Phax tir thêir têx nênhs fêv zuôv chor nhuôs nxêik uô đaz uô tuôs-Chiê têx nhuôs muôx luz nênhx yar ntux đris

Hâur tix lâus Lý Văn Sắc, nhoz jok Nà Xả, xã Nam Quan, huyện Lộc Bình chuôz zis luz tsêr ziv txiêk đuô thâuv tsi yuô hnor tix lâus tul nxeik suôz luôs thâuv hmôngr tsi jông trâul nênhs fêv zuôv uô đaz uô tuôs uô trâu XH heik ntâu txos hâur shôngk shông no. Lênhx tiz nênhs fêv co chênhr zos lênhx nhoz jê, côngv đros iz jok.

“Tuk nênhs co cux siêz fêv cơưk, uô hiêv cur tuk nhuôv. Mê nhuôv mak nhiv kruôr muôx 12 shông xưz. Tsênhv lok six zâu. Nhiv no tsuv muôz tik cêr cxâuv cov txos qơư, zos tik cêr cxâuv tsi txos qơư mal nưk cux zuôr tror uô hiêv txos lưv tuk txơưr đuô thiêz. Zuk tưz trâus lơưv, taz sik tsênhv yuôr luôs lưv tuk txơưr đuô”.

Cux zos iz lênhx nênhs trâul nênhs fêv zuôv uô đaz uô tuôs, taz sik Hoàng Thị M, nhoz thị trấn Lộc Bình tưz muôx têx tsi yuô hnor kaz tas txos têx tsi jông ntơư. Txơưv tiêk li co, taz tuk nhuôv M lênhx niêv thâuv tưs tưz xar njôngr txos têx tsi jông ntơư:

“Thâuv cur lok pov cur tuk nhuôv kuôx. Cur nuk mê nhuôv mak nưl tiêk siz châuv siz châuv đhiê uô si, tas tuk nhuôv pư ntơưv lênhx nênhs fêv co hâur châus xưz. Cur thiêx heik lênhx nhuôv tiêk, chas pư li co xưz, cox ho jông li no. Cur chox lênhx nhuôs muk seiz njuôk shuôs moz, cưk yuôx thiêx tiêk, uô tsi jông txos lênhx nhuôv qơư mok. Thâuv lênhx nhuôs muôx li ntơư, lênhx nhuôs tsuôk pâuz kuôx xưz. Thâuv co mak tưz tsi pâuz uô li chas cov lênhx nhuôs tsi yuô pôngz siêz”.

 Trơưk li Công an huyện Lộc Bình, tỉnh Lạng Sơn thôngz sâu 3 shông jê lok no, taz viv tưz lênhk nhav thiêz qênhz yuôx 3 txuz cik txos zuôv têx nhuôs zâu uô đaz uô tuôs, taz sik tsênhz tiês muôx têx no tsuôk zos iz kro hâur têx cêr tsi jông li heik sâuv xưz. Lok six ntâu lênhx nênhs fêv tsi trâus muôz tik cêr cxâuv, iz phênhv viv tsôngv box cxuô heir nênhs nhoz thax tsav tox siêz đêz đrôngs tsi yuô pâuz tsênhz txos têz qơưk chei tsoz phưz thiêz por hưv nhuôs zâu, iz phênhv viv tsi xar heik ntâu, nyei tsav uô tsi jông txos zuk lênhx nhuôs luz nênhx zar tov kaz. Pos Hoàng Thị Viện, thơưx seiz car tsêr cơưv cxênhx 2 xã Nam Quan, huyện Lộc Bình heik pâuz:

“Ntâu chuôz zis niêv thiêz txir muk uô nox đêz, chiê têx mê nhuôv đros pos zơưv thiêz niêv têik zơưv txir nhoz. Muôx kênh chuôz zis, tsês tuk hloz seiz jor tuk zâu, niêv txir muk uô nox đêz tas, txos tsiêz mav lok. Chênhr li ntơư, tsêr cơưv cux heik trâu shux xênhz niêv txir lok sâuv tsưr ziv kriê têx nhuôs uô nênhx li chas cov truôx tuk trâu zuk thâuv tsi muôx niêv txir nhoz tsêr”.

Lok sâuv hâu nov ntơưv qơư thiêz cơ quan muôx vax huôv, hâur 2 shông đhâu tưz muôx 50 ntâu jiês yax kriê uô cê lok têz qơưk têx chei por hưv nhuôv zâu trâu 9 cxênhz ntâu lênhx nênhs. Taz sik, qênhx shênhx zuôv têx nhuôs zâu uô đaz uô tuôs cux tsênhv muôx, iz phênhv zos têx nênhs fêv co tsưr ziv, siêz xar tsi jông; tiv 2 zos chor nênhs trâul luôs zuôv uô đaz uô tuôs tsi pâuz tsênhz lok têz qơưk têx chei. Trung tá Nguyễn Văn Hùng, Phưv tsar Công an huyện Lộc Bình, tỉnh Lạng Sơn heik:

“Pêz nhênhz chơưv trâu cấp ủy, hâu nov ntơưv qơư, tsưr tsix trâu tas nro têx khối, tsưr tsix yax kriê chiê gra siêz txux chi tsưr ziv jênhv pâuz trâu têx nhuôs zâu, lar heik zos têx nhuôs nhoz tox siêz đêz đrôngs thiêz hâur têx tsêr cơưv chiê txo grêk tsơưs ntâuk tsiv cik txos têx nhuôs zâu thiêz zuôv chor nhuôv zâu uô đaz uô tuôs, txo grêk tsơưs têx txuz tsi jông li heik sâuv tsi chiê muôx yưv”.

