv chax chês xơưk pax ntâuz pax lâuk, txos nhiv no pos H’Blon Niê, nhoz jos Hra B, xã Ea tul, huyện Cư M’gar, tỉnh Đăk Lăk tưz muôx zuôr xar 40 shông uô hâux lưv no. Pos H’Blon Niê puz pâuz, nhiv no tiv trâus zênhr shar viv têx hlôngr yiêz hâur tênhx qơư, uô trâu têx xiv huv pax ntâuz chax chês jux jus tâu tsi ntâu lênhx nênhs nhiêv thiêz pâuz txos, lok six lax muôs tâu xiv huv. Taz sik pos cux tror tuôr truôx hâux lưv xơưk pax ntâuz thiêz xar njôngr muôx iz hnuz hâux lưv no zuôr tâu hôx phưx.   “Cur mak cur xar tuôr tsês hâux lưv chax chês no, jos Hra B nhiv no tsi tâu muôx lớp kriê uô pax ntâuz tưs, xar njôngr cxôngx nhiv no txos tov kaz no zos tâu paz txưv, cur xar kriz lớp kriê uô pax ntâuz chax chês trâu cxênhx hluôk nênhs nhiv no. Hâux lưv chax chês mak xar njôngr tâu niêv ciêz sâu zuôr ngaz tul, xiv huv muôs tâu, zuôr tâu njêr tâu cxur nox xơưv jông siêz lơưv. Khov co mak têx pox niêv nghệ nhân cux sir jos đuô uô hâux lưv no”.

          Zơưv Y’Roanh Ayun, tsar jos Hra B puz pâuz, jos muôx 193 ziv chuôz zis, nhiv no tsuôk muôx 8 ziv tsênhv uô hâux lưv chax chês no. Zoz qơưx uô hâux lưv xơưk pax ntâuz cux yuôr tsi ntâu, tiv zix cxênhx hluôk nhiv no tsuôk nhiêv têx pax ntâuz yiêz. Txơưv têz qơưk cxơưz cxiz tuôr truôx thiêz huôv tsar hâux lưv xơưk pax ntâuz chêx chês, taz sik tsênhz mênhx phênhv sâu cxôngx hâux lưv no tsi taz por trâu luz nênhx. Tưz muôx iz cxiê HTX tâu yênhx lix, taz sik hâux lưv muôs xiv huv njiz ntâu phêv liv. Tsar jos Y’Roanh Ayun cxơưx nênhs Ê Đê li hâux lưv chax chês no zuôr trâus pôngz plox. Zơưv xar njôngr tov kaz no zuôr muôx têx cxênhx nênhs cơưv shâuv thiêz moz siêz txos hâux lưv xơưk pax ntâuz đuô. Đrâuv co, chinhr quyênx tiv phaz cux tsuv muôx têx tsưr ziv tsênhz mênhx chiê mênhx cxưx Ê Đê li têx pax ntâuz pax lâuk tâu hôx phưx thiêz tuôr tsês trâu têx cxênhx nênhs tov kaz no pâuz txos./.

(VOVTN- Txâur Vax cxeik nhênhv)