Tsôngv px Yên Bái sik đros kir txeik nhiêx thiêz siz paz nhiêx kriz uô cê muk lok

Shông 2021 no, jok Ngòi Khương, xã Yên Thành, huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái tso tơưv luôs hâux lưv cxiv uô cêr lênhv xuôz jêz, xi măng muôx 780 thiêr, xav hur si têx nhiêx txiêx uô tas 140 tsov đeiv, hâur co huyện paz 60 tênhr xi măng, đuô li zos 10 chuôz zis px nhoz jê ntu cêr no sik đros paz.

Luôs hâux lưv tso tơưv li ntơư, taz sik ntâu jiês fuô uô ntu cêr no tưz trâul nduô tsês, viv têx chuôz zis pêx xênhv phênhv ntâu zos chuôz zis pluôs thiêz zuôr xar pluôs, muôx tsi txâuk nhiêx cxiv uô cêr. Txix têx li heik no, zơưv Đặng Hữu Tiên thiêx xar tơưv tsưr ziv muôz 80 tsov đeiv trâu chor chuôz zis hâur jok kêr txeik, tsi zuôr nhiêx nju chiê uô cov tiêr ntu cêr co jông muk lol. Tsuôk đhâu iz ciêz tov kaz, ntu cêr heik sâuv tưz uô tâu tiêr trâu sơưr đơưk muk lol zôngx ziv. Zơưv Tiên heik pâuz: “Tsuv xar txos têx muôx liv uô ntêx, uô tâu txox cêr muk lok zôngx ziv thiêz huôv tsar uô nox uô hnar”.

Uô trơưk zơưv Tiên têx tsưr ziv xar, hâux lưv uô paz sơưr đơưk, tsôngv box heir nênhs Cho nhoz têx jêx jok txơưr đuô hâur xã Yên Thành tưz siz chos paz côngz đas jos, nhiêx txiêx, muôz ar têz chiê kriz uô cêr muk lol đhâu. Tsuôk 6 luz hlik hâur shôngk shông, tsôngv box tưz muôz zuôr xar iz cxênhz xưv phaz ar têz thiêz sik đros paz tâu 2 tyv đeiv ntâu nhiêx cxiv uô cêr, khov co tưz cxiv uô tiêr 5 cêik cêr muk lol jêx jok txix lênhv xuôz jêz, xi măng-No zos iz luôs hâux lưv jông thiêz shir phaz trâu iz xã txov nhêv li Yên Thành. Niêv lâuk Nguyễn Thị Nhiên, nhoz hâur xã heik: “Pêz zos lênhx tưs muôx nhiêx mak paz nhiêx, lênhx tưs tsi muôx nhiêx mak paz hnuz côngz lox tôngv, muôz ar têz chiê xã kriz uô cêr muk lol. Muôx jông cêr muk lơưv, têx nhuôs zôngx ziv muk lol cơưv ntơưr thiêz tsôngv cưr tix nênhx tsa sơưr đơưk cux zôngx ziv thâux xa têx kôngz, huôv tsar uô nox”.

Iz hâux lưv uô jông thiêz cux tâu kruôs txos, ntơư zos zơưv Nguyễn Quang Liệu, nhoz jok Lem, xã Phú Thịnh shông no tưz zuôr xar 80 shông, zơưv 2 niêv txir luz nênhx puôr lênhx khov thiêz tok njôngr trâu zơưv iz lênhs têx nhiêx hli so lâul  tsi tâu muôx 5 tsov đeiv. Taz sik txix thâuv xã tso tơưv luôs hâux lưv kriz uô cêr muk lol đhâu jos, zơưv Liệu tưz seiz lax trâu pox niêv, muôz 30 tsov đeiv nhiêx cxênhx txuôs tâu bax tsês trâu thâuv luz six hơưv muôx moz gênhk ntơư chiê paz jok uô cêr muk lol. “Uô tâu đaz tsi, zuk tâu sơưv, tâu pov njôngr hnuz ntơư zos shir phaz hênhr lơưv”.

Txơưv tiêk txox cêr cxiv uô tsi muk đhâu zuk vax tsêr, taz sik muôx têx lênhx nênhs nhoz Yên Bình cux sik đros paz nhiêx txiêx chiê uô cêr. Iz zav li tix lâus Hà Văn Khẩn, nhoz jok Tân Lương, xã Cảm Ân tưz muôz 31 tsov đeiv txix chor nhiêx yiz ntor zuk chuôz zis têx ntông muôs chiê paz sơưr đơưk uô cêr.

