Têx cêr pôngz siêz nhoz Quản Bạ.

Kuôk no 2 shông, Hạng Thị Say, heir nênhs Hmôngz, nhoz xã Thanh Vân, cux zos hmôngr jông tưz zok nriêr tâu cêr khiêr tror lok têz qơưk. Tiv luz nênhx txov nhêv, mnôngs trơưk têx nênhs siz sưv siz pâuz luk đas nziêk, Say muk uô jos trâu đriv têz saz têz qơưk đrâuv. Taz sik, muk txos qơư, Say thiêx pâuz tiêk zuk tưz trâus nziêk đas muôs:

“Tuk zơưv ntơư nưk heil cur tiêk, zos cur uô tsi tâuk hâux lưv mak nưl muôz cur muôs trâu lưv kror qơư, zos uô tâuk mal đros nưk nhoz. Cur khiêr tâu tror lok tsêr, cur cux jông siêz tsi nyei taz sik tsuôl nyei tiz kro tsav muôx iz hnuz tưs ho tror trâul luôs nziêk đas chox muk muôs xưz”.

Ziv txơưx jêik thiêz siêz njê đuô, chor nênhs fêv nhiês zuôr muôs lênhx nênhs ntơư tưz sik thôngx siêz đros chor nênhs saz têz qơưk đrâuv nziêk đas pox niêv ciês ntơưv đriv têz saz đrâuv muôs. Co zos pos Vax Xênhv Thox thiêz pos vax tul nxeik zos Jêz Xênhv Vưx, nhoz xã Nghĩa Thuận. Đhâu thâuv muk lêis blêx trâu têx cưr tix siz pâuz lok txos tos cêr, gơư 2 niêv tuz tưz trâus têx nênhs fêv cxov thiêz nziêk đas muôs:

“Thâuv pâuz chor nênhs fêv ntơư chox ưz 2 niêv tuz muk đêz  txos hâur thax tsav saz têz qơưk đrâuv, txos tos cêr cux tưz thor tiêk cov tso ưz  2 niêv tuz grêk. Têx nênhs fêv no lơưr chêv thiêz hêv tiêk, cov nhoz tưx zưv, zos tsi li mak lơưr zuôr tuô, ưz 2 niêv tuz cux nyei tsi car heik li chas hlo”. 

Zơưv Sân Sung Kháng, nhoz jok Phí Ủng, xã Nghĩa Thuận  tul nxeik muôx 22 shông Sân Thị Zax, tưz tror lok txos tsêr đhâu 3 shông ntâu trâus tul hluôk đrâul đas nziêk muôs saz têz qơưk đrâuv. Zơưv chuôz zis tưz heik trâu cơ quan muôx vax huôv pâuz thiêz zok nriêr trâu cxiê qơư, tsi ntêr no, chuôz zis thiêx pâuz tiêk tul nxeik tưz zok nriêr cêr, khiêr điv tâu tror lok hâur têz qơưk:

“Pêz tưz xar tiêk nyê tuôs lơưv. Heik tsi mnôngs mak lơưr muôz ntâuk, ntâuk tuôs cux tsês, đas nziêk muôs lơưv, tsuôk nyei muôs trâu luôs lưv tuk, heik tsi mnôngs lơưr muôz ntâuk xưz, pêz nox tsiêz, nox đaz tsi têx cux xar txos têx nhuôs, hmo tưs cux cxơưx, cux kuôx pư tsi tsâul jos”.

Vax tsêr txov nhêv, cơưv tưz tsi tâu tas ntơưr cấp 2, Sân Thị Zax tso ntơưr tsês chiê tror lok paz niêv thiêz txir uô liêx têz. Hâur shôngk shông 2012, cux xar tsi tâu tiêk zuôr trâul nziêk đas, Zax tưz mnôngs trơưk li tul hluôk đrâul hâuz nzêik chiê muk uô jos saz têz qơưk đrâuv. Tsuôk thâuv tưz muk txos saz đriv têz têz qơưk đrâuv, trâus kuôz zuôv trâu iz lênhx txir nênhx tưz muôx hnuz nhôngs chox muk, Zax thiêx pâuz tiêk, zuk trâul lơưr nziêk đas muôs:

          “Nhoz jê co muôx 2, 3 lênhx fôngx zưs cux zos trâul hluôk đrâul nziêk đas muôs, lok tsi tâu trâus tuk txir ntâuk tsiv, thâuv tưs muk uô hâux lưv lok siz njiz, thav pêv uô cê mak pâuz kuôx xưz. Hmôngr jông zuk mul uô jos muôx nhiêx thiêx khiêr tâu tror lok tsêr. Cur tror lok tâu, cur lok six jông siêz thiêz shir phaz, jông xưk li bâu suôr. Lok txos tsêr, njiz niêv thiêz txir, têx nênhs cxênhz jê ziv shir phaz đuô”.

