Lênhx nênhs hâur chuôz zis li cêr qiv siêz thâuv muôx lênhx nênhs muôx zênhs chơưr

 

          “ Lax hênhr, chuôz zis muôx lênhx nênhs muôx zênhs chơưr lok six lax. Hâuk chơưr kâus lol mak tsuôk chêv pox niêv, mê nhuôs, jêx jos. Tsi taz li tsênhv ntâus pox niêv, mê nhuôs. Hâuk chơưr kâus lơưv uô tsi tâus tul tsi trâu chuôz zis, lax hênhr”.

          “ Zos iz lênhx pox niêv muôx tul txir muôx zênhs chơưr mak lax hênhr, hâuk chơưr kâus lok six khênhr chêv pox niêv, mê nhuôs, tsi pư uô zênhr shar txos hâux lưv niêx hnuz, zênhr shar txos jêx jos, hâuk chơưr ntâu mak uô pox niêv thiêz mê nhuôs lax xưz”.

          “ Zơưs tsi kơ moz tul tsi, viv hâuk chơưr thiêx li tâu tas siv nênhx, nưs lok six nhiêv hâuk chơưr, hâuk yênhx hưx tsi uô lênhx tưs pâuz, nhiês hâuk, hâuk txơưv tsi nox tul tsi viv li khênhr kâus sei, liv mak pư, muôx nhiêx txiêx tsuôk tsês chiê zuôr chơưr hâuk, nưs lok six nhiêv hâuk chơưr”.

          “ Chuôz zis đros zaoz zux ntâu taz sik tsi mnôngs, tsi tâu hâuk chơưr mak chêv thiêz ntâus pox niêv, mê nhuôs, ntiêz pox niêv mul, tsi nox tul tsi ciês hlo, viv li ziv hnuz ziv tsi muôx jos thiêz tâu tas siv nênhx lok six sei”./.

( Txâur Vax cxeik nhênhv)

 

 

 

 

 

 

Têx tsi jông txix cêr cor cav hâuk chơưr nhoz thax tsav tox siêz

 

Tror heik txos niêv lâuk Lò Thị Xé, heir nênhs Poz Ziz nhoz jok Đông 2, xã Tường Phú, huyện Phù Yên, tỉnh Sơn La têx cêr qiv, cêr pôngz siêz. Viv niêv lâuk  mul uô nhaz tâu trâu iz chuôz zis muôx 3 lênhx cưr tix puôr lênhx trâus muôx zênhk chơưr. Muôx  jiês, lênhx tix lâus hloz tưz trâul tuôs viv muôx zênhk chơưr, hâuk ntâu, yuôr 2 tuk cưr, hâur ntơư muôx niêv lâuk tul txir viv trâus muôx zênhk chơưr, tuk tiz nênhs cux tsưx phưv tsi tâu tuk khênhx, uô tsi tâuk têx nuv uz no:

“Thâuv tưs mul hâuk chơưr lok mak chêv, ntiêz zuk têx niêv tuz, ntâu jiês zuk txar jav tsi tâu tưz trâus nưk ntâuk, tsi tas li ntơư tsênhv đros têx cưr tix nênhx tsa sđ hâur jok muôx luk thiêz. Zuk luz nênhx tưz txov nhêv li no, xar cov têx mê tuz mê nhuôv tsi cxoz hâuk chơưr lơưv, txar đêz tsi cxoz đros luôs cor, đros luôs hâuk, uô txov tas nro têx lênhx nênhs hâur tsêr”.

