Qơư njuôs siv caz moz Covid-19 thiêz lênhx cưk kriê moz siêz đros khoa học

          Qơư njuôs siv xuz thơưx tâu uô siv kuôk nor zuôr xar 1 đraz shông, thâuv co Bắc Giang tsênhv zos qơư muôx moz huôv xênhz zov chênhr tiv zix sâuv tas nro têz qơưk, đros 1 cxênhz ntâu lênhx nênhs trâus moz Covid-19, tso tơưv luôk hâux lưv zos têx tiv phaz tsuv njuôs siv sei sâuv thax tsav đar chiê phax tar caz moz yiêz Delta.

          Ciês thâuv muôx Sở y tế tỉnh li thix ziv, cưk kriê Phạm Đức Bình, Phưv Hiệu trưởng Tsêr cơưv cao đẳng Lào Cai thiêz têx lênhx nênhs nhiêv khoa học tưz ciêr chênhr jênhv thiêz xar tơưv tsưr ziv uô 2 qơư njuôs siv xuz thơưx chiê chox lok njuôs siv tsuôk hâur 2,3 hnuz.

          Zos lênhx nênhs đros xar tơưv thiêz uô, cưk kriê Bình pheiz kênh, lơưr xar tơưv uô têx qơư njuôs siv no lơưr Hàn Quốc, Ấn Độ li tsưr ziv uô ntêx co, taz sik chiê huv đros ntơưv têz qơưk Việt Nam mak tsuv hlôngr yiêz iz cxiê kror zov jông:

          “Tsi uô lơưr Hàn Quốc li mak pêz xar tơưv uô cov huv đros pêz têz qơưk, hlôngr trâu hâux lưv nênhs njuôs siv tsuv muk hâur qơư njuôs siv mak pêz uô chiê lênhx nênhs y tế nhoz hâur co, thôngx cxix muôx tâu khôngz qiv jông hâur qơư njuôs siv, jav tâu moz siz cik”.

          Tsêr cơưv cao đẳng Lào Cai li qơư njuôs siv tsênhv muôx ntâu kror jông li đhok meir điều hòa, micro sik thav, muôx qơư nzuôr tês, muôx los yêz ntos tâu....đrâuv co, chuôz zênhx sir zôngv cux cxênhx txuôk đuô, xar tơưv uô cov huv đros nênhs Việt:

          “Txix hâux lưv hlôngr yiêz qơư uô côngz xưv lơưr co zos cán bộ y tế li siêz xar cux jông đuô, tsi cxơưx ntâu. Thâuv ntêx, cán bộ y tế tsuv hnar tsôngs yox por hưv jông mak nhiv no tsuôk zuôr hnar tsôngs yo fênhx yax tưz uô tâu jông hâux lưv njuôs siv”.

          Txơưv li ntơưv, txix chuôz zis chiv chir uô tsênhv muôx têx phêv liv tsênhv tsênhz. Cưk kriê Đỗ Xuân Sinh, Phưv tsar khoa tênhv-điện tử, cưk kriê Bình li iz lênhx fôngx zưs đros uô pheiz kênh:

          “Niêv ciêz Lào Cai li chuôz zênhx muôx tsi ntâu, lax muk lok, ntâu zav tsuv zuôr txix Hà nội, zuôr ntơưv ntâu qơư txơưr pôngz ntâu six hơưv, lok sik têx chuôz zênhx li zuk xar zuôr mak tsi muôx, viv li tsuv chiv chir hlôngr yiêz txix têx chuôz zênhx txơưr”.

          Phêv liv li ntơư, taz sik 2 ciêz sir jos uô, 2 qơư njuôs siv tưz tâu uô tiêr thiêz chox lok sir zôngv.