Trơưk li Bộ Lox tôngv-xaz pênhz thiêz XH thôngz sâu, iz shông hâur tas nro têz qơưk muôx nhos 2 cxênhz txuz zuôv têx nhuôs zâu uô têx nuv tsi trơưk chei tâu qênhz pov, hâur co têx txuz zuôv chor nhuôv zâu uô đaz uô tuôs tsav 60% ntâu. Lar heik, phênhv ntâu têx nênhs fêv hâur têx txuz zuôv nhuôs zâu uô đaz uô tuôs ho chênhr zos têx lênhx nênhs cxênhz jê, siz pâuz, siz sưv.... Chênhr li ntơư, chiê txar jav tâu têx tsi jông li heik sâuv trâu zuk têx nhuôs, chor uô niêv uô txir tsuv moz siêz choz kriê tsưr ziv uô nênhx trâu têx mê nhuôv txix ciês thâuv tsênhv zâu, kriê nhuôs pâuz tsưr ziv phax tir thêir têx riêz nênhs.

Thâuv nênhs lâuk thiêz têx lênhx uô niêv uô txir tưz kriê tsưr ziv uô nênhx, chiv chir por hưv zuk, ntơư chênhr zos tsênhv muôz cêr hluz trâu têx nhuôs chiê têx mê tuz mê nhuôv muôx luz nênhx jông xưk luôs lưv tuk./.

(Hoàng Khánh TTĐB-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

Hêir nênhs hmôngz huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu li

tsưr ziv huôv tsar kinh têr muôx chêx cur

Tsôngv fôngx zưs sơưr đơưk hmor yuô! Piz txix zos chuoz zis pluôs, luz nênhx njiz ntâu kror phiv liv taz sik đros sir jos, tix lâus Hàng A Cơ (zus shông 1973), hêir nênhs hmôngz nhoz jok Nậm Pha, xar Kim Há, huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu tưz yưv pênhr trâu tu zus thiêz chos kôngz lôngk paz muôx tâu chêx cur siêz.

Hlôngr suôz

Đhâu thâuv zuôr pox niêv, shông 2003, tix lâus Cơ oz niêv txir phêiz chuôz, têx zav tâu niêv txir muôz zos iz kror liêx thiêz oz pêz tuk tsiêx nôngz. Đros thiêz tsoz phưz tu zus paz kêiz huôv tsar jông, tix lâus oz niêv txir kriz phaz uô nziê liêx, têz. Thâuv chor kêiz lox, chuôz zis muôz muôs thiêz zuôr nzir nông lok zus, iz jiês li co mak zus nzir mê njil. Oz niêv txir kriz phaz uô nzir tâu 5 kror liêx, têz chiê chos poz cưk, kok ntông, blêx cê chiê uô kôngz krâur trâu chuôz zis nox, cê chiê tu zus. Đuô li, tix lâus tsênhv chor txir hơưk hâur har jôngr, no zos zav tsoz chos muôx tsiv gri kinh têr siêz. Tix lâus Hàng A Cơ hêik: shông 2007, tix lâus đros oz ziv chuôz zis hâur jok đhâu nriêr pâuz nhoz iz cxiê qơư luôs chos txir hơưk hâur har jôngr paz muôx tâu phênhv sâu siêz viv li tưz zuôr zuz lok chos. Xuz thơưx, iz chuôz zis zuôr 10 cir zuz nôngz lok chos tâu muôx 300 tsoz. Cê chos, cê cơưv shâ8uv chor chuôz zis chos uô ntêx têx tsưr ziv tsoz phưz txir hơưk. Txir hơưk cux zôngx ziv chos thiêz tsoz phưz, viv li thâuv tưz chos tuôx mak tsuv uô đrox, bôngs hâur pâuk hâur 3 shông xuz thơưx xưz tưz sâu đê tâu lơưv. Pov txir hơưk zôngx ziv chos, tsoz phưz thiêz muôx phênhv sâu truôx, tix lâus oz niêv txir tror uô zuz chiê chos nzir cov muôx ntâu đuô. Đhâu 3 shông, tix lâus chuôz zis tưz chos tâu muôx 5 ha txir hơưk muôx 6.000 tsoz, phênhv sâu txix txir hơưk tâu txix 200-300 triệu đêiv.

Nhạc cắt

Đros chos txir hơưk hâur har jôngr, shông 2009, tix lâus Cơ yưv pênhr uô tsưr ziv vax, pak, guôx. Tix lâus ntiêr mêir khơưz nzir 3 luz pak njêl đar muôx 3.000 yiv ndis zus cxuô zav njêl li njêl nox jâu, njêl pok nêiz, njêl rô phi; zuôr nzir kêiz, ol thiêz 4 tuk tưv lok zus. Tix lâus tsưr ziv uô no lok six zôngx ziv viv tâu cán bộ cxơưz cxiz uô kôngz huyện kruôz kriê.

Xav tas nro phênhv sâu txix pak njêl, tu zus thiêz txir hơưk, iz shông tix lâus Hàng A Cơ ziv chuôz zis sâu tâu 500 triệu đêiv ntâu. Tix lâus ziv chuôz zis zos chuôz zis muôx phênhv sâu siêz hâur xar, tix lâus tưz uô tâu vax tsêr lox jông thiêz zuôr tâu cxix cxuô têx chuôz zênhx sir zôngv hâur chuôz zis.

Phênhv “Nôngx mênhx zuôr tsuv pâuz” hnuz no tsuôk xâuk li no xưz. Phênhv no zos Đaix TNVN nhoz iz suôv faz Bắc ik côngv đros Tsênhv qơư cxơưz cxiz uô kôngz têz qơưk uô./.

(Lik Thox cxêik nhênhv)