Cxuôv pluôs truôx đrênhk nhoz Mộc Châu: Tsưr ziv uô yiêz txix têx kror kuz

Niêv tix Lò Thị Lá, mênhx cxưx Thái, nhoz ntơưv Tiểu khu Chiềng Đi, thị trấn nông trường Mộc Châu shông no tưz muôx 50 shông, taz sik iz tuk ntơưr cux tsik pâuz. Xênhz zus hâur chuôz zis muôx chôngz lênhx mê nhuôs, luz nênhx txov nhêv, ho muôx moz gênhs, viv li txix thâuv zâu niêv tix tưz tsik tâu muk cơưv ntơưr. Hloz lox, niêv tix zuôr txir muk trâu luz xã txơưr đuô, hmôngr tsik jông tuk txir trâus tuôs nzor, niêv tix chox mê nhuôs tror lok trâu zuk qơư nhoz saz nênhx tsa, uô nênhx khov trâu chor đaz lâus, niêv lâul, niêv hluôr đros fôngx zưs sơưr đơưk. Luz nênhx tsik truôx, viv li niêv tix cux cơưv tsik tâu chor lớp cxuôv đis muôs ntơưr mak xã, jax jok lok sik tiểu khu tsưr tsix. Tưz tas iz đraz nênhx taz sik niêv tix cux cxênhx txuôs tsik tâu đaz tsi hlo.

Kriz uô côngz xưv thiv pluôs truôx đrênhk ntơưv chor jêx jok, tiểu khu lơưr Ban thường vụ Huyện Ủy Mộc Châu li ntâuk gri, zênhx hangx tsênhv chêi xar hôiv huyện sik côngv đros tiểu khu tưz nriêr pâuz thiêz paz niêv tix uô ntâuz ntơưr txêik pênhr nhiêx muôx 20 triệu đêiv. Txix chor nhiêx no, niêv tix zuôr oz tuk nhux lok zus; txos nhiv no, oz tuk nhux tưz muôx jês, zuôr paz trâu niêv tix paz nhux muôx chôngz đuô. Niêv tix Lá puz pâuz, bâu suôr xưz cux tsik xar tiêk zuôr muôx jông li hnuz no. Paz tsar tov chiê tâu txêik pênhr hâur zênhx hangx tưz zos yênhx kror paz trâu chor nênhs xưk li niêv tix sir jos hâur luz nênhx. Niêv tix Lò Thị Lá hêik:

“Jông siêz tsik pâuz tas. Tsik pâuz ntơưr mak uô tsik tâu đaz tsi hlo. Nhiv no mak cur tsuôk pâuz uo tsâus thiêz sir jos khưr uô nox đuô xưz”.

Zơưv bàn Văn Vạng, mênhx cxưx Cho ziv chuôz zis, iz hâur chor chuôz zis pluôs nhoz jok cêik cêr 16, xã Hua Păng cux sir jos hla đhâu cêr pluôs txix chính quyền tiv phaz thiêz pêx xênhv hâur jok, hâur xã paz chiê uô luz tsêr sik côngv siêz trâu nhoz. Txix thâuv muôx vã xtsể rnhoz truôx, zơưv oz niêv txir đros chor tuz nhuôs li muôx nzir đas jos chiê khưr uô nox, gra siêz phênhv sâu trâu chuôz zis. Khov co, tas shông 2017, zơưv chuôz zis tưz hla đhâu cêr pluôs.

“Ntâu shông yêiz pluôs, nhiv no tâu paz hla đhâu cêr pluôs lơưv, cur chuôz zis shir phaz hênhr. Zos tsik muôx xã, jêx jok paz mak tsik pâuz shor cur chuôz zis luz nênhx zuôr jông li chak”.

