Sơn La: Đros nôngx mênhx huôv tsar tsêz chos cxôngx hlôngr yiêz siêz xar, tsưr ziv uô

          “Uô nox uô hâuk tsuv nriêr tsưr ziv uô cov tax chêx cuk siêz. Cux mênhv chêx co, cux lênhx nênhs co, cux tul tsiêx thiêz tsoz chos co taz sik uô li chas chiê pâuz lok qênhx shênhx tsưr ziv uô muôx chêx cuk. Hlôngr tsưr ziv tu zus nhux cơư hâur guôx, chos ntông nox txir muôx bleik thiêz yưv pênhr công nghệ yiêz, pir li zưs ar nông. Chêx cuk kinh têr chiv chir chuôz ndê”.

          “Zôngv tsưr ziv uô cov muôx chêx cuk siêz đuô, têx lâuk tưz heik tiv iz zos đêx, tiv 2 zos qir, zuk tsuv chos tsoz chos, jâuz tâuv cxix cxuô, ntux no tsuv muôx tsưr ziv por hưv mak zuôr tax chêx cuk siêz”.

          Co zos zơưv Đặng Đình Thị nhoz jos Hoa Mai, xã Chiềng Ban, huyện Mai Sơn thiêz tix lâuk Ngô Đức Vinh nhoz jos Nai Ngập, xã Chiềng Sàng, huyện Yên Châu li siêz xar. Lơưr zos 2 hâur lok six chôngz lênhx nênhs nôngx mênhx jông nhoz tỉnh Sơn La khov hlôngr yiêz tsưr ziv uô kôngz nuv. Đros hâux lưv yưv pênhr tu zus nhux cơư hâur guôx, zôngv công nghệ zưs ar nông thiêz zuôv qir hữu cơ sâuv zuôr xar 4,5 hecta mênhv chêx chos ntông nox txir muôx bleik li txir thênhx caz, txir lưs jôngr, đros chos kok zax zưv sâuv têx mênhv chêx ntông nox txir co, iz shông tsi xav têx nhiêx txiêx tưz yưv chuôz zis zơưv Đặng Đình Thị muôx phênhv sâu fênhx pheiz 1 tỷ đeiv. Cux li ntơưv, tix lâuk Vinh chuôz zis cux truôx siêz hlôngr zuôr xar 3 hecta mênhv chêx chos poz cưk tsi muôx chêx cuk chiê chos ntông nox txir sâuv ar têz nxaz, phênhv ntâu zos txir lưv tsiz, txir mo môngk, txir pôngr lux; đros zuôr xar 8 cxênhz yiv ndis mênhv chêx ar chos jâuz tâuv, muôx lưs, tâuz ntông, txir lưs suôr, jâuz poz. Cxôngx 3 shôngk no, tix lâuk yưv pênhr uô cxix luôk zưs đêx yiêz trâu tsoz chos, muôx tsưr ziv tspz phưz taz por, yar lengx, tsơưr lươngv tsoz chos chuôz ndê siêz đuô 2 jiês, 3 jiês pir đros thâuv ntêx, iz shông sâu yênhx puôk tsov đeiv.