Jok Bó, iz jok ciês hâur đrôngs Sơn La muôx phênhv ntâu tsôngv box Poz ziz uô nênhx nhoz. Jok muôx zuôr xar 270 chuôz zis, taz sik muôx txos xar 30 chuôz zis muôx chor nênhs trâul muôx zênhk chơưr. Têx shông jê lok no, shông tưs jok cux muôx lênhx tiz nênhs trâul tuôs viv têx moz cik txos chơưr thiêz uô yêz siz yar siz tsông tâus cêr tiv hâuk chơưr. Zơưv Lường Văn Đích, Bí thư chi bộ jok Bó heik pâuz: Jok tưz tso tơưv cui tinhv lok tuôr truôx txiv ngaz jêx jok, têx chei, cui tinhv xưv bluô chor nênhs hâuk chơưr uô jêx jok tsi truôx njês. Taz sik, heik, xưv bluô tas lok cux xưk li ntơư, viv lơưr cêr cor cav chuz chơưr, hâuk chơưr muôx txix thâuv nzor lok, viv li tsôngv box sđ cux uô chơưr, hâuk chơưr iz zav li têx nuv fênhx yax, tsi muôx đaz tsi. Muôx têx ziv mak lơưr chuz lơưr têx chơưr lok hâuk, muôx kênh ziv, lơưr muk zuôr ntơưv têx qơư muôs huv lok, lax qênhz yuôx tâu:

“Txix thâuv nzor lok, tsôngv box Poz Ziz tưz muôx cêr cor cav hâuk chơưr, txix muôx têx ntênhs moz ntênhs tuôs, lok sik nox yôngz cok....puôr lênhx zôngv txos chơưr, muôx kênh lênhx hâuk chơưr ntâu, uô trâu jêx jok tsi truôx tuk, chêv tuk uz tuk no, chêv pox niêv mê nhuôv, zôngv chơưr ntâu zuôr uô trâu lênhx tiz nênhs muôx moz gênhs thiêz trâul tuôs lok cux muôx. Jok cux tưz muôx cui tinhv chiê xưv bluô chor nênhs li heik sâuv tsơưs tsơưs zos 50 cir blêx, muôz xav uô nhiêx”.

Cêr cor cav hâuk chơưr tsi trơưk chei, cui tinhv tsi tiêk uô hiêv lok kinh tế chuôz zis, uô trâu têx lênhx nênhs hâur tsêr tu siêz, pôngz siêz, uô jêx jok tsi truôx tuk tiv siz char siz chês, siz ntâuk, mak tsênhv uô muôx têx moz gênhs tiv cik txos chơưr thiêz têx tsi jông tiv uô moz, uô yêz siz yar siz tsông tâus cêr thiêz. Trơưk li mông txix cơ quan muôx vax huôv: Txix shông 2012 txos shông 2017 hâur tas thax tsav tỉnh Sơn La tưz muôx 981 txuz uô yêz siz yar siz tsông tâus cêr, uô 464 lênx nênhs trâul tuôs, 858 lênhx trâus saz. Hâur ntâu qir tiv mak iz hâur têx qir tiv tâu xav tinhv zos lênhx nênhs tsar yêz tưz hâuk chơưr, bia thâuv tsar yêz zuôr uô yêz mul lok tsik ndax cêr./.

(Bích Thủy-Lường Hạnh-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

 

 

Nuk Bác sỹ Nguyễn Hưng Nguyên, Tsar khoa Nam, tsêr kho têx moz vưv tỉnh Sơn La

 

Nus: Nhoz jông hok Bác sỹ! Cox ntâuk grê li chas lok sâuv qênhx shênhx têx lênhx nênhs trâus moz tsi hnor kaz, tsưx phưv tsi tâu zuk tul khênhx, qir tiv zos hâuk chơưr ntâu, cox ho hêik kriê mê njik trau sđ pâuz zov?

Bác sỹ Nguyên: Têx lênhx nênhs moz cik txos chơưr hâur shông 2017 pir li têx shông 2015, 2016 tsar ndê chôngz lênhx. Shông 2015, 2016 chor nênhs moz li heik sâuv tsuôk muôx nhos 25% taz sik txos shông 2017 mak tưz tsar ndê txos  40% pir li têx moz txơưr đuô. Nhiv no ntơưv khoa muôx 296 lênhx nênhs moz mak muôx txos 110 lênhx trâus moz zos cik txos sir zôngv têx tsơưr muôx cồn”.

Nus: Uô li, chor nênhs moz chox tuôx chơưv kho moz tiv hâuk chơưr tsar ndê ntâu đuô pir li têx shông uô ntêx zov? Zos li têx nênhs moz heik co zos têx muôx yưv li chas, thor cox heik pâuz mê njik lok sâuv têx no pok tâu?

