Pôngz siêz cxôngx nhiês cêr muk đhâu ntus zok nriêr jos uô

          Tưz 2 shông zok nriêr thiêz tos mak tix lâuk Triệu Văn Hương thiêz niêv lâuk Bàn Thị Khé chuôz zis nhoz xã Nậm Búng, huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái mak tsi pov muôx xor mông tưs lok zuk tul mê nhuôv tuz . Viv nriêr tsi tâu hâux lưv uô đros phênhv nhiêx shar siêz nhoz tiv phaz, xar muôx tâu ntâu nhiêx txiêx chiê paz max chuôz zis viv li đraz hli 9/2017, lênhx hluôk tuz Triệu Quý Vìn tưz đros iz cxiê lênhx nênhs nhiês muk đhâu ntus đriv chiê uô jos ntơưv iz qơư tsiv uô zênhz nzeik nhoz Trung Quốc. Six hơưv qir thơưx, Vìn cux pov xa nhiêx txiêx lok trâu zuk niêv zuk txir, taz sik đhâu co iz ntu tsi pov jênhv tâu xor mông tưs lok zuk tul mê nhuôs tuz hlo. Niêv lâuk Bàn Thị Khé heik:

          “Cur tsi xar puz zưs mul, taz sik nưs heik tiêk muk uô hâux lưv chiê muôx cxaz nhiêx txiêx paz niêv txir. Nhiv no pêz tsuôk xar njôngr têx chiz coaz muôx txơưx jênhv paz nriêr tâu cur tul tuz lok tsêr xưz”.

          Cux xar hlôngr yiêz luz nênhx, muôx tâu nhiêx txiêx cxơưx trâu 2 tul mê nhuôs mul cơưv ntơưr, niêv lâuk Đặng Thị Chung nhoz xã Châu Quế Hạ, huyện Văn Chấn tưz đros zuk tul txir mul Trung Quốc chiê uô jos. Taz sik thâuv mul txos ntơưv co, hmôngr tsi jông tul txir trâus moz hnhar thiêz tâu tas siv nênhx. Tiv nhiês mul đhâu ntus đriv uô hâux lưv viv li hâux lưv chox niêv lâuk tul txir lok Việt Nam njiz lok six ntâu phêv liv; niêv lâuk Chung tưz txeik chor nhiêx txiêx muôx zuôr xar 200 tsov đeiv chiê uô têx ntâuz ntơưr huv cêr chei thiêz nhiêx txiêx mul lok. Chuôz zis luz nênhx tưz txov nhêv, nhiv no ziv txov nhêv đuô thiêz cxôngx no mul tsuôk yuôr niêv lâuk Chung iz lênhx cxơưx trâu luz nênhx, tsoz phưz mê nhuôs đros thiêz phênhv nux grê tsuv tâu thêv. Niêv lâuk Đặng Thị Chung heik:

          “Tas lok six ntâu nhiêx txiêx, nhiv no mak yuôr nux grê lok six ntâu. Nhiv no cur tul txir tuôs lơưv, tưz txov nhêv mak nhiv no ziv txov nhêv đuô thiêz”.

          Đros siêz xar hlôngr yiêz luz nênhx, ntâu lênhx tsôngv box nhoz tox siêz tỉnh Yên Bái tưz nhiês cêr mul đhâu ntus đriv mul Trung Quốc chiê nriêr jos uô cov muôx phênhv sâu tâu nhiêx txiêx siêz. Đhâu lưx lươngv muôx txơưx jênhv hêik pâuz qênhx shênhx têx txuz muôx lênhx coaz txos muk lok đhâu ntus đriv hâur six hơưv đhâu tso pov: phênhv ntâu têx lênhx nênhs nhiês cêr muk đhâu ntus đriv zok nriêr jos uô puôr lênhx zos chor yênhx tưv kis, jênhv pâuz kis, muôx têx lênhx tsi pâuz tiêk zuk uô cxâuv têx chêi muk lok đhâu ntus đriv.