Zơưv Nguyễn Vũ Lợi, nhoz côngv iz jok đros tix lâus Khẩn cux muôz hur si 10 tsov đeiv nhiêx muôs buô; iz chas co kêr txeik nzir têx cưr tix nênhx tsa sđ iz lênhs iz kro mê njik tâu nhos 20 tsov đeiv chiê paz tsôngv pêx xênhv sơưr đơưk uô cêr muk lol. Iz chas ntơư, 10 chuôz zis px txơưr đuô cux paz tâu 20 tsov đeiv thiêz. Khov têx lênhx nênhs siêz jông heik sâuv paz max, txox cêr lênhv xuôz jêz xi măng ntêr muôx 400 thiêr tưz cxiv uô tâu tiêr, tsôngv pêx xênhv sơưr đơưk hâur jok Đồn Tung jông siêz, shir phaz lus. Zơưv Nguyễn Vũ Lợi heik: “Têx hâux lưv co cur xar zos sơưr đơưk li hâux lưv mê xưz, tsi muôx đaz tsi cxơưx ntâu”.

Huyện Yên Bình nhiv no muôx zuôr xar 800 cêik cêr muk lol jêx jok, hâur ntơư nhiv kruôr muôx 50% ntâu cêik thiêx tâu cxiv uô lênhv xuôz jêz, xi măng, yuôr đuô li zos têx cêr ar.

2-3 shông tror lok no, iz chas huôk njôngr têx pênhr, nhiêx txiêx paz max, huyện Yên Bình cux tưz hu, heik têx tsưr tsix, taz viv, doanh nghiệp chiê cxiv uô cêr muk lok lênhv xuôz jêz, xi măng. Lar heik zos huyện tưz sir jos uô luôs hâux lưv yax kriê, vênhv tôngv sơưr đơưk txix ntâu faz tsưr ziv chiê muôx pênhr paz tsôngv pêx xênhv. Ciês shông 2020 đhâu, tas nro huyện tưz muôx nzir 105 cêik cêr muk lol jêx jok tâu cxiv uô lênhv xuôz jêz, xi măng, xav hur si têx nhiêx txiêx uô tas muôx nhos 160 tyv đeiv ntâu, hâur co pêx xênhv sik đros paz zuôr xar 30 tyv đeiv. Zơưv Lã Tuấn Hưng, Phưv Chủ tịch Ủy ban huyện Yên Bình heik pâuz: Hâur 6 luz hlik hâur shôngk shông 2021, huyện tror cxiv uô lênhv xuôz jêz xi măng zuôr xar 70 cêik cêr muk lol jêx jok, chor cêr tâu cxiv uô jông, zôngx ziv muk lol hâur huyện tax xar muôx 70%. “Đros trâu têx sir jos cxiv tsa têz qơưk, thax tsav qơư nhoz ziv hnuz ziv jông thiêz huôv tsar, pêx xênhv sơưr đơưk lok six jông siêz, thôngx siêz đros thiêz txưv zênhv siz paz, đros uô cov tiêr”.

Muk txos cxuô luz jêx jos nhoz thax tsav Yên Bình hâur têx hnuz no, sơưr đơưk zuôr seiz njiê pov têx cêr lênhv xuôz jêz xi măng đar pho, jông muk lol zôngx ziv txos cxuô luz jok; ntơư zos tsôngv pêx xênhv ntơưv qơư cêr shir phaz thiêz  tsênhv uô hlôngr yiêz cxuô luz jêx jok hâur tỉnh Yên Bái./.

(Đinh Tuấn-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

Lênhx tuz hluôk Hmôngz sâu tâu nhiêx yênhx puô triệu đêiv txix tu zus nhux đas cov tros

Nhiv kruôr no, tok Trung ương Hôiv Nôngx mênhx Việt nam li đoanx côngz xưv tuôx sêiz shuôk, Hồng Xênhv Shôngx (zus shông 1995) nhoz xar Pả Vi, huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang lok six shir phaz. Hồng hêik, txix shông 2017, tix lâus yưv pênhr muôx 300 triệu đêiv ntâu cxiv uô tsêr guôx chiê tu zus nhux đas cov tros. Txos nhiv no tix lâus chuôz zis iz shông zus txix 20-30 tuk nhux đas, sâu tâu liv muôx 200 triệu đêiv ntâu, khov trâu gri muôs lơưr yênhx ntu.

