Ndo njôngr txos têx shông tsav txênhz nhoz qơư tsav txênhz Vị Xuyên

          Zơưv Vũ Tuấn Khanh, nhoz Phường Đồng Tâm, đrôngs Yên Bái tror xar txos ntu thâuv ntêx thiêz heik: Qơư tsav txênhz Vị Xuyên- Hà Tuyên qir ntâus tsav zov chênhr cxôngx têx hnuz hâur hlik hli 4/1984. Sư đoàn 356 tsênhv tâu kriê cxaz nhoz Bảo Thắng, Cam Đường ( Lào Cai) muôx lênhv mul qơư tsav txênhz Vị Xuyên. Hnuz xiêz 2/4/1984, tros châuz qir tuô fov ntâus iz cxiê qơư li 1509, 233, 685, 772... Đhâu iz ntu bax cxuô zav, thênhv siêz muôx lênhv, Sư đoàn 356 đros têx taz viv txơưr tsưr tsix mul ntâus ntơưv têx qơư heik sâuv:

          “ Tas cik sơưr nzor hnuz 12/7/1984, tas nro ntâus tsav sâuv têx qơư zov chênhr co por vêv Việt Nam. Sư đoàn 356 li Trung đoàn 876 muôx lênhv pheiz uô 3 chês ntâus lok qơư 772 pheiz uô 3 thax tsav zos D1, D2, D3; Trung đoàn 149 mak heik Tiểu đoàn 7 ntâus mul qơư 685; Sư đoàn 316 li Trung đoàn 174 ntâus mul qơư 300, 400. Hâur hnuz 12/7 shông co tas nro qơư tsav txênhz lơưr thôngz sâu mak muôx nhos 800 lênhx nênhs trâus tâu tas siv nênhx thâuv tir ntâus tros”.

          Hnuz 15/1/1985, pêz sik đros ntâus mul têx qơư co jiês tiv 2, hâur co muôx têx bình độ 300, 400. No zos têx hnuz lok six phêv liv, iz hnuz muôx nhos 20 cxênhz luz fov lox tơưs...Zơưv Vũ Tuấn Khanh heik cxaz:

          “ Sâuv tox trôngz 685 co mak lơưr hu zos qơư trâus ruôr hiêv hnhar tiv zix, Trung Quốc tuô fov thiêz heik tiêk zuôr tuô cov trôngz poz jêz co tơưs mos mos li môngr. Hâur jiês tsav txênhz sâuv trôngz 685, pêz thiêz tros tsuôk nhoz đêz muôx nhos 2,3 châuv yiv. Sâuv trôngz poz jêz mak khơưz tsi tâu kror ar chiê đreiv, thâuv ntâus tsav tsuôk gâuv hâur têx kror jêz xưz. Jiês ntâus tsav co cux lok six zov chênhr”.

          Zơưv Nguyễn Văn Yên nhoz phường Nguyễn Thái Học, đrôngs Yên Bái puz pâuz, thâuv mul uô bộ đội mul qơư tsav txênhz Vị Xuyên shông 1985, zơưv tsênhv uô côngz xưv ntơưv iz taz viv vênhv teiv. Li cxuô lênhx nênhs txơưr nhoz têz qơưk Hoàng Liên Sơn, zơưv cux sơưr cêr mul por vêv têz qơưk:

          “ Thâuv co lok six cuz nxor, chuôz zis thiêz chiz coaz tôngv vênhx, tsênhv hluôk thiêz viv li sơur cêr mul uô bộ đội. Nhoz tsêr cơưv Nguyễn Thái Học shông co têx yêz teiv tuôx txos mak pêz ndê yêz mul xưz, iz tsêr cơưv sơưr cêr mul zuôr tas, mul txos cêr yuôv Nam Cường, pov chuôz zis, cưr tix, fôngx zưs puôr lênhx tuôx xa pêz”.

          Tror lok kuz têz qơư đhâu jiês tsav txênhz ntus đriv, têx bộ đội lâuk Sư đoàn 356 nhiv no shông tưs cux sik zâuv tror mul qơư tsav txênhz Vị Xuyên, Hà Giang thâuv ntêx chiê ndo txos têx fôngx zưs tâu tas siv nênhx viv por vêv ntus đriv têz qơưk, nriêr têx bộ đội co li poz cxa mak nhiv no tsi tâu tâu nriêr tâu chiê chox lok kuz têz qơưk. Zơưv Vỗ Văn Nhân, Ban côngz xưv Chinhr trị Sư đoàn 356 têx shông thâuv co, nhiv no lok nhoz ntơưv Phường Minh Tân, đrôngs Yên Bái heik:

          “ Yênhx cxênhz lênhx hluôk nênhs nhoz Hoàng Liên Sơn thâuv co sơưr cêr mul Hà Giang tir ntâus tros. Nhiv no têx ban thôngz xor mông cux thôngz xor mông txos têx lênhx nênhs thâuv co iz shông muôx nhos 2,3 puôk lênhx xênhz huôx, sik njiz sik thav. Tov kaz no pêz thôngz xor mông đros Ban thôngz xor mông thiêz tâu sik côgnv đros lưx lươngv pênhz phax, Ban chỉ huiz quân sự tỉnh Hà Giang krêz cêr, chox cêr mul têx qơư ntâus tsav chiê nriêr têx bộ đội tâu tas siv nênhx li têx poz cxa”.

