Lào Cai: Ntux yiêz “qơư đêx ntưk lok hâur têz qơưk Việt”

Têx hnuz hâur shôngk shông yiêz txos trâu jok Lũng Pô 2, xã A Mú Sung, huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai, txix têx hâur jêx jok tưz lov jêv li uô hôiv, cxuô chuôz zis tuôx trâu qơư muôs txir tsơưz chiê hlêik chor cuôv txir tsơưz ntiv hâur hnaz tso sâuv chor yêz tok chiê muôs tơưv trâu saz đrâuv tez qơưk. No cuzz zos chor txir tsơưz uô kaz ciês hâur shông tâu muôs uô ntêx thâuv tsôngv box Hmôngz nhoz jok no nox tsiêz.

Zơưv Ma Seo Páo, 57 shôg cê suôr chor nhiêx muôs tsơưz, cê suô đros cêr shir phaz, viv xav hâur shông no, chuôz zis 5 cxênhz tsoz tsơưz tưz paz muôx tâu phênhv sâu zuôr xar 200 triệu đêiv. Zơưv hêik, zơưv tsik zos nênhs nhoz ntơưv no txix ntêr lok, kuz qơư nhoz Dìn Chin, huyện Mường Khương, yênhx shông kruôr gis, tas nro jok no cux zos chor nênhs nhoz co, kaz shông 2006 tsir lok nhoz ntơưv no, xuz thơưx mak cux tsik pâuz uô đaz tsi tsuôk chor blêx, poz cưk, kok ntông, txix shông 2010 pâuz chos tsơưz mak luz nênhx thiêx hlôngr yiêz. Zơưv Páo hêik:

“Nhiv no tas nro luz jok no mak lênhx tưs cux muôx đuô lơưv, tsik txov nhêv li thâuv ntêx, pox nhuôs phênhv ntâu zos chos tsơưz, phênhv sâu siêz đuô. Chor têx zav txơưr mak iz hecât tsuôk sâu tâu muôx 10 triệu đêiv, taz sik chos tsơưz mak sâu tâu muôx yênhx puô triệu, txâuk chiê cxuôv yêiz thiv pluôs”.

Jok Lũng Pô 2 nhiv no muôx 34 ziv chuôz zis Hmôngz, cxuô chuôz zis puôr lênhx chos tsơưz, tas nro thax tsav muôx 40 ntâu hec ta. Kuôk no 10 shông thâuv nhiv kruôr tsir lok nhoz mak chuôz zis tưs cux pluôs, uô tâu luz tsêr mak tsik muôx đaz tsi hlo. Nhiv no muôx đuô, tas nro jok muôx zuôr xar 10 luz tsêr  cxiv uô txix poz jêz, muôx chuôz zis zuôr tâu yêz lox chiê thâux tsơưz muk muôs. Xar txos thâuv ntêx, Bí thư chi bộ jok-zơưv Ma Seo Lằng hêik:

“Thâuv co lok trâu qơư nhoz yiêz mak zuk tsuôk xar tiêk uô chak cov luz nênhx jông đuô xưz cux tsik tâu xar txos li nhiv no. Taz sik thâuv nhiv kruôr lok ntơưv no mak txov nhêv hênhr, đêx tsik muôx, tênhv tsik muôx. Nhiv no mak luz nênhx jông đuô”.

Muôx tâu li nhiv no, zơưv Ma Seo Lằng njênhs njôngr tiêk uô ntêx mak zos muôx tas nro chor chuôz zis âhur jok sik côgv siêz, txix thâuv txar qơư nhoz txos uô vax tsêr thiêz muôx tâu luz nênhx liz nhiv no. Iz kror thiêz zos muôx chor lính pênhz phax têx paz trâu sơưr đơưk nhoz truôx ntơưv ntus đriv no. Đại úy Nguyễn Văn Thắng, chính trị viên phưv Đônx pênhz phax A Mú Sung puz pâuz:

“Jok Lũng Pô 2 zos iz hâur chor jok uô tiêr cxiv tsa jêx jok yiêz hâur xã, tas nro jok tsik yuôr chuôz zis pluôs, huôv tsar kinh tế lok six jông. Jok cux tâu cán bộ, chiến sĩ Đônx pênhz phax A Mú Sung tuôx hêik kriê chos tsơưz, huôv tsar kinh tế, txix co pox nhuôs luz nênhx tưz hlôngr yiêz ntâu, ngaz tuk sâuv ntus đriv tâu tuôr truôx”.

