Hêir nênhs Thái Sơn La têx luk hêik pâuz lok chor grêix kruôr

“Grêix kruôr Sơn La, chor grêix tuâ kra kruôr mak tsuv zos grêix tâu kra kruôr jông. Nox mak tsư kaz thiêz chor grêix đros têx txux lov uz no tsuv tor siz huv. Chor grêix tsik lo têx lo têx yâur uz no, zos li co mak grêix zuôr đuz tsik jông gâux”.

Tuôx Sơn La, zênhx tâu nox thiêz zuôr ntâu chor grêix kruôr nhoz Sơn La lok uô huv puz trâu chor nênhs hâur chuôz zis, niêv tix Nguyễn Thị Xuân, iz lênhx kruô nhoz Ninh Bình tưz hêik lok têx grêix kruôr ntơưv Sơn La li co. Cux zos li, zos tiêk lênhx tưs tưz tâu nox têx grêix nhux, tưv, buô, njêl kra kruôr zos hêir nênhs Thái Sơn La uô tâu mak zuôr tsik zuôv đros têx zav luôs uô tsik jông, viv pox nhuôs tsưr ziv uô grêix kruôr mak tâu uô jông, tsik sir zôngv têx zav tsơưr paz tsês chiê. Chor grêix nhux, tưv, buô jông tâu pox nhuôs zuôr lok cxôngr uô yênhx đêiv, blênhr têx txux lov uz no, tsês vâuv muôx 30 phênhv txos 1 six hơưv.  Txux lov mak cux muôx ntâu zav siz tor cov huv đros li: njêr, mì chính, kriêr, kix, cuô txoz, xaz txoz tuôr lưx mok. Đhâu co muôx qoz kra sâuv kror chuz iz hnuz hmo. Đhâu co muôz chox lok chuz muôx nhos 30 phênhz thiêz mak thiêx muôx tâu chor grêix kruôr chiê nox. Zos tiêk zos chrr nênhs Thải Sơn La chor grêix kruôr mak zuôr uô tâu huv đros, tsư kaz, tsik kruôr hênhr, tsik tsư yâur. Lơưr niêv tix Lường Thị Nơi, iz lênhx tsưr tsêr uô grêix kruôr nhoz jok Lầu: Tsik tsuv zuôr chor grêix kruôr pâuz tsik tsênh tau muôs chuôs tsi sâu ciêz đrôngs viv li co lok six phiv liv trâu đas jos:“Pêz pâuz tâu tiêk muôx qơư nhoz têx tỉnh qơư kik zuôr chor grêix tsik jông, grêix buô muôx moz lok uô grêix kruôr, ho hêik tiêk zos grêix kruôr Sơn La, pêz tsik jông siêz hlo. Lok six khov txos chính quyền tiv phaz tsov cưv txos, cxiv tsa côngz bê trâu pêz li chor grêix kruôr, tsik chiê trâus luôs uô chuôr”.

Zơưv Tòng Ngọc Hoa, tsar jok Lầu, cux zos iz ziv chuôz zis uô grêix kruôr ntâu shông lok no hêik: Tas nro jok Lầu nhiv no tưz muôx zuôr xar 30 ziv chuôz zis hêir nênhs Thái, hâur tas nro 290 ntâu ziv chuôz zis hâur jok uô grêix kruôr. Chor chuôz zis tưz muôx cungz jênhv zos qơư taz por vêv xênhz ngaz tuk zav nox. Đros tsưr ziv uô zos 10 cir grêix nhôngk kra tâu muôx 3,5 txos 4 cir grêix kruôr, pox nhuôs muôx gri txix 650.000 đêiv  txos 700.000 đêiv iz cir grêix nhux, tưv kruôr; 380.000-400.000 đêiv iz cir grêix buô kruôr; 300.000 đêiv iz cir hnhur ntiv grêix; 200.000-250.000 đêiv iz cir grêix njêl. Txos tsiêz mak gri cux zuôr siêz mê njil trơưk gri sâuv ciêz đrôngs. Đros muôx qênhx shênhx uô chuôr chor grêix kruôr nhoz Sơn La sâu ciêz đrôngs, zơưv Tòng Ngọc Hoa hêik:“Đhâu hlôngr yiêz uô grêix kruôr mak cux paz muôx nzir phênhv sâu trâu chor ziv chuôz zis. Cux vav tiêk cxuô cấp, nganhx tsik so qênhz yuôx, xưv lik chor qơư uô chuôr, tsik zos lok têx zav grêix kruôr. Vav tiêk zuôr tâu tỉnh, thành phố paz trâu pêx jêx jok muôx tâu iz côngz bê tsênhz mênhx chiê pox nhuôs truôx tuk uô xênhz yar”.

Hêir nênhs Thái Sơn La chor grêix kruôr mak tsư kaz, tsơưr lươngv jông li co. Tưz txos thâuv chính quyền têx tiv phaz nhoz Sơn La tsuv qênhz yuôx, cxiv tsa hêik pâz lok têx hax huv grêix kruôr ntơưv têx jêx jok tsênhv huôv tsar hênhr kror hâux lưv no, tsik chiê muôx yưv uô chuôr, tsik zos, tsik jông lok têx hax huv co./.