          Nhiv no nhoz Yên Bái muôx nhos 300 lênhx bộ đội lâuk nhoz Sư đoàn 356. Ndo txos têx ntu thâuv ntêx co lok qơư tsav txênhz Vị Xuyên thâuv tưs cux zos đas jos chiê lơưr tror sir jos đuô hâur luz nênhx, sik côngv tês gôngr phênhv cxiv tsa têz qơưk thiêz tror uô têx đồng đội tâu tas siv nênhx viv por vêv ntus đriv têz qơưk li têx siêz xar njôngr mak lơưr tsi tâu tâu uô tâu./.

(Đinh Tuấn – Txâur Vax cxeik nhênhv)

Nghệ nhân Lò Văn Khoong nhiêv trax tính

Xênhz zus thiêz hloz lox ntơưv jok Vàng Bó, xar Mường So, huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu zos mênhx cxưx Thái li kror qơư vênhx huôv, txix thâuv zâu zơưv Lò Văn Khoong tưz nhiêv hu gâux, ntâuk trax tính.

Đhâu thâuv so lâul thiêz cxaz chuôz đội vênhx huôv vênhx nghệ tiv phaz, shông 2015, zơưv Khoong yênhx lix đôiv vênhx nghệ hôiv nênhs lâul phường Đoàn Kết, zos zơưv uô tổ tsar muôx 14 lênhx nênhs cxaz chuôz. Txix siêz xar txos mênhx cxưx li vênhx huôv vênhx nghệ thiêz cxuô zav, zơưv Khoong tưz sir jos cơưv shâuv nriêr pâuz, thiêz uô tâu têx zav trax, kênhx mênhx cxưx. Mênhx cxưx Thái Lai Châu tsik so uô nênhx nhoz hâur luz tsêr lơưx, taz sik zơưv Khoong ziv chuôz zis tsênhv nhoz ntơưv phố Vưx A Zênhz ho tsik zos tsêr lơưx. Taz sik hâur zơưv tsêr muôx lok six ntâu luz trax tính tẩu tâu đêi chuôs tsi muôx chor trax lox zâu, đros têx zav txơưr đuô.

“Xuz thơưx uô trax tính cux đror taz sik đros tsik jông, thiêz tsik jông gâux taz sik cux nhiêv uô, uô iz oz hli jux juk chêk uô tâu jông thiêz suôz đros jông đuô chiê côngv cêr lov jêv vênhx nghệ đros jêx jok”.

Luk Thái mak tính zos tuk car trax, tẩu zos luz tâuz tâu uô txix tâuz hưz kruôr. Trax tính tẩu tâu uô txix iz saz ntâu tâuz hưz, tuk car trax tâu uô txix ntông. Uô trax tính tẩu mak phiv liv tiv zix zos tsuv nriêr cov tâu chor tâu hưz huv đros tsik lox cux tsik zâu, lâul thiêz khênhx jông gâux, tơưr tuôz mak uô tâu suôz trax thiêx đros jông:

“Uô trax mak tsuv muôx pak njuôk uô cov ndax, tsov nhov cov ndax mak ntâuk suôz thiêz đror jông, hok gâuk mak ntâuk tsik đror”.

Đros siêz xar cxênhx hluôk nhiêv thiez tuôr tsês vênhx huôv tsôngv box Thái, hâur co muôx trax tính tẩu, txơưv hnuz nhôngs tưz siêz taz sik zơưv Khoong cux sir jos uô têx trax tính tẩu tsês trâu chor nhuôs. Nhiv no chor nênhs pâuz ntâuk trax tính tẩu mak chôngz, taz sik chor nênhs pâuz thiêz uô tâu trax mak yuôr tsơưs lơưv xưz:

“Nhiv no zav trax no thiêz đhiê pax vuôs xòe mak zơưv cux hêik cov chor tuz nhuôs cơưv shâuv, taz sik chor hluôk mak txax muôs tsik xar cơưv”.

Têx zav trax uz no zơưv Khoong uô tâu tsik zos chiê muôs mak đros zơưv zos hêik tơưv tâu zuk siêz nhiêv mênhx cxưx têx zav trax co xưz. Kror zov chênhr đuô zos tuôr chiê tâu tsôngv box mênhx cxưx Thái têx zav vênhx huôv cxôngx nzor co. têx shông jê lok no, zơưv chor trax tính tẩu tưz tsik zos tâu pox nhuôs hâur chor xar, jêx jok nhoz huyện Phong Thổ pâuz txos, mak chôngz lênhx nênhs nhoz têx qơư txơưr đuô cux lok six nhiêv txos luz trax tính tẩu. zơưv Đèo Xuân Khinh nhoz thành phố Lai châu hêik:

“Shông no hloz Khoong cux tưz lâul lơưv, muôx 80 ntâu shông lơưv taz sik mak lok six sir jos, lok six nhiêv vênhx nghệ. Zuk mênhx cxưx têx vênhx huôv pêz sik đros phuôx huiz thiêz tuôr tsês chiê kruôz kriê trâu cxênhx hluôk tov kaz no”.

Đros tsôngv box mênhx cxưx thái, tính tẩu zos zav trax thâuv tưs cux muôx nhoz đhiê pax vuôs xòe, hnuz hôiv thiêz têx hnuz ntênhk. Trax tính tẩu cê tâu ntâuz môngs hâur yênhx hnuz, cê tâu ntâuk hâur jêx jok chor hnuz tsiêz, hnuz ntênhk lok sik ntâuk thâuv muôs nênhs tuôs. Co zos kror vênhx huôv hêik tơưv tâu tsôngv box mênhx cxưx thái li cêr côngv thôngx. Suôz trax đror đros suôz hu gâux, đhiê pax vuôs xòe Thái, paz uô truôx đuô cêr sik côngv siêz cxuô mênhx cxưx nhoz thax tsav qơư tox siêz ntus đriv./.

(Thanh Thủy-Lik thox cxêik nhênhv)