Thâuv muk sêiz shuôk tix lâus Hồng chuôz zis li qơư tu zus, chor thành viên hâur đoàn pov têx tsêr guôx tu zus tâu cxiv uô truôx jông txix bê tông thiêz kuôr hlâu, muôx đaz trâu jâuz nox, qơư tsês chiê zav nox, qơư trâu têx qir, vuôz tsuôz tâu cxiv uô lok six jông, sơưr đơưk cux hêik tiêk tsik tâu pov lênhx tưs uô tsêr guôx chiê tu zus tsiêx cxu tsênhv jông gâux đuô zuk luz tsêr nhoz li no hlo. Hêik lok tsưr ziv tu zus nhux đas cov tros, tix lâus Hồng puz pâuz: Chiê tu zus tâu nhux đas hloz lox jông thiêz sâu tâu liv sêi, cur zok zuôr chor nhux đas zuôs chox tuôx muôs ntơưv ciêz Mèo Vạc. Chor nhux đas muôs no mak zos chor nhux đas ntơưv thax tsav qơư, tâu tsôngv box Hmôngz zus txix ntêr lok, nhux đas zus 5 shông mak hnhar muôx 400-600 cir iz tuk. Grêix nhux mak kaz.

Thâuv xêir zuôr nhux đas tsuv muôz trâu nhux nox siv têx jâuz tâux, zos chor nhux đas muôx jos mak zênhx nox ciês, hok chor nhux đas muôx moz mak zuôr tsik nox lok sik nox tsơưs xưz. Đuô thiêz zos tsuv pâuz njiê, sêiz nhux têx têk tơư muk lok, chor nhux đas muôx jos mak muk lok, têk tơư sêiz đrơưv…, tix lâus Hồng hêik pâuz, gri chor nhux đas zuôr ntơưv ciêz lok zus mak khov trâu nhux lox zâu thiêz kror zuôs, tros. Xav mak gri nhux đas txuôv txix 28-29 triệu đêiv iz tuk; gri nhux đas ntơưv thax tsav qơư mak txix 16-18 triệu đêiv iz tuk.

Đhâu thâuv zuôr nhux đas lok, tix lâus Hồng zuôr nzir cxuô zav yuôx, vắc xin li moz đôngs nyar, tơưv ndâux hlê trâu…lok cxax trâu nhux chiê phax tar caz moz thiêz chiê muôx txâuk zav nox trâu tsiêx cxu, tix lâus Hồng thiêz cxuô lênhx nênhs hâur chuôz zis sir jos chos chor jâuz tâux li tâux nxư, VA06, tiv zix zav tâux Goa-tê-ma-la mak chưx tâu kruôr thiêz ntux no lok six jông. “Nhiv no cur chuôz zis muôx 4 héc ta chos cxuô zav jâuz tâux sâuv têx trôngz poz jêz zuôr paz muôx txâuk jâuz trâu chor nhux đas nox hâur shông. Đros co, pêz tsuôk puz trâu nhux đas nox jâuz njuôz, tsik chiê hnuz tov kaz mam muôz têx jâuz kuz co trâu nhux nox. Đuô li chuôz zis tsênhv puz trâu nhux đas nox nzir njiêr poz cưk muôx 0,5-0,7 cir iz tuk iz hnuz”.

Nhạc cắt

Chiê txoz cxơưx trâu chor nhux đas, tix lâus Hồng tsênhv yưv pênhr zuôr nzir mêir txiêr jâuz trâu nhux nox. Đhâu thâuv hlêik tâu jâuz tâux lok, tix lâus Hồng xuôk mêir txiêr têx zas lur muôx 1 txos 2 zas ntir têk thiêz muôz chor jâuz co phêiz siz bâus trâu chor nhux nox, iz tuk nox muôx nhos 20-30 cir iz hnuz.

Six hơưv chiê tu zus chor nhux đas co cov tros zos 100 hnuz. Chor nhux đas thâuv tưz zus tâu tros lơưv mak zôngx ziv muôs đuô, nhiêx liv sâu tâu mak muôx nhos 10 triệu đêiv iz tuk đhâu muôx nhos 3 luz hli tu zus, khov lơưr zav nhux đas. Têx tuk nhux đas jông gâux mak têx jâuv gri muôs zuôr tâu siêz đuô.

Đros gruôs thiêz sir jos, txos nhiv no tix lâus Hồng Xênhv Shôngx qơư tu zus nhux đas tưz tâu cxiv uô lox đar thiêz jông chiê tu zus nhux đas cov tros paz muôx tâu phênhv sâu hâur iz shông ndê muôx yênhx puô triệu txos nhiêx tiv đêiv.

Nhạc cắt

Phênhv “Nôngx mênhx zuôr tsuv pâuz” hnuz no tsuôk xâuk li no xưz. Phênhv no zos Đaix nta suôz Việt Nam nhoz thax tsav faz Bắc tso nta suôz. Phênhv no muôx tsênhv qơư cxơưz cxiz uô kôngz têz qơưk đros paz uô./.

(Vừ Chu-Lik Thox cxêik nhênhv)