Niêv tix Lá, zơưv Vạng zos 2 hâur 6 hov chuôz zis pluôs mak huyện Mộc Châu tsov txos thâuv xêir tsov yêiz pluôs. Phưv bí thư huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện Mộc Châu Phạm Đức Chính puz pâuz, lơưr Ban Thường vụ huyện ủy li kết luận số 321, hnuz 16/6/2016 lok chuôz cxaz chox kriê uô jênhv vưv thiv pluôs truôx đrênhk sâuv thax tsav, ntu 2016-202, 6 kror pluôs mak huyện tso tơưv zos: Pluôs tiv tsik muôx pênhr, tsik muôx ar uô xênhz yar; tsik muôx chuôz zênhx uô xênhz yar; tsik muôx nênhs uô; muôx nênhs uô sik tsik muôx hâux lưv uô; tsik pâuz uô nox; muôx chôngz nênhs đros nox; muôx moz gênhs hnhar; trâus txiêz nanv xar hôiv, tsik xar khưr uô nox… Huyện li tsưr ziv zos uô ntêx tsuv xav jênhv tsênhz mênhx qir tiv “viv li chak ho pluôs” mak thiêx nriêr tâu lo luk têz huv đros tsưr ziv chiê hla đhâu cêr pluôs:

“Pêz phêiz chor chuôz zis pluôs thiêz choz zok trâu chor tsưr tsix chính trị nhoz tiv phaz zos tsuv sêiz kaz jông yênhx chuôz zis pluôs thiêz tsuv cxiv tsa tsưr ziv paz trâu chor chuôz zis no hla đhâu cêr pluôs lơưr yênhx shông. Chor tsưr tsix đoanx thể chính trị, xã hội no tsuv tsik so muk ti gâuk qơư chiê chox kriê, paz trâu chor chuôz zis chiê lơưr hla đhâu cêr pluôs, xưz tsik zos uô cov muôx. Uô tâu li, côngz xưv thiv pluôs thiêx tax tâu chêx cur”.

Tsik chiê li thiêz lênhx tưs cux muôx tsar tov-Đảng bộ Mộc Châu li tsưr ziv uô co tưz thiêz tsênhv paz trâu sơưr đơưk, cxuô chuôz zis sir jos hâur luz nênhx. Thôngz sâu đhâu iz shông ntâu kriz uô Ban Thường vụ Huyện ủy li Kết luận lok côngz xưv thiv pluôs truôx đrênhk, ntu 2016-2020, Mộc Châu tưz grêk tsơưs zuôr xar 3% chuôz zis pluôs. No zos chêx cur jông txix ciês xuz thơưx Đảng bộ, chính quyền thiêz pêx xênhv Mộc Châu piz uô tsưr ziv cxuôv cêr yêiz pluôs./.

                                                                                                                                                                          (Lan Thùy-Lik Thox cxêik nhênhv)

Kôngz nuv công nghệ siêz: Têx vênhv thix thiêz tsưr ziv

Têx tham luận ntơưv phêv thảo chêx chôngk heik tơưv, ntâus grê thiêz heik têx tsưr ziv hâur zôngv kôngz nuv công nghệ siêz nhoz Việt Nam li: cơ chế tsênhv chei paz txưv, thox cxov lênhx nênhs muôx tsơưr lươngv cux xưk li zôngv têx khoa học kỹ thuật yiêz, công nghệ thôngz xor mông hâur sik côngv uô.

          Kror jông hâur phêv thảo zos heik txos hâux lưv nriêr pâuz hâur pâus siv huv hâur zôngv thiêz huôv tsar kôngz nuv công nghệ siêz. No tâu seiz zos tsưr zuv cungz xiv huv kôngz nuv, zav nox tsênhz mênhx, thôngx cxix sik côngv jông hâur lênhx nênhs tsiv uô thiêz lênhx nênhs sir zôngv. Lơưr zơưv Đào Ngọc Nam, Giám đốc Công ty cổ phần yưv pênhr thiêz jix vuv kôngz nuv An Việt, Việt Nam li ntâu hax huv kôngz nuv njuôs xav zuôr tâu muôs tơưv đros tsơưr lươngv jông. Taz sik, cxix luôk muôv muôs nhiv no tsênhv yuôr ntâu kror tsi tâu jông li: tsôngv box lok sik nênhs tsiv uô tsênhv tuiv flu đros qênhx shênhx “ tâu chiv cheix, ho trâus pôngz grê”; nênhs sir zôngv tsuv thêv nhiêx txiêx ntâu pir đros grê tsênhv tsênhz taz sik tsi taz por lok tsơưr lươngv xiv huv... Viv li, hâux lưv nriêr pâuz hâur pâus têx xiv huv sâuv meir tính tâu seiz zos hâux lưv jông hâur cxiv tsa têx kênh sâu zuôr xiv huv kôngz nuv, tiv zix zos muôv muôs kôngz nuv nhiv no nhoz Việt Nam tsi tâu tâu zôngv công nghệ thôngz xor mông ntâu:

          “Pêz cxiv tsa Tsênhv qơư sâu têx lênhx nênhs tsiv uô, têx chuyên gia, lênhx nênhs khoa học thiêz muôv muôs xiv huv hâur cxix luôk li xor mông thôngz đhâu cxix luôk công nghệ thôngz xor mông. Chiê têx xor mông no, nênhs nôngx mênhx tsuôk zôngv điện thoại yiêz lok sik meir tính txơưv nriêr pâuz tâu têx xor mông sâuv niêv ciêz, têx yênhx tưv tsiv uô sâuv cxix luôk. Đros cxix luôk no nôngx mênhx cux xưk li doanh nghiệp zuôr seiz car tâu tsưr ziv uô, tsơưr lươngv thiêz số lươngv têx xiv huv kôngz nuv cxôngx ciês thâuv chos txos thâuv sâu đhâu co sik côngv chiê sâu zuôr xiv huv”.

          Têx teiv plor cux xar tiêk, chiê tuôv zênhv têx zoz qơưx hâur hâux lưv tâu sir zôngv kôngz nuv công nghệ siêz vênhv thix tsênhv zos tsuv thox cxov lênhx nênhs tsơưr lươngv siêz chiê pâuz thiêz uô tsưr têx KHKT yiêz. Đros têx thax tsav muôx jos lok huôv tsar kôngz nuv tsuv muôx ntâu tsưr ziv lok thox cxov thiêz huôv tsar lênhx nênhs. Pheiz kênh lok vênhv thix no, pos Nguyễn Thị Lan, Giám đốc Học viện kôngz nuv VN xar tiêk, hâur thox cxov lênhx nênhs tsi taz thox cxov têx chuyên gia, cử nhân zos hluôk nênhs muôx yênhx tưv chiê paz nôngx mênhx tâu zôngv công nghệ lol uô kôngz nuv mak tsênhv tsuv hlôngr yiêz tsưr ziv uô têx tsaz yênhx, trâur nuv txos nôngx mênhx.

          “Xar choz tâu công nghệ trâu nôngx mênhx mak tsuv muôx yênhx tưv, xar uô tâu li co tsuv thox cxov, paz nôngx mênhx pâuz txos têx công nghệ yiêz, đhâu co zôngv chiê huôv tsar li chas? Pêz tsênhv sik côngv đros Liên minh HTX uô têx tsaz yênhx thox cxov trâu nôngx mênhx, chox lênhx nênhs muôx yênhx tưv hluôk lok cxaz chuôz têx tsaz yênhx huôv tsar kôngz nuv nhoz tiv phaz. Hâur qênhx shênhx nhiv no, pêz cux tsuv hlôngr yiêz tsaz yênhx thox cxov trâu nôngx mênhx, no tâu seiz zos iz luôs hâux lưv tsênhv đros Học viện kôngz nuv. Pêz tsênhv tror seiz car têx tsaz yênhx thox cxov, hâur co chuôz tsar cxaz nzir yênhx tưv, pênhr xưv trâu nôngx mênhx. Thôngx cxix sâu jênhv têx yênhx tưv yiêz chiê muôz siêz pênhr xưv trâu nôngx mênhx lok chênhz zênhv coar lik, muôv muôs, nriêr pâuz xor mông niêv ciêz, têx KHKT yiêz...”./.

(TTT-Txâur Vax cxeik nhênhv)