          Gôngr đas jos huôv tsar uô kôngz nuv đros tsôngv box nôngx mênhx nhoz Sơn La cux muôx têx cán bộ kôngz nuv, nôngx mênhx li têx lênhx nênhs khoa học . Kỹ sư Phạm Hân Hạnh, lênhx nênhs tâu hu zos “ Nôngx mênhx li lênhx nênhs khoa học” shông 2018, nhiv no tsênhv uô côngz xưv ntơưv tsênhv qơư jix vuv kôngz nuv huyện Mai sơn. Hâur ntu uô côngz xưv, đros tsôngv box nôngx mênhx uô, pâuz tâu lơưr li têx cêr cxơưx, tix lâuk nriể pâuz, uô ntâu tsưr ziv jông lok six muôx chêx cuk, thiêz tâu choz trâu ntâu thax tsav nôngx mênhx hâur thiêz đrâuv tỉnh Sơn La. Co zos têx tsưr ziv “Muôz siêz niêv buô li pênhr xưv sha nhuôs, tsơưr lươngv buô zuôr greix ntơưv tỉnh SƠn La”; “Trâur nuv meir puôk kê chiv chir uô zôngx ziv uô thiêz muôx grê muôs xaz zênhz”. Tiv zix, tsưr ziv “hlôngr chiv cheix, hlôngr qơư tơưs pax, txi txir sâuv tsoz txir lưs jôngr lơưr siêz xar”, “tsưr ziv chiê txir na tuôx ntơưv tsoz ntông lox chuôz tsar tsơưr lươngv txir na...”tưz paz nôngx mênhx hlôngr yiêz chiv cheix, txir ntông lơưr siêz xar, tuôv zênhv niêv ciêz li zoz qơưx, lok six muôx liv trâu tsôngv box nôngx mênhx. Kỹ sư Phạm Hân Hạnh pheiz kênh:  “Cur zos cán bộ cxiz kôngz, phênhv ntâu zos muk paz pox nhuôs lok tsưr ziv, choz khoa học kỹ thuật uô. Pox nhuôs muôx lok six ntâu luk nus mak pêz tsuv uô li chas paz pox nhuôs hla đhâu têx phêv liv co. Cxôngx co cur xar tơưv têx tsưr ziv uô chiê tuôv zênhv tas nro pox nhuôs têx luk nus co”.

          Chính quyênx thiêz tsôngv box sik côngv siêz uô, sâuv thax tsav tỉnh Sơn La nhiv no tưz muôx mênhv chêx ntông nox txir thiêz chos txir tuz ziz tax 80 cxênhz hecta ntâu. Tas nro tỉnh tâu cungz 181 mã thax tsav chos ntông nox txir đros mênhv chêx zos 4 cxênhz 700 hecta phưx vưv muôs tơưv trâu niêv ciêz 12 têz qơưk; 85 xiv huv tưz tâu congz jênhv OCOP; hâur co 1 xiv huv tax ploz tsênhr 5 chês cuz. Tỉnh cux paz txưv huôv tsar thiêz tuôr truôx 196 qơư cungz xiv huv kôngz nuv, shuôz njês taz por; thôngx cxix yênhx lix têx thax tsav tsêz chos chêx chôngk reik đros têx tsêr meir tsiv uô xiv huv kôngz nuv. Lơưr zơuv Vì Văn Ngọc, Phưv chủ tịch UB huyện Yên Châu: Ntơưv thax tsav huyện Yên Châu nhiv no tưz côngz jênhv VietGap trâu iz doanh nghiệp tu zus lox zos 10 cxênhz tul buô iz shông, 30 HTX chos ntông nox txir, 2 HTX chos jâuz, cungz 47 mã số thax tsav chos trâu zuôr xar 980 hecta mênhv chêx ntông nox txir txâuk ploz tsênhr muôs tơưv saz đrâuv têz qơưk:  “Huyện Yên Châu tsưr tsix uô muôx chêx cuk chính phuv, tỉnh li têx chính sách nhiv no lok hâux lưv paz txưv, cxơưz cxiz huôv tsar kôngz nuv, nôngx cxênhz. Tror nhênhz chơưv, muôz trâu HĐPX tỉnh tso tơưv chính sách paz txưv trâu têx dự án huôv tsar kinh têr kôngz nuv tsơưr lươngv siêz. Cxơưz cxiz côngv thôngx jêx jos, tsôngv box cxaz chuôz kinh têr tập thể, kinh têr tư nhân. Chêx chôngk tsiv uô phưx vưv thax tsav tsêz chos”.