Sân Thị Zax tsuv muk uô iz tuk txir nênhx tsi pâuz bê pox niêv thiêz cox tsi pâuz cur luk, cur tsi pâuz cox luk hâur 3 shông ntâu. Txơưv li ntơư, Zax cux pov zuk hmôngr jông đuô ntâu lênhx txơưr đuô, viv nhiv no tsênhv yuôr chôngz lênhx ntâu tuk pox niêv trâus nziêk đas muôs mak Zax pâuz ntơư cux tsênhv khiêr điv tsi tâu tror lok, trâus tuk txir ntâuk tsiv, zuôv uô têx nuv hnhar, muôx kênh thâuv tsênhv trâul muôs trâu têx qơư muôs pax muôs chêr thiêz. Tror lok tsêr đhâu têx hnuz nhôngs trâul ntâuk tsiv, zuôv uô têx nuv hnhar, pos Mồ Thị Lan, Sân Thị Zax niêv li pâuz tâu têx tsi jông trâu zuk têx nhuôs:

“Tuk nhuôv lok lơưv, nhiv no lok six shir phaz, zuôr tsi muôx iz jiês tưs chiê têx mê nhuôv uô li ntơư”.

Tsênhz tiês tso pov, phênhv ntâu têx txuz nziêk đas pox niêv muôs ntơư muôx nhoz têx xã ntus đriv, suôv qơư tsôngv box sđ txux chi tsưr ziv kis, tsi yuô muôx zis nênhs nhoz ntâu uô cê, luz nênhx txov nhêv. Liv zôngv tsôngv box li phênhv sâu tâu tsơưs, chor nênhs fêv heik co tưz hâuz nziêk thiêz đas chos lul trâu têx pox niêv tiêk, mul uô hâux lưv saz têz qơưk đrâuv tsi yuô khưr thiêz tâu ntâu nhiêx. Phênhv ntâu têx nênhs fêv no lơưr khênhr chox chor pox niêv mul trơưk têx cêr mê trâu têz qơưk đrâuv, viv li thâuv pâuz tiêk trâus nziêk đas muôs, ntâu lênhx tưz tror lok tsi tâu lơưv.

Thiếu tá Vax Mí Xay, đội vênhv tôngv tsôngv box sđ, Zênhx pênhz phax Nghĩa Thuận heik pâuz:

“Pêz tsôngv box sđ tsi yuô tâu muôx txux chi tsưr ziv jênhv pâuz, txix têx li heik co lơưr tưz zôngx ziv trâus têx nênhs fêv hâuz nziêk, đas chox muk muôs, thâuv tuôx heik trâu cơ quan muôx vax huôv, lênhx nênhs trâul nziêk đas muôs ntơư cux tsuôk pâuz bê lok sik hnor luôs heik txos qơư nhoz xưz, tsi tsênhz mênhx viv li lok six phiv liv qênhz yuôx, xav jênhv tâu têx nênhs fêv zos lênhx tưs”.

Phiv liv hâur sơưr tơưv txênhz phax tir thêir têx nênhs fêv nziêk đas lênhx nênhs muôs, zos lênhx trâul nziêk đas muôs ntơư tsuôk pâuz tiêk trâul luôs nziêk đas thâuv têx nênhs fêv no tưz nziêk đas, muôs tal lênhx nênhs. Chênhr viv li ntâu lênhx zôngx ziv trâus zuôv zuôr têx tuk txir tưz lâuk, tsi nhiêv tsi xar hluz lok sik trâul muôs trâu têx qơư muôs pax muôs chêr. Iz chas ntơư,  trơưk li thượng tá Bùi Văn Huân, Bộ chỉ huy Bôv đôiv pênhz phax tỉnh hà Giang, têx nênhs fêv zuôr muôs lênhx nênhs ntơư lơưr mul lok, uô têx nuv tsi trơưk chei đhâu têz qơưk, muôx cêr sik thôngx ziv đros têx lênhx saz têz qơưk đrâuv, uô trâu hâux lưv qênhz yuôx, yơưz vơưz ntêk chor nênhs fêv no ziv njiz ntâu phiv liv:

“Chor nênhs fêv hâur thax tsav ntus đriv sik thôngx ziv đros têx nênhs nhoz jê đriv têz saz têz qơưk đrâuv, nhiês cxov pox niêv muk lok đhâu têx cêr mê, thâuv lơưr muk uô jos lok sik mul car ciêz saz têz qơưk đrâuv lok đhâu têx txox cêr mê li heik sâuv mak sik đros tuôr hâur ntêl cxov, nziêk đas muk saz têz qơưk tov uz chiê muôs”.

