THÂUV TSOZ TXIR NHO THIÊZ LÊNHX NÊNHS CHOS NHO TÂU KHƠƯK KRUÔK

          Niêv lâuk Nguyễn Thị Kim Cúc nhoz xã Phước Thuận, huyện Ninh Phước li 3 sào ar chos txir nho njuôs xav zuôr tâu sâu txir thâuv txos ntênhs phêv txir nho thiêz chơưr vang nho Ninh Thuận shông 2016. Niêv lâuk Cúc xar njôngr cxôngx ntênhs phêv no, zuôr muôx cxaz ntâu kruô ndis shuôk tuôx seiz niêv lâuk chuôz zis li vax chos txir nho, gôngr phênhv chuôz tsar phênhv sâu cxôngx tsoz txir nho thiêz têx xiv huv cxôngx txir nho: “Đros thiêz nôngx mênhx li pêz tsoz txir nho chox lol phênhv liv siêz, yuôr chos blêx mak tsu bâuv li, tsuôk bâuv 1 phênhv mê pir đros txir nho. Tuôx cxaz chuôz ntênhs phêv chơưr vang txir nho zos tâu grê mak nôngx mênhx li pêz lok six shir phaz”.

          Thax tsav vax chos zuz đar 2 hecta ntâu, đros luz bê “ Sáu Lang”- zơưv Nguyễn Thường Lang, nhoz thax tsav 2, phường Mỹ Hải, thành phố Phan Rang- Tháp Chàm tsi taz cungz nôngz txir nho kuk trâu nôngx mênhx nhoz 2 tỉnh Ninh Thuận, BÌnh Thuận mak tsênhv chos têx hâur pâus txir nho chiê phưx vưv tsôngv kruô tuôx sâuv tas nro têz qơưk seiz shuôk thiêz nhiêv txos tsoz txir nho. Hâur ntênhs phêv txir nho thiêz chơưr vang jiês no, zơưv cux bax ntâu hâur pâus tsoz txir nho jông chiê cxaz chuôz piêr kriê, paz tsôngv kruô pâuz cxaz txos hâux lưv chos txir nho nhoz Ninh Thuận. Zơưv Nguyễn Thường Lang puz pâuz: “Cur pov têx hâur pâus tsoz txir nho mak pox nhuôs tso tsês, cur thor lol chiv chir uô, muôz tso hâur fiêz chos chiê seiz shuôk, 7-8 shông tov ntêx, tsi tâu uô ntâu. Nhiv no tsoz txir nho uô jông gâux chiê seiz shuôk lok six ntâu”.

          Têx xiv huv tsiv uô cxôngx txir nho muôx ntâu li: chơưr nho, jiz nho, cuô đêx txir nho...Iz zav muôx iz kror jông huv đros lênhx nênhs li siêz nhiêv. Nhoz Ninh Thuận, hâux lưv tsiv uô têx xiv huv cxôngx nho tưz muôx cxôngx nzor lol. Iz thax tsav, iz qơư nhiês muôx nhiês tsưr ziv, chênhz zênhv chiê uô zuk li xiv huv. Zơưv Huỳnh Hiển, tsưr qơư tsiv uô chơưr vang nho Thiên Thảo puz pâuz: “Tưz zuôr txos ntênhs phêv chơưr vang nho, cur cux đăng cir cxaz chuôz heik kriê tiv phaz li xiv huv. Pêz bax têx xiv huv muôx tsơưr lươngv siêz, chiê phưx vưv pox nhuôs”.

          Txos six hơưv no, ntâu chuôz zizs, qơư tsiv uô xiv huv cxôngx nho nhoz Ninh Thuận tsênhv sir jos bax têx xiv huv jông tiv zix chiê heik kriê txos tsôngv kruô hâur ntênhs phêv txir nho thiêz chơưr vang zuôr txos. Ntênhs phêv no tsưr tsix đros tsôngv box mênhx cxưx Chăm li ntênhs phêv Katê viv li zuôr zaz zâuv tâu chôngz tsôngv kruôr hâur thiêz đrâuv luôk oz chas têz qơưk tuôx seiz shuôk./.