          Xav txix hâur shôngk shông 2018 txos nhiv no, lưx lươngv muôx txơưx jênhv tỉnh Yên Bái tưz pov 230 ntâu txuz đros thiêz 330 ntâu lênhx nênhs nhiês cêr muk đhâu ntus đriv nriêr hâux lưv uô, hâur co muôx 100 ntâu lênhx nênhs tưz trâus ntês cxov thiêz tâu chox lok Việt Nam. Muôx ntâu lênhx trâus ntês cxov, trâus cơư tux, muôx ntâu lênhx mak tuôr tsi tâu zuk txox siê.

          Cxôngx qênhx shênhx co, Công an tỉnh Yên Bái tưz chox kriê têx taz viv nghiệp vụ chuv tôngv pâuz tâu qênhx shênhx, coar lik jông têx lênhx nênhs njuôs xav tsưr tsix chox lênhx nênhs muk đhâu ntus đriv tsi trơưk cêr chei; thôngx cxix tror cxơưz tiês côngz xưv yax mông txos tsôngv box, tiv zix zos têx lênhx nênhs tsi muôx hâux lưv uô ngaz tuk, zôngx ziv trâus nênhs fêv hâuz zâuv, đas nziês....Thượng tá Hoàng Mạnh Hùng, Phưv tsar phongx txiv ngaz đối ngoại, Công an tỉnh Yên Bái puz pâuz:

          “Taz viv tror paz Ban giám đốc Công an tỉnh heik lênhs tov tỉnh chox kriê têx ban, nganhx, đoanx thêv, chinhr quyênx cấp tiv phaz uô muôx chêx cuk Chỉ thị UB tỉnh Yên Bái lok chuôz tsar coar lik, txu grês qênhx shênhx muk lok saz đrâuv têz qơưk tsi trơưk chei, thôngx cxix muôz hâux lưv uô ngaz tul ntơưv tiv phaz chiê zaz zâuv lênhx nênhs lox tôngv thiêz yax mông vênhv tôngv tsôngv box ngaz tul luz nênhx, tsi muk đhâu ntus đriv tsi trơưk cêr chei”.

          Nriêr hâux lưv uô, chuôz cxaz phênhv sâu zos cxuô lênhx tsôngv box li zoz qơưx huv đros, tiv zix zos tsôngv box nhoz tox siêz, viv luz nênhx tsênhv lok six txov nhêv. Ciês tav siv no, têx tiv phaz tsuv ciêr chênhr nhênhv chơưv, krêz uô têx tsưr ziv huôv tsar kinh têr huv đros, muôx chêx cuk siêz chiê paz tsôngv box muôx hâux lưv uô ngaz tul nhoz tiv phaz, li ntơưv thiêx li txu grês tâu têx hâux lưv pôngz siêz cxôngx nhiês tsir muk đhâu ntus đriv chiê nriêr hâux lưv uô li ntu nhiv kruôr đhâu./.

(Đinh Tuấn- Txâur Vax cxeik nhênhv)

Lênhx nênhx txơưx uô kinh têr txix tsưr ziv tu zus hâur chuôz zis

Tsôngv pox nhuôs sơưr đơưk hmor yuô! Vĩ Thượng zos iz hâur huyện Quang Bình, tỉnh Hà Giang li chor xar tsik so huôv tsar kinh têr-xar hôiv hênhr, chuôz ndê kinh têr muôx 18% ntâu, phênhv sâu lênhx nênhs tâu zuôr xar 18 triệu đêiv iz lênhx nênhs iz shông, pêx xênhv luz nênhx tâu hlôngr yiêz ntâu. Khov muôx Đảng, têz qơưk têx tsênhv chêi tưz paz trâu pêx xênhv muôx tsar tov uô xênhz yar, chuôz ndê phênhv sâu, truôx tuk luz nênhx. Zâuv tsôngv pox nhuôs sơưr đơưk đros mnôngs.