          Tsi ntêr co, thâuv pov tâu Tsêr cơưv cao đẳng Lào Cai li têx qơư njuôs siv no li chêx cuk tsênhv tsênhz, thôngz đhâu phênhv paz txưv phi chính phuv, Sở y tế Lào Cai tror tênhv cxaz 13 qơư. Jiês no, hâux lưv uô mak jông đuô, qơư njuôs siv muôx têx hlôngr yiêz jông đuô. Tsưr ziv zos tsuv taz por thiêz txu grês hâux lưv trâu nhân viên y tế. Zơưv Lục Hậu Giang, Phưv giám đốc Sở y tế tỉnh Lào Cai puz pâuz:

          “Txix thâuv chox lok sir zôngv mak lok six jông trâu cán bộ y tế li hâux njuôs siv moz, jav tâu siz cik moz. Paz jông tiv zix trâu nhân viên y tế thâuv ntux cuz sor, tiv zix zos têx cán bộ njuôs siv ntâu, đêz đar, txu grês six hơưv cán bộ tsuv hlôngr tsôngs yo por hưv”.

          Nhiv kruôr đhâu, Lào Cai li xar tơưv uô qơư njuôs siv moz Covid-19 cux tâu pheiz kênh trâu Cần Thơ chiê krêz uô đêz đar trâur nuv no./.

(An Kiên-Txâur Vax cxeik nhênhv)

Hêir nênhs Cao Lan chax chêk nox yôngz

Cao Lan zos iz hâur oz hêir nênhs (Cao Lan thiêz sán chỉ) huôv tsar cêr uô nênhx nhoz trâu têx tỉnh li: Yên Bái, Phú Thọ, Thái Nguyên, Bắc Giang, Cao Bằng, Lạng Sơn, Quảng Ninh. Txơưv nhoz trâu luz tỉnh tưs, hêir nênhs cao Lan cux muôx têx vênhx huôv, txux chi jông txơưr zos đrêiv hêir nênhs co li luz nênhx nox nhoz muk lok hâur niêx hnuz.

Tsênhz tiês, hêir nênhs Cao Lan chêi chax chêk nox yôngz cok cux tsik thôngx pir li cxuô hêir nênhs txơưr hâur thax tsav. Zơưv Lục Văn Bình nhoz xã Thanh Sơn, huyện Ba Chẽ, tỉnh Quảng Ninh hêik pâuz:

“Zos cox muôx iz tus nxêik, cur muôx iz tus tuz, zuk tsuv thor iz lênhx nênhs tưs muk paz nus tus nxêik co đros trâu niêv txir. Zos tus nxêik co thiêz niêv txir jông siêz vav li muk grêk tsêr hêik niêv txir. Thâuv muk ntơư tsuv bax 5 las lâuv huôz xênhz, 10 luz kê kêiz gra đros muk hêik tus nxêik co niêv thiêz txir chiê tus đaz lâus lâuk tuôx đros hêik thiêz kruôz tus nxêik trâu zuk tus tuz”

Tsênhz tiês, thâuv zuôr muk ntơư, tos tuz tsuv bax cxuô zav li: Pênhz lax, nhiêx, chơưr…muk đros tus nxêik co niêv txir thav. Thâuv muk txos tus nxêik co tsêr, tus lâuk chox tus tuz cox muk tsuv muôz oz luz ntiv mê, iz luz muôz 4 đêiv blôngx pênhz laz đros trâu oz đêiv nhiêx ntơưr trơưk li zơưv Lục Văn Bình nhoz Xã Thanh Sơn, huyện Ba chẽ hêik:

“Đêiv blôngx pênhz lax tưz câur co tso trâu saz đrâuv thiêz oz đêiv nhiêx tsuv siz krêiz. Đhâu ntơư, tus lâuk chox tus tuz muk mav li kriz kror ndâux uô pax luk hêik tiêk “Pêz tus tuz xar đros nêx tus nxêik uô iz đêiv têz chiê siz chos uô pox chuôs zơưv chuôs”

