Lai Châu phax tar ntux no trâu chor tsiêx cxu

Jok Phìn Chải, xar Giang Ma, huyện Tam Đường hâur oz pêz hnuz  đhâu lok no muôx huôz tsâuk nti. Jêx tưv grêk kik txix 4 txos 7 tưv, tưz tsik zos uô phiv liv txos pêx xênhv luz nênhx mak tsênhv phiv liv ntâu txos chor tsiêx cxu li đas jos. Chiê tir thêir no njiv trâu tsiêx cxu, ntâu chuôz zis tưz muk chaz lơưr zuk têx tsiêx lok zus cơư trâu hâur tsêr guôx.

Tix lâus Shôngx Xênhv Zax, nhoz jok Phìn Chải puz pâuz: Nhiv no mak pox nhuôs cux tưz pâuz tu tsưx phưv zuk têx tsiêx cxu lơưv. Chor nhux tưv tưz tâu chaz lok zus cơư hâur têx tsêr guôx muôx thêir vor ntov jông. Cur chuôz zis cux li chor chuôz zis txơưr đuô tưz bax cxuô zav jâuz tâux tsês trâu tsiêx cxu nox:

“Ntux no chênhr, no njiv, viv li chuôz zis tưz chox chor nhux tưv lok zus cơưv hâur tsêr guôx. Tâu cán bộ xar yax kriê viv li pêz cux tưz chox chor nhux tưv lok cơưv hâur tsêr guôx chiê zus thiêz bax zav nox trâu chor tsiêx cxu cxix cxuô lơưv”.

Qiv hơưv oz pêz hnuz no sâuv thax tsav tỉnh Lai Châu tưz hlôngr trâu no chênhr, no njiv, muôx têx qơư ntux no đros lok nas uô trâu jêx tưv grêk kik. Chiê por vêv paz tsiêx cxu, têx tiv phaz sâuv thax tsav tưz sir jos kriz uô yax kriê trâu pêx xênhv pâuz chiê phax tar trâu chor tsiêx zus.

Zơưv Hoàng Đình Quân, Phưv trưởng phongx Kôngz nuv huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu puz pâuz: Jêx tưv ntơưv ntâu qơư tox siêz nhoz huyện Tam Đường li: Khun Há, Giang Ma, Hồ Thầu, Nùng Nàng, Sơn Bình…txix 5 txos 6 tưv. Iz cxiê qơư muôx ntux lok tê, lok nas yâur viv li no chênhr đuô. Nhiv no, Chính quyền têx tiv phaz cux tsênhv sik côngv đros cơ quan txơưx jênhv sir jos yax kriê, hêik pox nhuôs chaz lơửr têx tsiêx cxu lok cơư hâur têx tsêr guôx chiê zus:

“Huyện tưz hêik têx xar kriê pox nhuôs zôngv têx hnhaz blêx đhâu thâuv sâu blêx tas mak khơưk tsês uô zav nox trâu tsiêx cxu. Đros chor xar tox siêz mak cux yax kriê trâu pox nhuôs pâuz chox têx tsiêx cxu pêv har jâuz thiêz têx trôngz siêz lok trâu ntơưv iz ndis vax tsêr kik đuô, chiê paz trâu chor tsiêx cxu tsik trâus tuôs no ntâu”.

Tỉnh Lai Châu muôx 325 cxênhz tuk tsiêx cxu lox zâu, hâur  ntơư muôx 120 cxênhz tuk nhux, tưv nhux đas. Đros jêx tưv grêk kik ntâu li nhiv no, tỉnh tưz muôx ntơưr chox kriê têx sở, nganhx muôx vax huôv thiêz cấp ủy, hâu nov ntơưv qơư tso cán bộ muk ciês trâu cxuô thax tsav qơư sik côngv đros hêik pox nhuôs chaz lơưr têx tsiêx cxu lok zus cơư hâur tsêr guôx thiêz cxaz nzir têx zav nox tsuv muôx trâu chor tsiêx cxu.

Zơưv Phạm Anh Hùng, Chi cục trưởng chi cục tu zus thiêz thú y, Sở Kôngz nuv thiêz Huôv tsar jêx jok tox siêz tỉnh Lai Châu puz pâuz: Nhiv no pox nhuôs nôngx mênhx sâuv thax tsav cux nhiv kruôr bax tâu muôx 70% tsêr guôx chiê cơư têx tsiêx cxu thiêz tsês chiê muôx 60% ntâu zav nox trâu chor tsiêx cxu xưz:

“Hâur chêix ntux no no, chor cơ quan, đoanx thêv thiêz chính quyền tiv phaz cux tưz tso nzir cán bộ muk yax kriê trâu pêx xênhv pâuz tsês chiê zav nox, iz zav li vâuv kâuz chiê muôx nzir zav nox trâu tsiêx cxu. Thôngx cxix tso đoanx muk qênhz yuôx, hêik sơưr đơưk uô jông hâux lưv phax tar ntux no ntơưv tiv phaz. Đhâu chính quyền cxuô cấp li sir jos yax kriê, pêx xênhv li jênhv pâuz cux hlôngr yiêz ntâu thiêz pâuz cxênhx tsês zav nox thiêz uô tsêr guôx truôx jông trâu chor tsiêx cxu lơưv”./.