Txơưr đuô cxuô lênhx sđ, tix lâus Nông Văn Vịnh zos nênhs hâur chuôz zis pluôs, viv li tsik muôx tsar tov chiê cơưv ntơưr ndê muk siêz. Shông 1994 đhâu thâuv cơưv tiêr cấp 3, tix lâus đros iz  cxiê lênhx nênhs muk uô hâux lưv muôx ntông uô trôngx tos, vax tsêr lơưr tsưr ziv paz nênhs uô uô cê. Txos shông 2000, tix lâus zuôr pox niêv, phêiz chuôz, luz nênhx njiz lok six ntâu cêr txov viv muôx tsơưs ar uô nox. Khưr yênhx hnuz taz sik cux tsuôk txâuk nox xưz. Chênhr zos li hêik ntơư, tix lâus sir jos nriêr pâuz thiêz muk cơưv shâuv chênhz zênhv uô nox lox, tsêx trung ntơưv Việt Trì, tỉnh Phú Thọ, Tuyên Quang…đros chor nhiêx cxênhx txuôs tâu, tix lâus tưz muôz zuôr oz luz mêir puôs kê, iz luz mêir luôv blêx thiêz yưv pênhr tu zus 700 tuk kêiz đros tas nro pênhr xar muôx 100 triệu đêiv. Ntu xuz thơưx mak cux njiz ntâu piv liv tiv tsik tâu muôx chênhz zênhv. Xar tiêk tix lâus chuôz zis zuôr uô tâu yênhx côngz ciês, taz sik hmôngr tsik jông shông co tix lâus chor kêiz trâus tuôs ơưk tas, uô trâu chuôz zis pôngz plox xar muôx 100 triệu đêiv. Txov nhêv li co, taz sik đros siêz xar zuôr sir jos uô bluô nux ciês sâuv qơư nhoz. Đhâu têx chuôz zênhx thôngz xor mông, ntâuz ntơưr, tix lâus tror nriêr pâuz lok tsưr ziv tu zus paz kêiz ol. Shông 2008, tix lâus txêik 40 triệu đêiv hâur zênhx hangx kôngz nuv huyện, tror yưv pênhr chiê tu zus kêiz, ol. Tix lâus chuôz zis tsưr ziv tu zus co xuz thơưx tưz paz muôx tâu chêx cur, phênhv sâu txix tu zus kêiz, ol co tưz paz trâu chuôz zis muôx phênhv sâu txix 150-180 triệu đêiv iz shông.

Thâuv hâux lưv tu zus tưz huôv tsar, shông 2011 tix lâus tror huôv tsar nzir tu zus kêiz, ol iz shông zus txix 700-800 tuk. Muôx mêir luôv blêx, tix lâus tu zus nzir buô lơưr tsưr ziv, zus lox mak muôz muôs, zuôr mê nhuôv lok zus, viv li hli tưs tix lâus cux muôx buô muôs, iz hli tix lâus sâu tâu nzir txix 25-30 triệu đêiv txix tu zus buô. Đros co zênhx muôx pak đêx đar 3000 ntâu yiv ndis, tix lâus yưv pênhr tu zus njêl, iz shông cux paz trâu tix lâus chuôz zis sâu tâu txix 30-50 triệu đêiv. Nhiv no xav tas nro mak tix lâus chuôz zis muôx tâu phênhv sâu xar muôx 300 triệu đêiv iz shông. Đros têx chêx cur uô tâu li nhiv no, zos muôx tix lâus li iz kror sir jos uô lox tôngv, txơưx xar tơưv sir zôngv têx khoa học kỹ thuật trâu uô xênhz yar thiêz huôv tsar kinh têr.

Tsôngv pox nhuôs sơưr đơưk hmor yuô! Phênhv “Nôngx mênhx zuôr tsuv pâuz” hnuz no tsuôk xâuk li no xưz. Phênhv no zos Đaix TNVN iz suôv faz Bắc sik côngv đros tsênhv qơư cxơưz cxiz uô kôngz têz qơưk uô./.

(TTTB-Lik Thox cxêik nhênhv)