Bác sỹ: “Phênhv ntâu chor nênhs moz tuôx nhoz kho moz ntơưv no puôr lênhx zos têx lênhx li: Phênhz tsi mênhx, tsưx phưv tsi tâu zuk tul khênhx. Đhâu 1, 2 hnuz nhoz kho moz mak lênhx nênhs moz phênhz tsi mênhx, tsi pâuz uz pâuz no, muk cêr tsi tuk, tsông uz tsông no, tsi pâuz tsênhz chor nênhs hâur tsêr. Phênhv ntâu chor nênhs moz cik txos chơưr puôr lênhx muôx têx moz lok sâuv moz siêz moz njưk, moz trâuv”.

                        (Riê Lâux cxeik, nhênhv)

 

 

 

 

 

 

“Voxpop: hâuk chơưr zos iz kror cor cav xưk li iz kror vênhx huôv”

“Txix thâuv ntêx tsôngv box Thái tưz cor cav hâuk chơưr, txix nox yôngz cok txos uô đaz, uô kruô cux zênhx zôngv chơưr. Tsik muôx chơưr mak cux tsik pov kaz uô, thiêz chuôs li thâuv tưs cux tsuv muôx chơưr hâuk đros”.

“Ntâu jiês muôx cêr pôngz siêz, xar tsik thôngz đaz tsi, uô hâux lưv tsik trơưk siêz xar cux hâuk chơưr”.

“Chuôz zis tsik thôngx siêz, cur pox niêv khiêr tơưv tsêr muk, cur qiv siêz hênhr viv li hâuk chơưr. Fênhx hâuk li co chêk chiê sưv, tsik muôx mak tsik tâu. Hâuk kâus chêk ho muk trâu uz trâu no, têx thâuv mak tsik pâuz đaz tsik hlo”.

“Shir phaz chêk hâuk xưz. Hnuz shir phaz zos tsik muôx chơưr hâuk mak chuôs li yuôr iz kror đaz tsi tsik cxuô”.

“Hâuk tsơưs mak tsik uô chak, hâuk ntâu mak zuôr uô hiêv trâu zuk. Thâuv hâuk ntâu mak kror muôs tsik pov cêr, moz tâuz hâu, tsik ndo kaz. Ntâu jiês cux pâuz tiêk tsik jông taz sik cux lax tso tsês tâu”.

“Muôx kruô tuôx shuôk mak cux tsuv muôx oz pêz piz chơưr hâuk tok kruô. Hâuk iz, oz piz xưz mak tsik uô chak, hâuk ntâu mak car tsik tâu zuk tuk khênhx. Pâuz li taz taz sik cux zuôr tsuv hâuk”.

“Hâur chor jiês lov jêv, shir phaz, ntênhk tsiêz zos tsik muôx chơưr mak cux tsik lov jêv. Muôx piz chơưr chiê sik phôngv mak cux lov jê, shir phaz đuô. Taz sik lơưr cur mak tsik cxoz muôz chơưr lok uô yax hênhr. Hâuk chơưr ntâu mak gênhk thiêz uô hiêv txos zuk đas jos”.

“Nhiv no chơưr tâu muôx cxiê qơư. Muk kror tưs, txix chor qơư muôs huv txos trâu têx jêx jok cux zuôr tâu chơưr hâuk. Viv li, chor nganhx txơưx jênhv cux tsuv sir jos uô côngz xưv sêiz car, xưv lik têx uô cxâuv hâur kror hâux lưv no chiê taz por ngaz tuk zav nox trâu pêx xênhv”.

(Lik Thox cxêik nhênhv)

 

 

Nus zơưv Nguyễn Viết Thông, chi cục phưv chi cục coar lik niêv ciêz tỉnh Sơn La

 

          Nus: Thor cox puz pâuz, cox ntâus grê li chas lok chor txuz uô cxâuv hâur vênhv thix tsiv uô, muôv muôs chơưr sâuv thax tsav tỉnh Sơn la hâur têx shôngk đhâu?

