Têx lênhx cưk kriê truôx siêz choz kriê chor nênhs chiv zênhk zax zênhz huôv tsar cêr uô nênhx jông

          Qơư chơưv kho chor nênhs muôx zênhs zax zênhz tỉnh Sơn La, zos kuz tsênhv qơư zaoz zux-lox tôngv tỉnh Sơn La, tâu yênhx lix shông 2003, nhoz thax tsav xã Chiềng Mung, huyện Mai Sơn đros 1 cxênhz 500 học viên.

          Đrâuv hâux lưv chiv zênhs zax zênhz trâu nênhs muôx zênhs zênhz, côngz xưv yax mông, kriê hâux lưv uô trâu têx học viên thâuv tưs cux tâu tsov cưv krêz uô. Ntơưv no muôx iz lớp cơưv tsov cưv, gra bê “kriê cơưv hâur pâuk ntơưr”. Đhâu ntâu shông krêz uô tưz paz yênhx puôk jiês học viên pâuz ntơưr, cxôngx co paz têx học viên zôngx ziv pâuz tâu têx cxeix laov yax mông zaoz zux, cux xưk li cxeix laov heik kriê yênhx tưv chiê muôz siêz jênhv pâuz, pâuz chei têz qơưs, muôz siêz jênhv pâuz, shưz xar...

          Niêv lâuk Vũ Thị Hồi, canr bộ Phòng zaoz zux kriê hâux lưv uô, qơư kho chiv zênhs zax zênhz tỉnh Sơn La, zos cưk kriê lớp cxuôv đis muôs ntơưr no hâur ntâu shông pheiz kênh: chor học viên tuôx chiv zênhs zax zênhz ntơưv no hâur niêx shông tsi pâuz ntơưr tsav muôx nhos 10%; phênhv ntâu zos nênhs mênhx cxưx tsơưs nênhs nhoz têx qơư tox siêz, luz nênhx txov nhêv thiêz yênhx tưv vênhx huôv kis, viv li côngz xưv kriê ntơưr njiz lok six ntâu phêv liv, tiv zix zos tsi txơưx heik lul choz tsiz. Đrâuv co, chế độ paz txưv chuôz zênhx chuôz tas trâu học viên li ntơưr sâu, pix, cxeix lav cux muôx tsi ntâu...Taz sik, têx phêv liv co ziv uô trâu canr bộ, cưk kriê nhoz no muôx cxaz đas jos bax cxix cxuô yênhx tưv, paz học viên hlôngr yiêz zuk siêz xar, tror lol đros côngv thôngx nhoz uô nênhx muôx liv đuô:

          “ Tiv zix học viên zos lênhx nênhs muôx zênhs ntâu shông, chênhr viv li uô zênhr shar ntâu txos đas jos, chinhz yênhx. Xav tênhv tâu học viên li siêz xar, hâur six hơưv kriê ntơưr cur thâuv tưs cux tsov cưv, tôngv vênhx, pheiz kênh chiê học viên tso siêz cơưv ntơưr”.

          Đros thiêz lớp kriê ntơưr, cxôngx shông 2009, qơư chiv zênhs zax zênhz tưz krêz 60 ntâu lớp kriê hâux lưv uô trâu 1.800 học viên tâu cơưv shâuv thiêz cungz ntơưr chứng chỉ sơ cấp têx hâux lưv. Đros têx canr bộ, cưk kriê li heik kriê, têx học viên txơưv muôx six hơưv zos canr bộ, zos lênhx nênhs uô têx hâux lưv txơưr, txơưv lâus lok hluôk tưz hlôngr yiêz tâu cêr cor cav uô nênhx hâur niêx hnuz, cxaz chuôz cơưv shâuv hâux lưv, sik côngv siêz, sir jos sâu jênhv yênhx tưv, muôz siêz pênhr xưv đros siêz xar njôngr muôx hâux lưv uô ngaz tul thâuv tâu tror lol tiv phaz. Tix lâuk Cầm Văn Cường học viên nhoz Cơ sở heik:

          “ Cur tuôx no tâu têx cưk kriê tsov cưv, tâu cơưv ntơưr, đhâu 2 luz hlik tâu cơưv ntơưr cur tưz txơưx nhênhv, txơưx sâu ntơưr”.