Ntux no chênhr, no njiv tsênhv muôx yưv tas nro cxiê qơư tox siêz sâuv thax tsav tỉnh Lai Châu, taz sik đros muôx chính quyền thiêz têx nganhx muôx vax huôv đros pêx xênhv li sir jos, chor tsiêx cxu sâuv thax tsav tỉnh Lai Châu cux tsênhv tâu tu zus truôx jông./.

(Khắc Kiên-Lik Thox cxêik nhênhv)

Têx jâuz, krâur trâu nhux tưv thiêz têx tsiêx cxu nox hâur cheix ntux no

Têx jâuz tâux:

Têx jâuz tâux li: Hmaz kok liêz, car tsơưz, njik blôngx kok ntông, tâux, car poz cưk, blôngx poz cưk....

Bax tsês têx kuôr blêx, car poz cưk, blôngx poz cưk txix muôz jiêz kruôr, vâuv tsês.

Bax chiê têx jâuz tâux txix muôz vâuv kâuz tsês.

Bax hmôngr poz cưk, hmôngr cxur, kok ntông kruôr trâu tsiêx cxu nox.

Bax chos têx poz cưk cov tuôz, kok liêz, tâuv cuôz xênhz, kok ntông, tâux....sâuv têx ar têz uô kôngz tsi jông, tsi uô têx chiv kôngz ntux tsâus.

Jiêz kruôr thiêz muôz têx kuôr blêx tuv, pơưr uô têx pơưs chiê bax tsês trâu nhux tưv nox hâur cheix ntux no.

Uô lơưr tsưr ziv no lok six zôngx ziv uô, cxênhx txuôs tâu qơư, bax tsês tâu ntêr, zos zav nox jông trâu têx nhux tưv, mê nhuôv nhux nhuôv tưv.

Jiêz kruôr:

Kuôr blêx, cxuô zav jâuz, blôngx poz cưk, kok ntông.....tâu jiêz kruôr lok sik kra kruôr, khơưk tsês. Zos chos tâux uô jâuz nox trâu têx tsiêx, tsuv lêis txiêr thâuv chor tâux zuôr luôs cxơưr lok sik nhiv kruôr cxơưr ntơư, jiêz kruôr, thâuv co zuôr jông đuô chiê uô jâuz trâu nhux tưv nox.

Muôz rênhz cov siz, jiêz yar ntux 4-5 six hơưv, đhâu ntơư muôx têx muôz sâu khơưk lol jiêz uô cê trâu iz kro cov tuôz đuô txix 2-3 hnuz cov mêx njik tuôs njưk. Tsi cxoz muôz jiêz yar cuz hênhr viv zuôr trâu têx jâuz tâux tsi muôx tsơưr pưr.

Jiêz tâu muôz khơưk tsês trâu têx qơư kruôr, lax nziês. Muôz têx kuôr blêx tuv, pơưr uô têx pơưs, lok sik par uô têx poz tsês trâu hâur cxaz.

Uô li no zôngx ziv uô, tsês tâu ntêr thiêz zos zav nox jông trâu têx nhux tưv, mê nhuôv nhux nhuôv tưv.

Muôz têx kuôr blêx khơưk tuv, pơưr uô pơưs:

Tuv trâu têx qơư mê njik siêz, kruôr krơưr.

Zôngv iz tul pak ntêr cxok trâu hâur ar uô ndêx.

Muôz blôngx lok sik têx đrox kruôr puô iz ndis tul pak ntơư.

Muôz têx kuôr blêx kruôr tuv iz ndis trâu tul pak co, cê tuv cê tsux, cê niêk trâu cov chor kuôr blêx chênhr, tax thâuv tưs tuv tâu iz pơưs siêz li tul pak ntơư.

Zôngv tax lok vor ntov trâu cov cxoz ntuz nas.

Tsưv ziv: Kuôr blêx kruôr lok six zôngx ziv txeik cuz, viv li sđ tsi cxoz gra têx hluôr tơưk mul jê./.

(Thu Thùy-Riê Lâux cxeik, nhênhv)