(Bích Thủy-Lik Thox cxêik nhênhv)

Shux xênhz  hêik cxaz nzir trâu chei zaoz zux

(cxiv kho đuô)

          Hâur ntơưr giáo khoa nhiv no, shux xênhz zos nhuôv tuz khênhr tâu heik xeir uô têx hâux lưv uô li bác sĩ, doanh nhân, kỹ sư, yuôr shux xênhz zos nhuôv nxeik mak khênhr tâu heik uô jâuz mor, y tá. Lok sik xưk li ntơưr giáo khoa Đạo đức, Zaoz zux công dân, sâu lok shux xênhz nhuôs tuz mak khênhr zos txov hox, tsi ciêz. Têx tâu sâuv hâur ntơưr giáo khoa li ntơư zos iz qir tiv uô zênhr shar txos fênhx zav cxênhx nhuôv tuz thiêz nhuôv nxeik viv tsi zuôr trâus tâu hlôngr yiêz. Hâur co, iz cxiê cưk kriê khênhr phênhz pêx iz cxiê shux xênhz….Phan Đức Mạnh, Khoa côngz tsinhx thủy, Tsêr cơưv Đại học cxiv uô vax tsêr muôx ziv chênhv: “Lok fênhx zav lênhx nênhs hâur têx môn cơưv mak muôx iz môn cơưv cur pov tsuv hlôngr yiêz co zos môn thể chất. Thể chất mak cấp 3 cơưv chiê taz por lênhx nênhs muôx jông đas jos thâuv cơưv ntơưr, taz sik cơưv Đại học mak zos iz ploz tsênhr chiê cơưv tiêr lok sik tsi tiêr. Taz sik nhiv no phênhv ntâu têx môn zos shâuv chiê muôx cxaz đas jos, đros iz cxiê lênhx shux xênhz zos nhuôv tuz mak zôngx ziv uô, yuôr têx shux xênhz zos nhuôv nxeik mak lok six lax thik tâu đhâu môn no. Môn thể chất zos uô li chas chiê taz por shux xênhz zos nhuôv nxeik cux zuôr cơưv tâu mak shux xênhz zos nhuôv tuz cux zôngx ziv cơưv tiêr”.

          Gôngr ziv chênhv lok njiêz luv tsaz yênhx zaoz zux, Phan Văn Khoa, kuz shux xênhz tsêr cơưv THPT chuyên Nguyễn Huệ (Hà Nội) puz pâuz, têx tsêr cơưv chuyên nhiv no zos shux xênhz chêx chôngk cơưv ntâu têx môn chuyên mak tsi seiz jông cơưv têx môn tsênhv yuôr: “Cur pov phênhv ntâu têx shux xênhz chêx chôngk cơưv môn chuyên yuôr môn li luk Anh lok sik thể chất mak tsi pâuz. Muôx têx thâuv nus lơưr lok yênhx tưv lix xưv pêz têz qơưk mak phênhv ntâu lơưr cux tsi pâuz. Xar njôngr zuôr uô li chas cov cơưv cxuô têx môn cơưv. Tiv zix zos luk Anh, viv thâuv thik lok cơưv tsêr cơưv chuyên mak thik ngữ pháp xưz, yuôr mnôngs thiêz heik mak tsi zôngv txos”.

          Nhiv no, shux xênhz têx tsêr cơưv phổ thôngz chuyên lok sik tsi chuyên cux puôr lênhx phênhv ntâu zos cơưv ntâuz ntơưr, tsi zôngv tsênhv tsênhz hâur luz nênhx, viv li tsuv muôx cui tênhv tsênhz six hơưv cơưv ntâuz ntơưr zos hor ntâu, zôngv uô ciês hâur luz nênhx zos hor ntâu. Hâux lưv kriê thiêz cơưv môn luk đrâuv côx cux zuôr trâus hlôngr yiêz co zos chuôz tsar six hơưv shâuv mnôngs, heik luk, tsi zos chêx chôngk cơưv lok ngữ pháp li nhiv no xưz. Nguyễn Trần Nam, shux xênhz tsêr cơưv Đại học Bách Khoa Hà Nội heik:“Nhiv no luk Anh zos môn cơưv lok six zuôr trâus taz sik thâuv cơưv cxênhx 1, cxênhx 2, cxênhx 3 phênhv ntâu pêz tsuôk cơưv lok ngữ pháp. Thâuv cơưv Đại học mak cur cux tâu shâuv mnôngs, heik taz sik tsênhv tsi tâu txơưx. Muôx têx thâuv mnôngs mak cur tsi pâuz zos heik tul tsi. Viv thâuv cơưv cxênhx 3 cur tsi tâu shâuv lok pênhr xưv mnôngs luk Anh”.

          Ntâu shux xênhz heik tơưv siêz xar tsi thôngx ziv đros thiêz hâux lưv muôx iz cxiê tsêr cơưv zos tsêr cơưv công lập, taz sik ho thox cxov lơưr trâur nuv tsơưr lươngv siêz; viv li phênhv sâu nhiêx txiêx khiêz cơưv siêz đuô têx tsêr cơưv công lập txơưr./.

(Minh Hường- Txâur Vax cxeik nhênhv)