Jax thưr 5, hnuz 16/6/2016

Lào Cai: sir jos por hưv tsês chiê têx tsiêx kuk hâur har jôngr Hoàng Liên

Nhoz kuôk hlo trâu 2 chas thax tsav hâur vuôk har Vax têz qơưs Hoàng Liên hâur huyện Sa Pa, tỉnh Lào Cai, tsênhv qơư chơưv paz, por hưv thiêz huôv tsar chiv xênhz đrox tsuôs, têx tsiêx kuk Hoàng Liên niêx hnuz tsi yuô muôx lênhx nênhs muk lok đhâu, tsuôk muôx têx canr bôv hâur tsênhv  qơư no lês car uô zuk têx nuv. Hâux lưv uô tsi hnhar taz sik tsuv truôx siêz, txix qêz suô têx guôx, bax jâuz, krâur nox, đêx hâuk; tu têx tsiêx kuk….

Tix lâus Nguyễn Thành Trung, canr bôv tsênhv qơư heik, txix ciês thâuv nhiv kruôr cơưv tas ntơưr lok, tix lâus tưz uô đreiv hâux lưv ntơưv tsênhv qơư no thiêz tu nyil têx tsiêx kuk nhoz no. Phênhv ntâu chor tsiêx kuk lênhk txeik lok puôr lênhx zos trâus lênhx nênhs tuô, ntêk cxov tsi trơưk chei, viv li xuz thơưx têx tsiêx tưz tsi muôx đas jos viv trâus moz, chox lok tu tax txos thâuv moz tưz jông li tso muk hâur jôngr. Tix lâus Trung heik:

“ Cur tuôx uô hâux lưv ntơưv tsênhv qơư no viv zuk nhiêv têx tsiêx kuk, iz chas ntơư cux xar cov zuk pâuz tsênhz đuô txos têx chiv xênhz đrox tsuôs uz no hâur jôngr. Lơưr cur xar, phiv liv yax muôx têx zos zuk tsuv moz siêz, nhiêv txos têx tsiêx kuk, tsuv sơưr nzor thiêz tsuv muk qênhz yuôx shuôs lok six ntâu qơư, tsuv seiz shuôs njôngr, zos tsi li mak lok six lax qênhz yuôx pov tâu têx tsiêx kuk têx moz”.

Nhiv kruôr yênhx lix txix shông 2014, txos nhiv no, tsênhv qơư chơưv paz, por hưv thiêz huôv tsar chiv xênhz đrox tsuôs Hoàng Liên tưz lênhk tu thiêz tsưr tsix chơưv paz 58 txuz, 107 tuk tsiêx kuk. Hâur ntơư, ntâu tsiêx kuk nhoz hâur VN têx ntơưr tsuv por hưv tsês chiê viv zuôr trâus tu nôngz, ntâu zav zos têx tsiêx, shôngz ntông jông, muôx grêk hâur Vax têz qơưs Hoàng Liên, muôx kênh zav tsiêx zos tsôngv box tưx gra tuôx tso trâu ntơưv no đhâu thâuv tuô, ntêk tâu lok. Khov chor canr bôv tsênhv qơư têx cêr moz siêz paz por hưv, tu jông têx tsiêx kuk, tưz chơưv tâu 70% trơưk tsưr ziv, siêz xar. Txos nhiv no, chor tsiêx kuk tâu por hưv thiêz huôv tsar ntơư tưz muôx txos 150 tuk li: Plik, đêil, nôngk đar, vuôz ciz, liêz……. Zơưv Lương văn Hào, Giám đốc tsênhv qơư heik pâuz:

“ Txix shông 2014 txos nhiv no, tsênhv qơư tưz qir lênhk tu, chơưv paz, por hưv tâu 34 zav tsiêx  kuk, hâur ntơư 44% zos têx tsiêx kuk zuôr zôngx ziv trâus pôngz nôngz. Hâur six hơưv zuôr txos, đros zuk vax huôv, hâux lưv uô, tsênhv qơư zuôr sir jos uô jông đuô luôs hâux lưv no, zuôr lênhk tu hur si têx tsiêx kuk trâus muôx moz, trâus luôs nhiês tuô, ntêk cxov tâu mak têx taz viv muôx vax huôv cux li lênhx tiz nênhs tưx gra tuôx trâu pêz chiê chơưv kho cov jông. Đhâu ntơư li tso muk hâur jôngr”.

Iz hâur têx kror uô trâu tập thể canr bôv Tsênhv qơư sir jos thiêz têx uô tâu zos lok hnuz tênhx qơư ntiêx têz 5/6 nhiv kruôr đhâu, 77 tuk kuk đhâu thâuv tâu chơưv paz, kho jông, tưz tâu tso muk hâur jôngr./.