Tus lâuk chox tus tuz muk ntơư thav muk thav lok têx luk co trâu tus nxêik niêv thiêz txir, zos tos nxêik chiê oz luz ntiv nưk nhoz nưk sâuv trôngx mak tus nxêik thiêz tus nxêik niêv txir tsik jông siêz zuôr zuk tus tuz. Zos tus nxêik niêv txir muôz oz luz ntiv co tso siz yôngx, chênhr zos niêv txir thiêz tus nxêik co jông siêz zuôr zuk tus tuz. Thâuv ntơư, tus lâuk chox muk ntơư hêik tus đros muk uô fix lax muôz oz tus kêiz chox lok tuô uô cov siêr chiê nox thav chiê tus tuz thiêz tus nxêik co siz zuôr uô txix gơưv trơưk li zơưv Làn Văn Sản nhoz xã Tân Hương, huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái hêik:

“Thâuv ntêx chor lâuk muk hêik nhaz, tsuv thor iz tus lâuk hlôngr njêx muôs đros muk thiêz thor iz tus fix lax đros gra oz tus kêiz sik muk; thâuv muk txos tus nxêik co tsêr, tus nxêik co niêv txir tsuv tso iz lênhx lâuk nênhs lok đros tos tuz co thav sêz grê grê nhiêx zuôr tus nxêik co pês tsơưs. Zos grê nhiêx cxuô zav siêz đhâu, tus tuz co chuôz zis pluôs tsik muôx txâuk cxuô zav li tus nxêik co niêv txir hêik, thâuv co tsik tâu tuô kêiz, tsuv gra oz tus kêiz co tror lok tsêr. Zos saz lax huv, mav muôz oz tus kêiz gra muk ntơư chox lok tuô uô nox”

Hâur jiês sik thav co, tus lâuk tos tuz đros tus lâuk tos nxêik thav lok hnuz nhôngs nox yôngz cov huv đros oz tos sđ. Đhâu ntơư tos tuz tuô iz tus kêiz hêik trâu pox côngz zơưv côngz pâuz thiêz sêiz oz cxêik tơư kêiz chiê xêir hnuz nhôngs thiêz hli jông bax cxuô zav tok nox yôngz. Zơưv Lạc Tiên Sinh, nhoz Xã Tân Hương, huyện Yên Bình hêik pâuz nzir:

“Đhâu nox tơư yôngz tas, tos pox zơưv tsuv gra iz tus kêiz muk saz lax trâu tos niêv têik zơưv txir tênhv hnuz thiêz hli nox yôngz. Thiêz thâuv nox trôngx yôngz co, tsuv nus tos niêv têik zơưv txir zuôr pês tsơưs chơưr, pês tsơưs nduôr blêx, cxur, pês tsơưs chov kêiz, buô, nhiêx txiês li chas, bax xa trâu tos niêv têik zơưv txir”

Tsênhz tiês, muôx ntâu hêir nênhs, thâuv têx tuz lox hloz tiêr nênhs, zuôr iz tus nhaz, niêv têik zơưv txir cux zênhx hêik tus grê, tos pox zơưv tsuv muôx bâuv no nhiêx txiêx, chơưr, kêiz buô; cux sêiz sêz tos niêv têik zơưv txir zuôr ntâu lok tsơưs. Zơưv Lục Văn Bình nhoz Xã Thanh Sơn, huyện Ba chẽ hêik pâuz nzir:

“Phênhv ntâu zos tos nxêik hêik tus buô uô ntêx, đhâu ntơư thiêx hêik txos cxur, chơưr, ntâuz cxuô zav. Zos chor ntâuz zuôr hâur ciêz lok tsuv zos 8 thiêr đar pir txuôk đros tos pox zơưv trâu tos niêv têik zơưv txir; nhiêx txiêx pês tsơưs cux zuôr trơưk chêi têz qơưs quy tênhv”.

Hâur ntu nhiv no, xã hội muôx ntâu huôv tsar hlôngr yiêz, hêir nênhs Cao Lan têx tuz nxêik lox hloz tiêr nênhx, siz zuôr uô txir gơưv, nox yôngz cok cux tsik uô ntâu chêi li đrav ntêx,  tsuôk uô huv đros hâur ntu têz qơưs hlôngr yiêz nhiv no./.

                                     Tsu cxêik nhênhv-Giàng Seo Pùa, VOV4