Lâuk jos por vêv jôngr uô ju lix trôngz jôngr ntông

          Co zos suôz mênhx cxưx T’Rin li têx chuôz lov đror jông mnôngs tâu lâuk jos Mà Giá A chox lok tso hâur qơư ju lix chiê phưx vưv tsôngv kruô ndis shuôk. ZƠưv Mà Giá A pox nhuôs khênhr hu zos Mà Giá shông no tưz muôx 80 tơưv shông, 50 shông nhoz hâur Đảng, ntâu shông uô Chủ tịch Ub xã Giang Ly, huyện tox siêz Khánh Vĩnh, tỉnh Khánh Hòa.

          Thâuv so lâuk, zơưv chuôz zis muôx 12 lênhx nênhs, chiê cxơưx tâu trâu chuôz zis mak lok six khưr. Zơưv Mà Giá heik, thâuv ntux uô côngz xưv ntơưv xã, tsôngv box mênhx cxưx nhoz tiv phaz pâuz chos blêx liêx, taz sik shông tưs cux trâus ntux kruôr gis. Chuôz zis muôx chôngz mê nhuôs viv li xeir qơư phêv liv đuô chiê krêz phaz, tsês têx thax ar nhoz buôk tul đêx, cưx đês trâu pox nhuôs hâur jos. Muôx tsi txâuk đêx uô tsôngv box tsi xar chos blêx thiêz. Muôx iz jiês fôngx zưs nhoz tỉnh tuôx seiz zơưv, pov nhoz no muôx ntâu jôngr ntông njuôz jông, muôx tul đêx ntưs nyiêz jông tưz heik zơưv huôv tsar uô qơư ndis shuôk ju lix. Muôx iz ntu cxaz chuôz cxiv tsav txênhz tir ntâus tros châuz, tov kaz no uô lênhs tov iz xã tox siêz taz sik uô ju lix mak zơưv tsi tâu pâuz txos. Ntâu hmo xar pư tsi tsâus jos, zơưv jênhv pov: Ok...ndis shuôk ju lix zos nhoz so, uô si. Nhiv no, lâuk jos Mà Giá A jông siêz đros thiêz zuk li yênhx tix tax tâu. Ntông njuôz jông, đêx ntưs yênhx shông tsi taz paz zơưv muôx qơư nhoz lax khiêv nziês mak tsênhv paz tuôr tsês hâur đêx trâu tsôngv box jêx jos:“Uô chiê cxuôv yeiz thiv pluôs, têz qơưk cxơưx iz phênhv tsôngv box cux uô. JÔngr ntông, đêx puôr lênhx zos chiv chir muôx, tsi zôngv têx zav meir chiê uô. Jôngr ntông zus chos, tsoz phưz, zuk por vêv, txưr tsi puz luôk têx txiêr. Tsôngv box nox, tsôngv box chos blêx liêx cux cxôngx tul đêx no. Tênhx qơư mak hur si”.

          Tsi muôx chênhz zênhv, tsi muôx pênhr...taz sik truôx siêz bo chiê uô. Zơưv 2,3 txir tuz muk pêv jôngr truôx siêz krêz uô qơư ndis shuôk ju lix. Qir thơưx zos krêz thôngz tul đêx, cxiv đuô têx poz jêz lox. Têx tsoz ntông lox trâus đêx cuôr mak tâu muôz lok uô qox muk đhâu đêx. Zơưv muk lơưr tul đêx zôngv têx poz jêz tiêx cxiv uô qơư chiê tsôngv kruô muk lok thiêz so. Têx tsoz ntông zâu, blôngx ntông tâu sâu lok uô yênhx têx luz tsêr fênhz suôz nhoz buôk tul đêx chiê tsôngv kruô muôx qơư so, uô si.