( An Kiên-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

Phênhv thưr 5.16.6.2016:

SIR JOS MUÔZ SIÊZ NJÊNHS TRÂU NÊNHS MUÔX MOZ HIV

***

          Câu lạc bộ “ Uô têx hâux lưv jông viv mê nhuôv zâu” tâu yênhx lix cxôngx shông 2008, qir thơưx nhiv kruôr muôx 6 lênhx nênhs, txos nhiv no đhâu 8 shông huôx tôngv tưz muôx zuôr xar 300 lênhx hluôk nênhs cxaz chuôz, muôx têx lênhx nênhs muôx moz HIV thiêz têx lênhx tsi muôx moz HIV sâuv tas nro têz qơưk cxaz chuôz huôx tôngv jông siêz. Tôngv vênhx, sik paz max hla đhâu cxuô phêv liv hâur luz nênhx, têx lênhx nênhs hâur câu lạc bộ tsênhv sik pheiz kênh chênhz zênhv, yênhx tưv tsoz phưz, kho moz HIV/AIDS. Tsar câu lạc bộ jông siêz Chu Thanh Tùng heik:

          “ Pêz zos têx lênhx nênhs huôx tôngv phax tar moz HIV, viv li pêz tsov cưv uô ntêx đros têx mê nhuôs trâus moz HIV. Pêz thâuv tưs cux xar njôngr, sir jos ntâu đuô sik pheiz kênh đros têx mê nhuôs môngr tsi jông co”.

          Lơưr Bộ y tế li pov cov, nhiv no Việt Nam muôx nhos 457 cxênhz mê nhuôs tsênhv trâus zênhr shar tiv moz HIV, hâur co têx mê nhuôs trâus moz HIV njuôs xav muôx 8000 lênhx. No zos têx lênhx mê nhuôs zôngx ziv trâus luôk seiz tsi tâus, zaz zâuv uô têx hâux lưv zuôv cêr li tiv nanv xã hôiv zax zênhz thiêz muôs pax muôs chêr. Ntâu mê nhuôs trâus moz HIv tsênhv tsi tâu mul cơưv ntơưr, tsi tâu uô si li têx mê nhuôs txơưr đuô. Sik pheiz kênh đros têx mê nhuôs co, CLB “ Uô têx hâux lưv jông viv mê nhuôs zâu” tưz txưv zênhv sơưr tsưr tsix têx tsaz yênhx chiê paz têx mê nhuôs yênhx trus sik côngv đros côngv thôngx, muôx pênhr xưv nhoz uô nênhx trâu têx mê nhuôs moz HIV/AIDS. CLB yax six tsưr tsix têx jiês sik pheiz kênh, kriê cxaz trâu mê nhuôs moz HIV ntơưv Hà Nội ( cxôngx 8 txos 15 shông); tsưr tsix têx jiês kriê ntơưr, sik njiz, khơưk muôz huv...Nguyễn Đình Sơn, shux xênhz tsêr cơưv cấp 1 Cổ Loa puz pâuz:

          “ Thâuv têx tix lâuk, niêv lâuk hâur CLB tuôx no, cur lok six shir phaz thiêz thôngz đhâu têx huôx tôngv jông siêz cur cơưv tâu ntâu tsưr ziv nox nhoz hâur luz nênhx đuô”.

          Chiê muôx tâu pênhr nhiêx huôx tôngv, têx thành viên CLB tưz sir jos vênhv tôngv cxôngx têx tsưr tsix phi chinhr phuv li tsưr tsix CARE, zênhx hangx ntiêx têz, Cuiv lênhs tov mê nhuôs HIV....sik đros paz txưv thiêz kho moz trâu têx lênhx nênhs moz HIV, paz têx lênhx nênhs moz HIV tror đros côngv thôngx nhoz uô nênhx thôngz đhâu têx dưv ar li “ paz txưv tsơưr pưr trâu mê nhuôs trâus zênhr shar tiv HIV”; “ Sik thav: Txu grês phênhz pêx đros mê nhuôs trâus zênhr shar tiv moz HIV ntơưv tsêr cơưv”...Heik txos CLB li têx huôx tôngv gôngr côngv, pos Trịnh Thị Lê Trâm- kuz chuv tịch Hội phax tar moz HIV/AIDS Hà nội puz pâuz:

          “CLB li huôx tôngv lok six muôx chêx cuk thiêz tsênhv tsênhz. Cxongx hâux lưv thôngz xor mông txos hâux lưv paz txưv, sik pheiz kênh đros côngv thôngx. Têx huôx tôngv co chox lol liv zix tsênhv tsênhz tiv zix chiê têx mê nhuôs pâuz tâu tiêk tsênhv muôx lênhx nênhs tsov cưv txos, sik pheiz kênh đros”.

          Cxôngx hluôk nênhs li đas jos, siêz jông, têx hluôk nênhs sei đrơưv, thành viên CLB tsênhv niêx hnuz huôx tôngv, sik côngv tês, gôngr đas jos pheiz kênh đros têx mê nhuôs môngr tsi jông trâus moz HIV. 3 shôngk tsi so tâu jênhv Hội phax tar moz HIV/AIDS HÀ Nội li ntơưr kruôk viv têx yênhx tix tax tâu; tâu cuiv zênhx hangx ntiêx têz khơưk kruôk. Taz sik kror jông shir phaz tiv zix zos uô trâu têx mê nhuôs pov sor si đuô. Co zos têx huôx tôngv muôx ziz njiêz hâur luz hli tas nro xã hôiv sir jos huôx tôngv viv mê nhuôs zâu./.

( TTT-TXâur Vax cxeik nhênhv)