Xar bax tok côngz jênhv jêx jok yiêz, pêx xênhv cux tsênhv njiz

phiv liv tiv tsik hur tênhv qơư

Tiểu khu 19 thiêz tiểu khu Co Muông, xar Cò Nòi muôx yênhx châuv ziv chuôz zis tu zus buô thiêz uô kôngz lôngk. Têx qơưk tu zus lox zâuv ntâu shông lok no tso ciês têx zav vuôz tsuôz trâu ciês hâur têx cưx đêx, cưx ha kruôr. Têx vuôz tsuôz co ntâu hnuz zos yênhx têx caz ntưk đuz ndiêz, tsư nxiêz chuôs tsi. Muôx qơư uô kok ntông tsênhv tso ciês trâu hâur kror tsuô. Kror tsik hur no tưz muôx txix ntêr lok, pêx xênhv tsuv chưx hniê yênhx hnuz mak chính quyền tiv phaz tsêhv cêir chêx tsik tâu cov tas ciês.

Nhoz zơưv Trần Hữu Bắc, tiểu khu Co Muông li iz saz thiêz saz kâuv tsêr zos tuk đêx muôx têx cuô vuôz tsuôz txix tu zus buô. Xar muôx 10 shông lok no tsuv uô nênhx đros nxiêz tsư txix têx cuô co, tas nro chuôz zis li đas jos njiz ntâu phiv liv. Chuôz zis tưz ntâu jiês hêik cov xar tsov cưv txos ciêr chêx vênhv thix no, taz sik tsik muôx hlôngr yiêz tưs hlo:“3 shông no mak cur chuôz zis muôx moz, zuôs tas li no hok thâuv ntêx mak cux muôx 56, 57 cir. Cur tuk nhuôs tuz mak shor tsik pâuz puôk zos tiv tsik hur mak trâus moz hlưz hâu, tsêiz no tưz zuôr luôs tuôs. Muôx têx hnuz muôx chuôz thiêz ntux lok nas mak tsik jông nhoz hlo, hmo ntux pư cux tsuv chox ntâuz bos kror ndâux”.

Ntâu ziv chuôz zis nhoz tiểu khu 32 xar Cò Nòi tsik jông siêz, hêik pâuz txos qênhx shênhx tsik hur txos chuôz zis chor kror đêx khơưz. Tix lâus Chu Mạnh Tuấn puz pâuz, qênhx shênhx kror đêx hlôngr đuz ndiêz thiêz tsư nxiêz muôx txix oz pêz hli lok no, piz muôx txix thâuv chor qơư uô kok ntông txos trâu chêix uô. Chuô zis luz vax txir lưv tsiz thiêz txir mo môngk cux tưz txi txrr, taz sik 2 hli lok no, tix lâus cux tsik car muôz chor đêx hâur luz kror no chiê xưs trâu chor ntông.

“Cur khơưz luz kror đêx no kuôk no oz shông, txix hli 11, mak piz tsư nxiêz. Txos thâuv luôs tsik uô kok ntông lơưv mak thiêx tsik tsư. Tsêiz no cux li, shông no cux li, tsư nxiêz, đêx đuz ndiêz. Cux tsik tâu car khav tênhv taz sik txos thâuv chêix uô kok ntông mak muôx yưv li no”.

Nhoz xar Cò Nòi, chor qơư uô xênhz yar kôngz nuv, tu zus tsiêx cxu tror muôx nzir, tsik hur txos tênhv qơư hax zav phiv liv đuô. Phênhv ntâu chỏ qơư tu zus zâu, ziv chuôz zis tsik uô kror bioga. Chor qơư uô têx kôngz lôngk mak cxiv luôs tso đêx, xưv lik tax tsik tâu tâu zoz qơưx, viv li uô muôx yưv tsik hur tênhv qơư lok six ntâu.

Zos xar muôx tsar tov huôv tsar lok cxuô zav, kinh têr, vênhx huôv-xar hôiv, taz sik chênhr vi luôs hâux lưv lok tênhv qơư tsik tâu taz por viv li hâux lưv côngz jênhv cxiv tsa jêx jok yiêz nhoz tiv phaz no thiêx truz ntêr li no. Zơưv Nguyễn Thanh An, Trưởng phòng Tài nguyên thiêz Tênhv qơư huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La puz pâuz:“Sơưr đơưk cux muk uô taz sik mak cux lok six lax, lax trâu côngz xưv sêiz car thiêz. Nhiv no mak tsuôk pâuz hêik pox nhuôs uô kror biôga. Đhâu thâuv hêik sơưr đơưk lơưv zos tsik uô mak pêz xưv bluô, taz sik kror phiv liv hâur xưv bluô zos pêx xênhv lơưr tsik thêv, thâuv tsik tâu muôx chêi chiê kruôz zuôv tâu lơưr”.

