Đăk Nông: Lênhx pox niêv tsiv uô yênhx côngz cuô mis mắc ca

          Zos lênhx nênhs yênhx shông tsuôk uô hâux lưv muôv muôs, têr, kra kruôr xiv huv mắc ca, taz sik tas đro têx xiv huv niêv lâuk Ngọc Như muôs tơưv cux tsuôk tsi tâu muôx 5 tênhr nôngz kruôr, tsiv grê muôx nhos 1 tỷ đeiv ntâu. Niêv lâuk Như pheiz kênh, muôv muôs nôngz mắc ca nhiv no zos hâux lưv tâu ntâu lênhx nênhs pâuz txos. Tas nro huyện Tuy Đức muôx yênhx châuv qơư uô. Têx ziv chuôz zis li tsưr ziv uô xưk iz zav thiêz xiv huv lơưr kaz ciês zos nôngz mắc ca kruôr tâu têr flâuz. Xiv huv txơưv tsư kaz taz sik tsuôk muôx iz zav, tsi tâu tâu uô tâu ntâu zav xiv huv txơưr.

          Niêv lâuk Như xar, chiê cxơưz tiês muôv muôs tsuv krêz đar lênhx nênhs sâu zuôr, hâur co tsov cưv txos nênhs lâuk thiêz mê nhuôs zâu. Cxôngx co niêv lâuk nriêr pâuz tsiv uô cuô mis mắc ca. Niêv lâuk Như xar tsi tâu tiêk xiv huv yiêz no ho tâu ntâu lênhx nênhs nhiêv txos li ntơư:

          “ Qir thơưx cur tsuôk uô tsơưs chiê tsôngv kruô zôngv siv thiêz ntâus grê. Thâuv muôs tâu trâu têx lênhx niêv tsoz phưz mê nhuôs zâu thiêz tâu lơưr nhiêv txos sâu zuôr ntâu. Mắc ca tsư kaz, zôngx ziv hâuk, tsuôk zos hlôngr cxôngx nox chiê hâuk xưz. Zos nôngz mak mê nhuôk thiêz nênhs lâuk nox tsi tâu, taz sik uô cuô mis mak zôngx ziv hâuk tâu”.

          Cuô mis mắc ca tsư kaz, muôx ntâu tsơưr pưr, huv đros nênhs lâuk thiêz mê nhuôs zâu. Zos lênhx nênhs zuôr thiêz zôngv xiv huv cxôngx ciês hnuz xuz thơưx uô tâu, pos Nguyễn Thị Loan nhoz jos 3, xã Đăk Buk So ntâus grê, thâuv hâuk cuô mis mắc ca pov luz chêr muôx jos đuô, flu cux liêz đuô tuôx; têx mê nhuôs hâuk mak hloz lox jông đuô:

          “Cur muôx 2 tul nhuôs xênhz nzưr, tul hloz 5 shôngk, tul zâu 2 shông. Qir thơưx cur pov niêv lâuk nhoz hâur jos zuôr trâu mê nhuôs hâuk cur nriêr chiê zuôr trâu cur mê nhuôs xênhz nzưr hâuk. Hnuz tưs cur cux zuôr 2 lir grê muôs zos 200 cxênhz đeiv chiê mê nhuôs thiêz cur 2 niêv txir hâuk. Lơưr cux lok six nhiêv hâuk viv cuô mis kaz thiêz zôngx ziv hâuk. Zôngv mak pov luz chêr muôx jos đuô...”

          Đros thiêz cà phê, hưx txoz, ca su thiêz kok liêz, mắc ca zos iz hâur tex tsoz chos tsênhv nhoz tiv phaz. Tas nro huyện Tuy Đức nhiv no muôx 1 cxênhz hecta mắc ca, hâur co muôx 400 hecta ntâu tsênhv muôv muôs, xiv huv yênhx shông njuôs xav tax 100 ntâu tênhr txir. Têx shôngk jê ntơưv no, ntâu ziv chuôz zis truôx siêz cxiv tsa qơư tsiv uô, zuôr têx zav meir tsiv uô mắc ca. Taz sik xiv huv cux xưk iz zav, tsi muôx tul tsi txơưr. Pos Phạm Thị Phượng- tsar phongx kôngz nuv thiêz huôv tsar nôngx cxênhz huyện Tuy Đức pheiz kênh, nhiv no qơư tsiv uô Như Ý zos niêv lâuk Như uô tsưr tưz tsiv uô yênhx côngz cuô mis mắc ca zos iz hâux lưv jông:

          “Qơư tsiv uô mắc ca Như Ý tưz uô yênhx côngz cuô mis cxôngx nôngz mắc ca. Txơưv tsi tâu uô lox taz sik xiv huv no jông, krêz tơưv iz tsưr ziv yiêz trâu tiv phaz. Pêz tsênhv heik UB huyện Tuy Đức paz txưv doanh nghiệp krêz đar tsiv uô, krêz đar trâur nuv chiê chox lok liv zix cux xưk li tsiv grê trâu tsoz mắc ca nhoz tiv phaz”./.