          Zơưv Thông: hâur shôngk đhâu, lưx lươngv coar lik niêv ciêz Sơn La tưz qênhz yuôx 270 qơư tsiv uô, muôv muôs chơưr; yưr lir uô cxâuv 143 qơư, tas nro nhiêx txiêx xưv phuôv zos 403 tsov 765 cxênhz đeiv. Hâur co muôx nhiêx txiêx xưv phuôv hành chinhr, tsiv grê hax huv trâus sâu, muôx 1 cxênhz 600 lir chơưr, sâu 6 cxênhz 300 lir chơưr, 230 hưx chơưr tsi muôx bê ntơưr lơưr cui tênhv.

          Nus: Tsênhz mênhx, hâux lưv qênhz yuôx, yưr lir uô cxâuv phênhv ntâu nhiv kruôr zos ntơưv têx qơư tsiv uô, muôv muôs chơưr muôx đăng cir. Yuôr lok six ntâu qơư, ziv chuôz zis chiv chir uô chơưr ntơưv têx jêx jos mak lưx lươngv muôx txơưx jênhv lok six lax qênhz yuôx, yưr lir uô cxâuv pok zos, thor cox puz pâuz?

          Zơưv Thông: Sâuv thax tsav, têx qơư uô chơưr mê, tiv zix zos nhoz thax tsav tsôngv box mênhx cxưx tsơưs nênhs uô chơưr phênhv ntâu zos chiê chuôz zis zôngv, phưx vưv tu zus viv li hâux lưv seiz car seiz têx chuôz zis co pok muôv muôs mak lok six lax, viv thax tsav đar, lưx lươngv mak tsơưs, têx qơư no phênhv ntâu nhoz tox siêz. Đrâuv co phênhv ntâu têx qơư muôv muôs chơưr nhiv no zuôr chơưr cxôngx ntâu qơư txơưr, lax seiz car tâu hâur pâus têx zav chơưr. Nhiêx txiêx chiê uô hâux lưv njuôs siv mak tsơưs uô zênhr shar lox txos chêx cuk yưr lir. Six hơưv chiê ntâus grê chêx cuk njuôs siv ntêr.

          Thor uô cox tsâus ntâu tưz tsês six hơưv đros pêz thav!

( Txâur Vax cxeik nhênhv)

 

 

 

Gra siêz pêx xênhv tox siêz li jênhv pâuz hâur sir zôngv chơưr

 

Iz thênhv jux juk tir tar têx phiv liv tiv chơưr, Lưx lươngv cảnh sát zoz thôngz Công an tỉnh Sơn La tưz chuôz cxaz côngz xưv qênhz yuôx, xưv lik truôx chor nênhs uô cxâuv, tiv zix zos chor nênhs tsar yêz muk lok tâus cêr hâuk chơưr, bia, txo grêk tsơưs têx txuz txiêz nanv tsik jông muôx yưv. Trung tá Nguyễn Đức Hiếu, phưv phongx cảnh sát zoz thôngz, công an tỉnh Sơn La puz pâuz:

“Lưx lươngv cảnh sát zoz thôngz sir jos uô chor hâux lưv yax kriê, qênhz yuôx, xưv lik chor nênhs hâuk chơưr, bia, thiêz chor nênhs uô cxâuv chêi. Txix co, gra siêz chor nênhs cxaz chuôz zoz thôngz li jênhv pâuz thiêz txơưx jênhv. Txo grêk tsơưs tiv zix têx txuz txiêz nanv zoz thôngz tiv hâuk chơưr, bia uô muôx yưv”.

Chor qơư y tế uô côngz xưv njuôk kho moz đros yax kriê, hêik trâu nênhs moz pâuz lok chơưr bia li têx uô hiêv, txix co sir jos chiv zênhk chơưr. Cưk yuôx Lê Văn Thành, giám đốc tsêr kho moz vưv tỉnh Sơn La puz pâuz:

“Yax kriê chiê pêx xênhv pâuz tâu txos sir zôngv têx zav tsơưr uô zuk tsik ndo kaz li kror uô hiêv, hâur co muôx chơưr. Tsuv muôk lok kriê xưk li iz tsaz yênhx hâur tsêr cơưv ntơưr, hâur chor jiês xênhz huôx hluôk nênhs, hôiv gâux muôv vir ndâuk, tso trâu hâur cêr chêi jêx jok. Zos tiêk hâuk chor tsênhv fênhx zos kror cor cav mak no cux zos kror lax uô tâu”.