Đros qênhx shênhx tsik hur tênhv qơư phiv liv zov chênhr uô phiv liv hâur pêx xênhv ntâu shông lok no, xar Cò Nòi tsuv sêiz đrơưv sir jos chiê xưv lik cov muôx chêx cur vênhv thix no. Uô tâu li co thiêx tax tsaz yênhx cxiv tsa jêx jok yiêz li luôs hâux lưv, tsưr ziv, tax tâu pêx xênhv li siêz xar thiêz vav tok njôngr./.

(Thanh Thủy-Lik Thox cxêik nhênhv)

Lênhx tưs muôz nhiêx thêv, paz trâu nênhs lox tôngv trâus moz trâus saz iz chas qơư uô hâux lưv

Trơưk li bộ Lox tôngz-xaz pênhz thiêz XH grê 5 Bộ Thông tư sôr 04 hnuz xiêz 2/2/2015 kriê uô lơưr chei nênhs sir zôngv lox tôngv thêv, paz thiêz nhiêx khiêz kho moz trâu nênhs lox tôngv trâus moz trâus saz, trâus muôx moz gênhs tiv uô hâux lưv li đrav kaz:

1) Zos lênhx nênhs lox tôngv trâus moz trâus saz thâuv uô hâux lưv lok sik uô trơưk lênhx nênhs sir zôngv lox tôngv li seiz car, tso muk uô nuv đrâuv iz chas qơư uô hâux lưv, Doanh nghiệp, tsưr tsix, Hợp tác xã, zos tiv luôs lưv tuk txơưr đuô uô trâus (tsi zos tuk nênhs lox tôngv co nưk uô trâus nưk) lok sik tsi pâuz tsênhz lênhx tiz nênhs uô trâus, mak nênhs sir zôngv lox tôngv cux tsuv thêv, paz nhiêx trâu nênhs lox tôngv trơưk li cui tinhv ntơưv Grê 3 Thông tư no.

2) Zos nênhs lox tôngv trâus moz trâus saz thâuv tuôx txix zuk qơư nhoz trâu qơư uô hâux lưv lok sik txix qơư uô hâux lưv tror lok mul tsêr thâuv six hơưv, hnuz nhôngs huv đros, zos tiv luôs lưv tuk txơưr đuô (tsi zos lênhx nênhs lox tôngv trâus moz trâus saz co) uô trâus lok sik tsi pâuz tsênhz lênhx tiz nênhs uô trâus mak nênhs sir zôngv lox tôngv cux tsuv muôz nhiêx paz trâu nênhs lox tôngv trơưk cui tinhv ntơưv grê 4 Thông tư no.

3) Zos lênhx nênhs sir zôngv lox tôngv tưz zuôr Bảo hiểm trâus moz trâus saz trâu lênhx nênhs trâus moz trâus saz thâuv uô hâux lưv ntơưv têx taz viv zuôr muôs bảo hiểm, mak lênhx nênhs trâul moz trâus saz ntơư tâu sơưv têx nhiêx paz trơưk li hux thôngx tưz cir đros taz viv zuôr muôs bảo hiểm. Zos chor nhiêx mak taz viv zuôr muôs bảo hiểm thêv trâu lênhx nênhs trâus moz tsơưs đuô phênhv cui tinhv ntơưv grê 3, Grê 4 thông tư no, mak nênhs sir zôngv lox tôngv tsuv thêv nzir phênhv tsênhv yuôr chiê hur si chor nhiêx lênhx nênhs trâus moz trâus saz lok sik lênhx nênhs trâul moz co li nênhs hâur tsêr txeik tâu tsơưs yax bâuv li têx nhiêx tâu paz thiêz thêv tâu cui tinhv ntơưv grê 3, Grê 4 thông tư no.

4) Zos lênhx nênhs sir zôngv lox tôngv tsi gôngr BHXH trâu nênhs lox tôngv nhoz têx lênhx tsuv tâu cxaz chuôz BHXH trơưk cui tinhv hâur chei BHXH, mak iz chas tsuv thêv, paz nhiêx trơưk li cui tinhv ntơưv Grê 3, Grê 4 Thông tư no, nênhs sir zôngv lox tôngv tsuv thêv têx nhiêx BHXH hlôngr cơ quan BHXH trâu nênhs lox tôngv trâus moz trâus saz co, li đrav kaz:

Đros thiêz nênhs lox tôngv trâus tsi muôx đas jos uô nox txix 5% txos 30% mak nênhs sir zôngv lox tôngv tsuv thêv nhiêx trâus moz trâus saz, muôx moz gênhs  trâu nênhs lox tôngv iz jiês bâuv li cui tinhv hâur chei BHXH;

Đros thiêz nênhs lox tôngv trâus tsi muôx đas jos uô nox txix 31% tror zar sâuv mak nênhs sir zôngv lox tôngv tsuv thêv thiêz paz nhiêx trâus moz trâus saz, muôx moz gênhs hâur niêx luz hlik bâuv li phênhv cui tinhv hâur chei BHXH. Luôs hâux lưv muôz nhiêx thêv thiêz paz co muôx têx muôz iz jâuk lok sik hâur niêx hli trơưk 2 tos sik seiz lax, thôngx ziv./.

(Thanh Thủy-Riê Lâux xceik, nhênhv)