PHÊNHV PIÊR KRIÊ TÊZ QƠƯS TÊX CHEI

Têx hlôngr yiêz hâur Luật Bảo hiểm XH ( kho đuô)

*/Chei, cui tinhv so lâuk:

-Lok sâuv chei, cui tinhv so lâuk, cxaz nzir cui tinhv lox tôngv pox niêv zos lênhx nênhs car uô đreiv lok sik tsi lês car uô têx hâux lưv hâur xã, phường, thị trấn cxaz chuôz bảo hiểm XH thâuv so uô hâux lưv mak muôx txâuk txix 15 shông txos 20 shông gôngr BHXH thiêz txưv 55 shông mak tâu sơưv têx nhiêx so lâuk ( taz  sik, zos nhiêx so lâuk ntơư tsơưs đuô têx nhiêx hli ntơưv qơư mak tsi tâu muôz cxaz nzir trâu).

+Đros têx lênhx nênhs so lâuk uô ntêx hnuz nhôngs: Cui tinhv chuôz ndê hnuz nhôngs tâu sơưv têx nhiêx so lâuk trâu lênhx nênhs trâus txo grêk tsơưs đas jos uô hâux lưv li đrav kaz: Txix hnuz xiêz 1/1/2016, txir nênhx txưv 51 shông, pox niêv txưv 46 shông thiêz trâus txo grêk tsơưs đas jos uô hâux lưv txix 61% tror zar sâuv mak tâu sơưv têx nhiêx so lâuk tsơưs đuô, viv so uô têx hnuz nhôngs cui tinhv tâu so lâuk. Đhâu ntơư iz shông tsar ndê nzir iz shông tax txos shông 2020 tror zar sâu mak txir nênhx txưv 55 shông thiêz pox niêv txưv 50 shông, trâus txo grêk tsơưs đas jos uô hâux lưv txix 61% tror zar sâuv tâu sơưv nhiêx so lâuk tsơưs đuô viv so uô ntêx cui tinhv.

+ Txix hnuz xiêz 1/1/2016 tror zar sâuv, txir nênhx txưv 50 shông, pox niêv txưv 45 shông, muôx six hơưv gôngr BHXH txix 20 shông tror zar sâuv, trâus txo grêk đas jos uô hâux lưv txix 81% tror zar sâuv tâu sơưv têx nhiêx so lâuk tsơưs đuô viv so uô ntêx cui tinhv hnuz nhôngs tâu so lâuk.

+ Chêi BHXH cxiv kho đuô jux juk phênhv nhiêx so lâuk hâur niêx hli lơưr chuôz tsar jux juk shông gôngr têx nhiêx txiêx. Têx lênhx so lâuk uô ntêx hnuz xiêz 1/1/2018 mak cux xav trơưk li chêi BHXH nhiv no. Chiê tâu sơưv ntâu têx nhiêx so lâuk 75%, lox tônhv pox niêv so lâuk shông 2018 tror zar sâu, tsuv cxaz chuôz gôngr BHXH 30 shông, lox tôngv txir nênhx so lâuk txix shông 2022 tror zar tsuv gôngr BHXH 35 shông.

*/BHXH txưv zênhv: Đros thiêz BHXH txưv zênhv.

-Tso tsês cui tinhv hnuz nhôngs cxaz chuôz BHXH txưv zênhv.

-Tso tsês cui tinhv phênhv sâu tâu gôngr BHXH txưv zênhv tsơưs yax bâuv li têx nhiêx hli tsơưs yax cui tinhv (nhiv no zos nhiêx hli ntơưv qơư) chiê fiv đros yênhx lênhx nênhs cxaz chuôz gôngr nhiêx Bảo hiểm.

-Cui tinhv lênhx nênhs cxaz chuôz muôx têx xeir tsov tsưr ziv gôngr BHXH txưv zênhv trơưk li đrav kaz: Iz chas têx tsưr ziv tưz cui tinhv, jiês no tso chei muôx têx gôngr iz jâuk trâu ntâu shông tror tov kaz lok sik iz jâuk trâu têx shông gôngr tsi txâuk, tsi cxuô chiê tâu sơưv têx chei, cui tinhv BHXH txưv zênhv./.