Tưz muôx ntâu lênhx nênhs, lơưr khiêr điv tâu tror lok khov tsôngv box lok sik cơ quan muôx vax huôv saz têz qơưk đrâuv paz. Lok sik, lưv lươngv muôx vax huôv saz têz qơưk co tsưr tsix yơưz vơưz, qênhz yuôx têx nênhs fêv thiêz xa tuôx trâu lưv lươngv hâur têz qơưk. Taz sik, txos nhiv no cux tsi pâuz tsênhz shor tsênhv yuôr pêk tsơưs lênhx trâus têx nênhs fêv nziêk đas muôs tsênhv chơưv paz tsi tâu tâu chiê tror lok VN./.

(VOV4-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

PHÊNHV HEIK KRIÊ TSÊNHV CHÊI TÊZ QƠƯS

Tsênhv chêi paz txưv đros têx HTX huôx tôngv nhoz thax tsav III

  1. Paz txưv huôv tsar tsoz chos:

          Chos ntông nox txir (Txir mo môngk, txir lưv tsiz, bơ, txir lưs hmaz, txir pôngr lux, txir khơưz....): 10 hecta tror sâu.

          Chos yuôx đrox njuôz shơư ntông nox txir: 10 hecta tror sâu.

          Chos jâuz: 5 hecta.

          Chos cà phê; txir bơ chos shơư cà phê; mắc ca chos shơư cà phê: 50 hecta.

          Chos yuôx zêx, txir bơ shơư yuôx zêx: 25 hecta.

          Chos txir tuôz ziz: 50 hecta tror sâu.

          Paz txưv 35% nhiêx liv txeik ntơưv têx zênhx hangx muôv muôs, Cuiv puz txeik pênhr chiê tsiv uô kinh doanh, ntâu tiv zix tsi đhâu 500 tsov đeiv 1 dự án chiê yưv pênhr cxiv tsa cxix luôk zaoz thôngz, cxix luôk tênhv tênhz, đêx liv, tsêr trâu xiv huv kôngz nuv, cxix luôk zưs đêx phưx vưv dự án lok sik tsưr ziv.

          2. Paz txưv huôv tsar tsiêx tu zus:

          Dự án yưv pênhr sâuv tỉnh Sơn La li têx xã thax tsav III ( muôx kinh têr-xã hôiv txov nhêv tiv zix), uô tiêr chox lol tsiv uô.

          Dự án yưv pênhr tu zus yax six chêx chôngk cxôngx 1 cxênhz tul buô zuôr greix iz shông ndê mul lok sik 50 tul nhux đas zuôr greix tror sâu         - Taz por vêv xênhz thú y, taz por phax tar moz huôv xênhz, taz por zav nox, taz por tênhx qơư lơưr chêi cui tênhv lok thú y.

          Paz txưv 35% nhiêx liv txeik ntơưv têx zênhx hangx muôv muôs, Cuiv puz txeik pênhr chiê tsiv uô kinh doanh, ntâu tiv zix tsi đhâu 500 tsov đeiv iz dự án chiê yưv pênhr cxiv tsa cxix luôk yưr lir têx vuôz tsuôz kiês nênhs, zaoz thôngz, tênhv tênhz, đêx, guôx cơư...

          3. Paz txưv huôv tsar tu zus shuôz njês.

          Dự án yưv pênhr sâuv Tỉnh Sơn La li têx xã thax tsav III ( muôx KTXH tõv nhêv tiv zix, uô tiêr thiêz chox lol tsiv uô.

          Dự án yưv pênhr lox tu zus 50 yiv đruôz iz tơưz; muôx 20 tơưz ndê mul.

          Dự án yưv pênhr cxiv tsa qơư tsiv uô shuôz njês lox cxôngx 200 tênhr shuôz njês tsiv uô iz shông ndê mul; lok sik qơư por coar lox cxôngx 500 tênhr shuôz njês iz shông ndê mul.

          Taz por vêv xênhz, taz por phax tar moz huôv xênhz, taz por zav nox, taz por tênhx qơư lơưr pháp luật li cui tênhv.

          Paz txưv 35% nhiêx liv txeik pênhr ntơưv têx zênhx hangx muôv muôs, Cuiv puz txeik pênhr chiê tsiv uô kinh doanh, ntâu tiv zix tsi đhâu 500 tsov đeiv iz dự án chiê yưv pênhr uô dự án, zuôr tơưz tu zus, nôngz shuôz njês, zav nox, cxix luôk yưr lir têx vuôz tsuôz kiês nênhs, zaoz thôngz, tênhv tênhz, đêx, tsêr tsiv uô, por coar..../.

(Thu Thùy- Txâur Vax cxeik nhênhv)