          Tỉnh Sơn La sir jos txos shông 2025 zuôr muôx cxaz 100 cxênhz hecta ntông nox txir, hâur co 20 cxênhz hecta uô lơưr tsưr ziv kôngz nuv ploz tsênhr VietGap; 18 cxênhz hecta cà phê tso xiv huv tax ploz tsênhr ntiêx têz; 1 cxênhz hecta tsoz chos zôngv công nghệ chiv chir zưs đêx, cxênhx txuôk; cxiv tsa thiêz yênhx lix 17 thax tsav kôngz nuv zôngv công nghệ yiêz; huôv tsar têx xiv huv OCOP nhoz 3 cấp... Chiê tax tâu tsưr ziv no, pos Cầm Thị Phong, Phưv giám đốc Sở kôngz nuv thiêz huôv tsar nôngx cxênhz tỉnh Sơn La puz pâuz:“Tsuv hlôngr yiêz tsưr ziv tsiv uô hâur nganhx kôngz nuv, reik đros hâux lưv thox cxov hâux lưv uô, muôz hâux lưv uô chiê chuôz cxaz phênhv sâu trâu nôngx mênhx. Đros co zos huôv tsar kôngz nuv hữu cơ, kôngz nuv yiêz zôngv công nghệ yiêz, nôngz tsoz chos tsiêx tu zus yiêz sâuv thax tsav tỉnh. Cxơưz tiês zôngv công nghệ thôngz xor mông, công nghệ coar lik njuôs pov qênhx shênhx moz, caz hmoz uô hiêv tsoz chos tsiêx tu zus; chiv chir uô thiêz zôngv công nghệ yiêz hâur por coar, tsiv uô kôngz nuv”

          Iz cheix ntux yiêz tror lok txos sâuv tox siêz Sơn La. Nhoz no, chính quyênx thiêz tsôngv box têx mênhx cxưx tsênhv sik gôngr côngv cov iz cheix ntux yiêz, iz chiv cheix sâu tâu nju cxôngx chênhr têx sir jos hlôngr yiêz siêz xar hâur tsiv uô kôngz nuv./.

(B.Thủy-Txâur Vax cxeik nhênhv)

Txix shông 2021 nênhs lox tôngv zuôr thor tâu so phép hâur pêz shông lok uô cê hâur iz jiês so

Co zos cui tênhv yiêz lok nênhs lox tôngv chêi so phép lơưr Bôv Chêi Lox tôngv shông 2019 li Grê 113, tâu uô txix hnuz 1/1/2021.

Lơưr co, nênhs lox tôngv zuôr sêiz lax tâu đros nênhs sir zôngv lox tôngv chiê thor so hâur yênhx shông lok sik thor so phép hâur pêz shông chiê uô iz jiês so. Txưv 5 shông uô hâux lưv trâu nênhs sir zôngv lox tôngv mak nênhs lox tôngv chor hnuz so phép tâu cxaz nzir iz hnuz so.

Zos tiêk thor so hâux lưv, tsik muôx hâux lưv uô mak tsik tâu so phép hâur yênhx shông lok sik tsik tâu so tas chor hnuz so yênhx shông mak tâu cơ quan sir zôngv nênhs lox tôngv thêv nhiêx hli trâu chor hnuz tsik tâu so co.

Thâuv so yênhx shông, zos nênhs lox tôngv chêix têx yêz muk lok thiêz chor hnuz muk lok tas ntâu đuô oz hnuz mak txix hnuz tiv pêz tror muk tâu xav nzir hnuz muk lok tâus cêr đrâuv chor hnuz so yênhx shông thiêz tsuôk tâu xav trâu iz jiês so hâur shông.

Nênhs lox tôngv uô hâux lưv txưv 12 luz hli trâu cơ quan sir zôngv lox tôngv mak tâu so phép yênhx shông, sơưv chor nhiêx hli lơưr hux thôngx lox tôngv li đrav kaz:

- 12 hnuz uô hâux lưv đros thiêz chor nênhs uô têx hâux lưv tsik njiz trâus phiv liv ntâu

- 14 hnuz uô hâux lưv đros thiêz nênhs lox tôngv lox tsik tâu tiêr nênhs, lox tôngv zos nênhs trâus sêv khiz luz chêr, nênhs uô têx hâux lưv hnhar, muôx tưx, phiv liv (nhiv no Bôv Chêi Lox tôngv 2012 cui tênhv nênhs uô hâux lưv ntơưv têx qơư phiv liv cux tâu so 14 hnuz).

- 16 hnuz uô hâux lưv đros thiêz nênhs uô têx hâux lưv hnhar, muôx tưx, phiv liv (cui tênhv no cux tâu chiê so trâu chor nênhs lox tôngv uô hâux lưv ntơưv têx qơư phiv liv).

- Nênhs lox tôngv uô hâux lưv tsik tâu txưv 12 luz hli trâu cơ quan sir zôngv lox tôngv mak chor hnuz so yênhx shông bâuv li chor hli zuk tưz uô hâux lưv./.

(Tòng Anh BT-Lik Thox cxêik nhênhv)