(VOVTN-Txâur Vax cxeik nhênhv)

Zơưv Xor Tsơưz muôx phênhv sâu tâu txix tu zus mur muôs jiz

Chor shông xuz thơưx thâuv nhiv kruôr txar lok nhoz ntơưv Bôm Lầu, Zơưv Xor Tsơưz Xênhv Thox chuôz zis cux xưk li ntâu ziv chuôz zis txơưr đuô hâur jok, tsuôk pâuz tok trâu chor blêx, poz cưk thiêz kok ntông viv li phênhv sâu tâu tsik ntâu. Đhâu iz jiês tror lok xar Longx Hex, huyện Thuận Châu, tỉnh Sơn La, zơưv pov pox nhuôs nhoz no zis tưs cux muôx oz pêz xuz mur zus iz ndis vax tsêr chiê zuôr jiz, zơưv tưz nriêr pâuz đhâu têx ntâuz ntơưr thiêz uô zus siv oz pêz xuz mur hâur zuk chuôz zis luz vax txir ntông. Taz sik, xuz thơưx zus mak cux njiz ntâu phiv liv.

Tsik pôngz siêz, zơưv muk ndis shuôk, cơưv shâuv tsưr ziv zus nhoz ntâu qơư zus mur hâur huyện thiêz tỉnh, tiv zix zos ntơưv qơư tu zus mur nhoz phường Chiềng Sinh, thành phố Sơn La. Đros cxaz chuôz cơưv shâuv têx tsưr ziv, kỹ thuật tu zus mur. Khov co, zơưv tưz muôx tâu chênhz zênhv tu zus, phêiz chor paz mur chiê muôx tâu ntâu xuz đuô. Shông 2010, zơưv yưv pênhr uô  tâu 40 xuz mur thiêz txos shông 2014 yưv pênhr kriz đar qơư zus ndê muôs 100 ntâu xuz. Cê zus cê cơưv shâuv nzir, iz shông zơưv sâu oz jiês jiz, iz jiês sâu tâu 10-15 cir jiz mur, muôs 100 ntâu xcênhz đêiv iz cir. Iz shông zơưv chhuôz zis sâu tâu 100 triệu đêiv ntâu. Lơưr zơưv Xor Tsơưz, chiê zus tâu mur jông mak tsuv muôx tsưr ziv zus, tsoz phưz huv đros: “Đros chor murzus li no mak cor cav nhoz hâur têx kror jêz, kror ntông. Viv li, tsuv muôx tsưr ziv zus, tsoz phưz cov huv đros,  xưk li uô thôngz mur txix xây chiê chor mur lok nhoz thiêz tsik no thâuv chêix ntux no…”.

Tưz tsik zos uô bluô nux trâu zuk chuôz zis, txix chênhz zênhv zuk muôx tâu, zơưv tưz phêiz kênhz, paz trâu 8 ziv chuôz zis hâur jok đros zus, tas nro chor xuz mur hâur jok tưz ndê muôx 300 ntâu xuz. Zơưv Lường Văn Tỉnh, Chủ tịch uỷ ban xar Chiềng Ly, huyện Thuận Châu, tỉnh Sơn La puz pâuz: Chor jiz mur no mak tâu nênhs zuôr lok six nhiêv, tiv jông xưk li têx jiz mur hâur har jôngr thiêz kror jêz. Chor nênhs zuôr tuôx ti gâuk qơư chiê zuôr đros gri siêz đuô têx zav jiz mur nhês txơưr. Zuôr txos no, xar zuôr kriz đar đuô tsưr ziv zus mur no trâu chor chuôz zis thiêz chor jêx jok muôx thax tsav qơư xưk li ntơưv jok Bôm Lầu zus, paz trâu pox nhuôs muôx nzir phênhv sâu.

Pâuz phuôx huiz kror liv lok thax tsav qơư nhoz thiêz sir jos cơưv shâuv, hâux lưv uô bluô nux ciês ntơưv qơư xưk li zơưv Xor Tsơưz Xênhv Thox tsuv tâu pox nhuôs hâur thax tsav cơưv shâuv thiêz uô trơưk.

Phênhv “Nôngx mênhx zuôr tsuv pâuz” hnuz no tsuôk xâuk li no xưz. Phênhv no zos Đaix TNVN thax tsav faz Bắc tso nta suôz. Tsênhv qơư cxơưz cxiz uô kôngz têz qơưk đros paz uô./.

(Lik Thox cxiv sâu thiêz cxêik nhênhv)