Ban chox kriê 389-Ban sêiz car muôl muôs hax huv chuôr thiêz tsik zos chêi sâuv thax tsav tỉnh Sơn La cux sir jos uô côgz xưv qênhz yuôx, xưv lik uô xênhz yar, muôl muôs chơưr sâuv thax tsav, đros uô côngz xưv yax kriê, hêik trâu pêx xênhv pâuz txos têx cêr chêi têz qơưk, gra siêz pêx xênhv li jênhv pâuz đros têx zav chơưr chuôr, chơưr tsik taz por tsơưr lươngv. Hâur co tsov cưv txos chor chơưr mak pêx xênhv chiv chir uô, pâuz tsik tsênhz qơư uô, tsik lo ntơưr chiv li cuiz tênhv.

Txix shông 2013, Ban thường vụ Tỉnh ủy Sơn La tưz tso tơưv chỉ thi số 25 lok kho đuô cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức li txơưx jênhv uô hâux lưv. Đhâu 4 shông ntâu kriz uô, đrâuv chêx cur zos gra siêz đuô, kho đuô ndar six hơưv cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức li txơưx jênhv uô hâux lưv, chêx cur tsênhz tiv zix zos tas nro tỉnh tưz khưx phưx tâu qênhx shênhx cán bộ, công chức, viên chức hâux chơưr, bia thâuv uô ntêx thiêz hâur six hơưv uô hâux lưv, tiv zix zos têx xã, phường./.

(Lik Thox cxêik nhênhv)

 

 

Voxpop: Chor y bác sỹ li kêik kriê, chor nênhs tưz chiv zênhk chơưr yênhx côngz têx luk hêik kriê:

 

1. “Zôngv chơưr ntâu hênhr, tir tar tuk khênhx tsik tâu mak lok six cxơưx. Thâuv mak hâur chơưr muôx têx tsơưr muôx tưx zuôr uô hiêv txos hlưz hâu, uô phiv liv txos hlưz hâu. Txix co uô trâu nênhs moz car tsik tâu zuk tuk khênhx, xưk li bâu tơưl, tsông têx uz têx no, xar ntâu kror…”

 

2. “Hâuk chơưr tsik so mak zuôr uô muôx zênhk chơưr. Hâuk ntau chơưr mak tsik jông. Muôx têx lênhx nênhs moz njiz phiv liv ntâu. Tưz muôx zênhk chơưr lơưv mak tsik muôx chơưr hâuk nhoz tsik tâuk thiêz paz tsik tâu chuôz zis khưr uôđaz tsik hlo. Viv li pêz hêik côngv thôngx tsuv hâuk tsơưs chơưr, tsik cxoz hâuk ntâuz”.

 

3. Lok txos tsêr cur zuôr tsik hâuk chơưr ntâu lơưv. Viv hâuk chơưr ntâu mak lok six uô hiêv txos cxuô lênhx nênhs. Hâuk ntâu mak tsik ndo kaz đaz tsi hlo, cux uô tsik tâu kror hâux lưv tưs paz trâu chuôz zis thiêz”.

 

4. “Hâuk chơưr ntâu mak zuôr uô muôx zênhk chơưr. Tưz muôx zênhk chơưr lơưv mak uô tsik tâu đaz tsi hlo, tsuôk nriêr chơưr hâuk thiêz niêv txir siz chês tsik so ho muôx ntâu zav moz. Viv li cur vav tiêk sơưr đơưk zuôr tso tơưv têx chêi hâur jêx jok chiê xưv bluô nênhs hâuk chơưr kâus cxoz txưv uô đaz, uô tuôs, uô hiêv txos sơưr đơưk thiêz tsik ngaz tuk jêx jok…”

(Lik Thox cxêik nhênhv)