Lênhx cưk kriê tox siêz sir jos kriê lul thiêz ntơưr mênhx cxưx

          Nhoz xã Nặm Ét, shux xênhz nhoz no 100% zos mê nhuôs mênhx cxưx tsơưs nênhs, ntâu lênhx cơưv cxênhx 1 tsênhv tsi tâu heik mênhx lul choz tsiz. Viv li thâuv tsi tâu muôx tsaz yênhx kriê lul thiêz ntơưr mênhx cxưx lol hâur tsêr cơưv, hâur cxuô jiês kriê ntơưr, iz chas bax ntơưr, chuôz zênhx kriê ntơưr, cưk kriê Điêu Thị Hính tsênhv heik lul mênhx cxưx chiê kriê trâu mê nhuôs shux xênhz zôngx ziv to tâuz zôngx ziv ndo cxuô jax ntơưr cơưv. Txos shông 2016, uô Chinhr phuv li Nghị định cui tênhv hâux lưv kriê thiêz cơưv lul mênhx cxưx, ntơưr mênhx cxưx hâur têx qơư zaoz zux phổ thôngz, cưk kriê Điêu Thị Hính tâu tsêr cơưv tso mul cơưv kriê lul thiêz ntơưr Thái. Thâuv suôv câuv khóa cơưv, cưk kriê tror lol tsêr chiê kriê ntơưr, lul mênhx cxưx Thái trâu têx mê nhuôs shux xênhz cxôngx lớp 3 txos lớp 5, phênhv ntâu zos mê nhuôs mênhx cxưx Thái. cưk kriê Điêu Thị Hính puz pâuz: “Qir thơưx cur lok six cxơưx, tsi pâuz sor pok zuôr kriê tâu. Cxơưx li ntơư taz sik cux tsuv uô, tsuv uô jông kriê cov mê nhuôs shux xênhz pâuz ntơưr Thái”.

          Lơưr cưk kriê Hính: Qir thơưx thâuv nhiv kruôr cơưv ntơưr Thái, ntâu lênhx shux xênhz cux njiz ntâu phêv liv, viv têx mê nhuôs shux xênhz cê cơưv tsaz yênhx cxênhx 1, cê cơưv cxaz lul thiêz ntơưr Thái. Cưk kriê tsuv kriê yênhx khur ntơưr trâu mê nhuôs shux xênhz cov mê nhuôs shux xênhz pâuz.

          Six fênhx max mav kriê, têx shux xênhz nhiv no tưz txơưx sâu thiêz heik lul Thái. Têx mê nhuôs shux xênhz cxôngx lớp 3 txos lớp 5, iz chas pâuz tâu ntơưr mênhx cxưx Thái, tsênhv chiv chir nriêr pâuz cxaz têx vênhx huôv ntơưr Thái. Ntâu lênhx lok six nhiêv môn cơưv no, đhâu têx jax cơưv hâur niêx hnuz têx mê nhuôs ziv pâuz đuô lok zuk vênhx huôv mênhx cxưx. Shux xênhz Quàng Thị Điệp cơưv lớp 6 tsêr cơưv cxênhx 1 thiêz cxênhx 2 xã Nặm Ét, huyện Quỳnh Nhai puz pâuz: “Cur pâuz ntơưr Thái viv tâu cưk kriê Hính kriê 3 shông, cxôngx lớp 3 txos lớp 5, txos nhiv no cur tưz txơưx nhênhv, txơưx sâu ntơưr Thái. Cur pov ntơưr Thái cux zôngx ziv cơưv, cur niêv cur txir cux tsi pâuz tnơưr Thái, cur zuôr kriê trâu cur niêv cur txir pâuz thiêz”.

          Đrâuv kriê ntơưr Thái trâu shux xênhz, cưk kriê Điêu Thị Hính cux ndaz ndơưv têx hnuz ciêz thiêz thâuv hmo ntux mul kriê ntơưr Thái trâu têx cán bộ, cưk kriê thiêz tsôngv box hâur xã. Txos nhiv no, cưk kriê Hính tưz kriê ntơưr Thái trâu muôx nhos 65 lênhx nênhs. Shux xênhz txơưv nhoz hov hnuz nhôngs tưs cưk kriê Hính cux sir jos kriê cov jông, chiê lơưr nhiêv cơưv ntơưr Thái. 100% lênhx nênhs thâuv cơưv tas puôr lênhx txơưx nhênhv, txơưx sâu ntơưr Thái thiêz tax chứng chỉ khóa cơưv. Cưk kriê Quàng Thị Nghiệp, cưk kriê tsêr cơưv mê nhuôs zâu Nặm Ét puz pâuz cxaz: “Cur cơưv ntơưr Thái ntơưv cưk kriê Hính, cur txơưx nhênhv, txơưx sâu ntơưr, cưk kriê Hính mak kriê ntơưr trâu lênhx tưs cux zôngx ziv to tâuz, zôngx ziv ndo. Nưs lok six jông siêz thiêz”.