          Têx shông jê ntơưv no, qơư kho thiêz chiv zênhs zax zênhz tỉnh Sơn La tsênhv sir jos đros têx taz viv, doanh nghiệp sâuv thax tsav tso tơưv iz cxiê hâux lưv uô chiê thox cxov trâu học viên, paz học viên nriêr tâu hâux lưv uô ngaz tul thâuv tror lol tiv phaz. Zơưv Nguyễn Trọng Thiềm, phưv giám đốc Qơư kho thiêz chiv zênhs zax zênhz tỉnh Sơn La puz pâuz:

          “ Hâur six hơưv zuôr txos, đrâuv hâux lưv tror kriê hâux lưv uô, cơ sở zuôr nriêr thiêz sik côngv đros têx doanh nghiệp krêz iz cxiê qơư tsiv uô, muôz hâux lưv uô ngaz tul trâu học viên, muôx zoz qơưx tror nhoz ntơưv no uô hâux lưv”.

          Txơưv tsi tâu pâuz txos lok têx yênhx lix tax tâu li têx cưk kriê tsênhv tsênhz, taz sik têx canr bộ, cưk kriê nhoz Qơư chiv zênhs zax zênhz tỉnh Sơn La xav tênhv tsov cưv paz têx lênhx nênhs học viên tror hlôngr yiêz siêz xar, tror lol đros chuôz zis thiêz côngv thôngx nhoz uô nênhx jông, yênhx lênhx nênhs muôx liv trâu têz qơưs./.

          ( Hoàng Long- Txâur Vax cxeik nhênhv)

Tsuv chênhr phax tir thêir 6 zav moz tsi so muôx yưv

Muôx têx kror moz mak moz ciês chênhr chênhr tav siv lok sik moz đros uô cuz uô no, sđ tsuv ndo njôngr tir thêir. Đrav kaz no zos tsưr ziv jênhv pâuz têx moz li heik sâuv, txơưv tiêk moz siz taz sik tsuv moz siêz txos.

1.Moz chuôs li triêv lix ntơưv đruôz đraz 2 saz pưs pu.

Muôx têx ntơư zos moz plơưr. Muôx nhos 30% chor nênhs trâus moz plơưr tsi pov uô moz trâu ntơưv hâur siêz. Moz ndax đruôz đraz 2 saz pưs pu zos khênhr moz trâu têx lênhx pox niêv, cux li moz kaz poz tsêis, xar ntuôr..... Zos pov muôx têx li heik co, sđ tsuv muk sêiz njuôk shuôk trâu tsêr kho moz ziv nzor ziv jông.

2.Moz tâuz hâu đhiêk đơưk.

Muôx têx ntơư zos chor hlaz nyar hlưz hâu su. Phênhv ntâu pêz sđ puôr lênhx muôx kênh jâuk trâus moz tâuz hâu, moz siz lok sik moz txâuk nhiêx kênhk thiêz moz li co zuôr jông jux juk zos tiêk nox yuôx trâu. Taz sik zos sđ njiz trâus moz tâuz hâu hênhr, moz iz jas iz jas, chuôs li tsi tâu njiz đuô iz jiês tưs hlo mak tsuv muk sêiz njuôk shuôk ciês trâu tsêr kho moz.

Nyar lok hâur têx hlưz hâu tiv sâur nyar tơưs, têx li heik no cux muôx tsơưs, taz sik zos thâuv muôx li ntơư,  tsuv zênhx max muk chơưv kho. Chor cưk yuôx fêis kho muôx têx zuôr chơưv tâu lênhx tiz nênhs txix kho, txuôk đuô têx sâur nyar tơưs. Zos tsi tâu chơưv kho ciês zênhx max, muôx têx tuk nênhs moz zuôr trâul tuôs. Lar heik zos tiêk sâur nyar tơưs, chor nyar zuôr lok trâu hâur têx hlưz hâu, lok six lax kho, muôx têx zuôr chơưv kho tsi tâu.