          Cxôngx 4-5 luz qir thơưx, nhiv no qơư ndis shuôk uô si tưz muôx zuôr xar 40 luz tsêr fênhz suôz, đar 3 hecta. Đhâu 15 shông huôx tôngv, têx côngz tsinhx txơưr cux tâu cxiv uô...tuôv zênhv zoz qơưx phưx vưv tsôngv kruô, tiv zix zos hâur têx hnuz so ntênhs, hnuz tsiêz. Iz lênhx kruô tuôx cxôngx tỉnh Ninh Thuận muk yênhx puôk cei cêr tuôx ntơưv no uô si heik:“Tuôx no viv hnor luôk têx heik txos. Pov trôngz jôngr ntông jông, cheix ntux sor tuôx no lok six lax khiêv, đêx ntưs ông, phênhv ntâu têx ntông lox puôr lênhx yuôr ntâu, tâu tuôr tsês jông”.

          Tror ndo txos ntu thâuv nhiv kruôr uô, zơưv Mà Giá tsi sâu tsôngv kruô li nhiêx txiêx tuôx ndis shuôk. Tsôngv kruô nhiêv mak hâuk chơưr xơưk lok sik tuô chuôz zis li keiz nox cux tâu. Txos nhiv no kruô tuôx chôngz, chiê taz por phưx vưx jông mak tsuv sâu nhiêx txiêx. Cxôngx sâu nhiêx txiêx muk ndis shuôk, đrâuv thêv nhiêx shar trâu 5 lênhx nênhs paz uô hâux lưv zos mênhx cxưx T’rin, Ralay nhoz hâur jos, chor tsênhv yuôr mak chiê tsoz phưz jôngr ntông, cxiv cxaz tsêr fênhz suôz, côngz tsinhx txơưr....Hà Ben, lênhx nênhs uô hâux lưv ntơưv no puz pâuz:         “Thâuv ntêx muk uô jos, cheix ntux lok sik mak chos ntông keo, chos tul tsi cux tâu taz sik txos cheix ntux sor mak cux tso tsês. Taz sik nhoz no, uô hâux lưv cux jông, iz hnuz muk seiz car 3-4 jiês. Tsuv choz chêv kruô ndis shuôk tsi txiêr ntông...Tsêr fênhz suôz muôx kror chuz mak trâur tơưs tsês ntơưv co. Zuk tsuv uô vêv xênhz, sâu têx vuôz tsuôz kiês nênhs...”

          Cxôngx iz thax tsav jôngr tsi muôx lênhx tưs pâuz txos, nhiv no tul đêx Lách tưz zos qơư ndis shuôk uô si tâu ntâu lênhx nênhs pâuz txos. Ndaz ndơưv têx muôx ntơưv qơư, lâuk jos Mà Giá tsênhv heik kriê cxaz txos tsôngv kruô têx xiv huv jông nhoz tiv phaz li jiz mu, keiz, têx txir ntông...Ntâu lênhx nênhs yưv pênhr tưz tuôx thiêz muôx luk heik xar zuôr qơư no đros phênhv grê siêz chiê uô qơư ndis shuôk ju lix, taz sik zơưv Mà Giá tsi thôngx ziv. Đros zơưv uô ju lix tsi zos viv muôx phênhv sâu mak tsênhv zos chiê tuôr tsês hâur đêx, por vêv jôngr trâu pox nhuôs. Pos Ka Tông Thị Mến, Phưv Chủ tịch UB huyện Khánh Vĩnh, tỉnh Khánh Hòa puz pâuz, lâuk jos Mà Giá zos lênhs nênhs tsôngv box mênhx cxưx tsơưs nênhs xuz thơưx nhoz tiv phaz uô qơư ndis shuôk ju lix trôngz jôngr ntông. Zơưv li hâux lưv uô tưz paz tsôngv box pov tâu hâux lưv zuôr trâus uô hâur por vêv jôngr nhoz tiv phaz:“Tul tsi uô tâu tsênhv tsênhz pox nhuôs thiêx li njiê pov. Thôngz đhâu co, pox nhuôs cux pâuz tuôr tsês hâur đêx, por vêv jôngr coaz tsôngv li chas. Pox nhuôs lok six kruôk zơưv Mà Giá, lênhx nênhs xuz thơưx txơưx uô ju lix. Tâu ntâu lênhx pox nhuôs tsôngv box têx mênhx cxưx txơưr pâuz txos. Zơưv Mà Giá zos đeiv iêr chi cax luk mak sđ tsuv cơưv shâuv uô lơưr chiê krêz đar têx trâur nuv txơưr”./.

(VOVMT-Txâur Vax cxeik nhênhv)