          Zuôr xar 30 shông uô cưk kriê ntơưr, cưk kriê Điêu Thị Hính zos cưk kriê txơưx cấp huyện thiêz tâu khơưk muôz huy hiệu viv hâux lưv zaoz zux, cxiv tsa thiêz huôv tsar tỉnh Sơn La./.

(Lường Hạnh- Txâur Vax cxeik nhênhv)

70% lênhx nênhs Việt Nam tsik pâuz zuk trâus moz tro jik kaz jiz

Nam: Trơưk Liên đoàn sêiz njuôk shuôk moz tso jik kaz jiz ntiêx têz (IDF), nhiv no tas nro ntiêx têz xav 11 lênhx nênhs hloz tiêr nênhs mak muôx iz lênhx nênhs trâus moz tso jik kaz jiz thiêz iz shông muôx 5 triệu ntâu lênhx nênhs trâus tuôs, xưk li 6 giây muôx iz lênhx nênhs tuôs viv zav moz no. Phiv liv moz tso jik kaz jiz siêz đuô 20-40 jiês pir li têx zav moz siz cik txơưr đuô.

Ntơưv Việt Nam, nhiv no muôx nhos 3,5 triệu lênhx nênhs trâus moz tso jik kaz jiz, chôngz đuô 10 jiês pir li 10 shông uô ntêx.

Nữ: Moz tso jik kaz jiz zos qir tiv uô tuôs nênhs sơưr tiv 3 tsuôk lơưr kaz moz lênhs plơưr thiêz moz trưx phax. Ciês hâur shông 2017, tas nro têz qơưk muôx 29 cxênhz lênhx nênhs tuôs viv têx qir tiv cik txos moz tso jik kaz jiz, bâuv li 80 lênhx nênhs tuôs iz hnuz.

Txơưv tiêk chor nênhs trâus moz lok six chôngz, taz sik tsuôk muôx zuôr xar 30% chor nênhs moz tâu njuôk pâuz, tsênhv yuôr mak tsik pâuz tiêk zuk trâus moz, tiv pêx xênhv tsik tâu cor cav muk njuôk shuôk zuk đas jos tsik so. Thiêz muôx txos 85% chor nênhs moz tso jik kaz jiz tâu njuôk pâuz ntơưv pêz têz qơưk thâuv tưz trâus moz hnhar cik txos moz lênhs plơưr, moz trâuv, moz hlưz…

Nam: Muôx txos 80% chor nênhs moz tiv huôv yênhx moz lênhs plơưr. Đros co, nênhs moz tso jik kaz jiz zuôr njiz trâus moz shâur nyar ndê siêz đuô chor nênhs tsik moz 2-4 jiês.

20% nênhs moz tso jik kaz jiz trâus moz trâuv, têx jâuv tsuv liv trâuv lok sik hlôngr trâuv…

Nữ: Lơưr tsaz yênhx đas jos Việt Nam, Bôv Y têr tso tơưv tsưr ziv txos shông 2025, zuôr muôx tsơưs tiv zix 50% nênhs moz tso jik kaz jiz tâu njuôk pâuz thiêz ndê jux juk txos muôx 70% trâu shông 2030, thôngx cxix chuôz ndê chor nênhs moz tâu sêiz car ntơưv têx qơư y têr muôx 30-40% hâur 10 shông zuôr txos, taz sik no zos tsưr ziv tsuv tâu sir jos uô.

Nhạc cắt

Nam: Tsưr ziv phax tar moz tso jik kaz jiz:

Nữ: Trâus ndê cir cux zuôr uô trâu sơưr đơưk trâus moz zav moz no. Lơưr chor bác sĩ mak chor nênhs hnhar cir thiêz tros maz zuôr trâus moz tso jik kaz jiz ntâu đuô. Viv li, chiê txo grêk tsơưs trâus moz, chor nênhs nhhar cir tsuv muôx tsưr ziv nox hâuk cov grêk cir. Thiêz tsưr ziv nox hâuk grêk cir no zuôr paz qênhz yuôx jông chor thax kaz jiz muôx hâur luz chêr, uô thể dục, thể thao cux lok six jông trâu phax moz tso jik kaz jiz.

Nam: Tsuv hlôngr ciês têx zav nox thâuv sơưr nzor muôx ntâu trox yênhx têx zav nox muôx ntâu jâuz njuôz. No tâu sêiz zos tsưr ziv phax tar moz tso jik kaz jiz zôngx ziv tiv zix, cxuô lênhx nênhs puôr lênhx zuôr uô trơưk tâu. Tsưr ziv no cux zuôr paz trâu chor nênhs hnhar cir txo grêk cir jông đuô, paz uô trâu chor thax kaz jiz muôx hâur nyar nhoz phênhv truôx tuk./.

(Thu Thùy-Lik Thox cxêik nhênhv)