Tsi cxoz hâuk aspirin thâuv moz tâuz hâu chênhr li heik sâuv, viv muôx têx chor yuôx zuôr uô nyar lok.

3.Moz plaz âur tsux tsơưr ntơưv saz plaz mos saz xis:

Muôx têx zos trâus moz hnhur yax lok zos hnhur tưk. Qir moz ntơưv đruôz đraz plaz thiêz jux juk moz muk trâu saz xis. Zos kror hnur tưk ntơư trâus tơưs, mak lok six riêz nênhs, viv zuôr uô hiêv txos têx  nyar thiêz uô tsi jông trâu luz đros chêr. Zos pov muôx têx li heik ntơư, tsuv chox zênhx max tuk nênhs moz muk chơưv kho trâu tsêr kho moz.

4.Moz ntơưv đruôr kror qơư siê sir đros trâu uô cuz uô no:

Muôx têx ntơư zos moz trâuv. Tsi cxoz tiêk uô cuz uô no,  xar ntuôr thiêz moz đuôr li co zos tiv nox hâuk tsi huv plaz lok sik li chas. Qênhx shênhx no muôx yưv thâuv têx caz moz muk đhâu têx hlaz jêik jik, hlaz trâuv muk trâu hâur trâuv, uô huôv moz lox. Xuz thơưx muôx têx zos uô moz trâu hlaz jêik jik li: Tso jik moz, taz sik iz cxiê lênhx ho tsi pov uô li chas hlo tax txos trâu thâuv tưz lis lơưv thiêx pâuz. Thâuv muôx li co, sđ tsuv nox yuôx ziv nzor mak ziv jông, viv li tsuv chox zênhx max lênhx nênhs moz co muk chơưv kho trâu tsêr kho moz.

5.Moz plaz trơưk hli tsi pâuz jông thâuv zôngv yuôx.

Muôx têx no zos moz hâur luz tsêr tuz. Zos  nox yuôx tas tsi jông, mak qir tiv muôx têx zos moz hâur luz tsêr tuz, tsêr tuz tis...... Moz tsêr tuz li heik co uô trâu tuk nênhs ntơư muôx tsi yuô tâuk mê nhuôv. Chênhr viv li, yưx thâuv xar cov muôx mê nhuôv, hok tsi li mak cưk yuôx muôx têx zuôr qir muôz yuôx nox tsi muôx mê nhuôv. Zos cux tsênhv six moz tsi jông,  muôx têx tsuv fêis kho chiê txiêr têx luz poz, kho tis luz tsêr tuz trâu.

6.Moz ntơưv têx plaz hlâuz.

Muôx têx zos moz têx sâur lênhs toz hâur plaz hlâuz. Zos six moz iz đrênhx ntơưv plaz hlâuz, muôx têx zos moz têx sâur lênhs, tsênhz mênhx đuô zos têx kror nyar hâur têx sâur lênhs co khor. Muôx têx kror moz ntơư cux liêz thiêz cuz thâuv zuk cor txos. Moz li heik co zôngx ziv muôx yưv zos tiêk sđ tsênhv nox yuôx cov txoz muôx nhuôv lok sik nhiv kruôr cheix yêz lox lok yêz za muk đêz kror tưs lok. Tax thâuv tưs co tơư tưz o thiêz moz lox tuôx, yuôr đuô li mak sđ tsuv muôx têx nhoz tok iz hnuz chiê chuôs njiz cưk yuôx hlôngr viv chox ciês muk chơưv kho zênhx max, taz sik cux tsi cxoz tsês chiê ntêr. Kror nyar khor ntơư muôx têx lox jux juk tuôx lok sik trâus tơưs, lok trâu hâur njưk, uô tuôr thênhv txos têx nyar khiêr hâur luz đros chêr. Thiêz kror nyar khor co cux muôx têx muk trâu plơưr, uô moz plơưr. Tsi tas li tsênhv muôx têx muk trâu hâur têx hlưz hâu thiêz uô hiêv txos lênhx nênhs./.

(Thu Thùy-Riê Lâux cxeik, nhênhv)