Nhoz ntơưv ndêx chiv ntus đriv số 92, qơư tuk đêx liêz ntưk lok hâur têz qơưk Việt, njiê muk trâu qơư đêx Lũng Pô ntưk lok yuôv pov njôngr iz saz đêx đro iz saz nyiêz, njiê muk đêz đuô mak pov chor jêx jok Hmôngz lox jông, iz ndis zos chor tsơưz njuôz xiêz, đros co zos têx suôz luôs shir phaz, chiê txêik tok têx yar ntux yiêz sor nhoz thax tsav ntus đriv jông jav no./.

                                                    (An Kiên-Lik Thox cxêik nhênhv)

Lênhx pox niêv heir nênhs Xa Phó li suôz trax đror jông

Suôz trax đror uô kho siêz khuôr no zos pos Đặng Thị Thanh, heir nênhs Xa Phó, nhoz xã Châu Quế Thượng, huyện Văn Yên li suôz trax Cúc Kẹ. Lênhx pox niêv 60 shông no cux chênhr zos lênhx pâuz jêis, đhok uô tâu zav trax no thiêz yuôz tâu đror jông.

Đặng Thị Thanh heik, trax Cúc kẹ tâu jêis thiêz đhok uô thâuv muôx iz hnuz  ntux lok nas lox, iz lênhx lâuk nênhs Xa Phó lok nhoz gâuv nas hâur iz luz hâur pâuk shôngz. Hâur têx chuô thiêz nas lox, lênhx lâuk ntơư tưz hnor đror iz luz suôz lok six jông. Đhâu zok nriêr seiz zos đror kror tưs tuôx, zơưv tưz pov suôz đror co nưk đror ntơưv iz za shôngz zos njâuv tho khôngz kror. Ntơưv luz kror shôngz to co, thâuv muôx chuô yuôz, ho đror iz luz suôz lok six jông. Viv li lênhx lâuk nênhs Xa Phó ntơư tưz zok nriêr cxuô faz tsưr ziv chiê muôz jêis, đhok uô trax yuôz.

Thâuv muôx 15 shông, jiês xuz thơưx pos Thanh hnor suôz trax Cúc kẹ đror zos pos Bơ Thị Bà yuôz hâur iz hmo kêiv hli đris, pư pêv tsêr têz. Thâuv ntơư pos Thanh nhiêv thiêz siêz kâus lêik trâu suôz trax đror co, viv li pos tưz sir jos cơưv, shâuv yuôz cov tax tâu. Pos Đặng Thị Thanh heik pâuz:

“Shâuv yuôz traxx Cúc kẹ mak phiv liv cơưk, tsuv cơưv iz kro jux juk. Taz sik chuôs li zuk muôx hmông yuôz trax, đhâu thâuv cơưv tas, cur tưz yuôz tâu. Tov kaz yuôz tâu đror gôngr thiêz jông jux juk tuôx xưz”.

Trax Cúc kẹ lok zos trax yuôz ntơưv kror njưs tâu nênhs Xa Phó hu uô Na cù   pí Cúc kẹ. Trax Cúc kẹ đror jông tsi zos viv têx shôngz jêis uô, mak zos lênhx tiz nênhs ntơư txơưx yuôz lok tsi txơưx. Trax Cúc kẹ tsuôk muôx iz luz kror, tsi muôx ntâu kror li têx trax txơưr đuô chiê kho luz suôz trax đror lâul lok sik đror sôngz thiêz thâuv yuôz mak yuôz ntơưv kror njưs, viv li chiê yuôz tâu zav trax co đror gôngr jông mak lênhx tiz nênhs yuôz tsuv txơưx yuôz li chas cov huv. Uô ntêx tsuv zos lênhx pâuz yuôz thiêz txơưx uô pa siz luôs, lar heik zos sir jos cơưv shâuv têx tsưr ziv yuôz, uô tuk pa siz luôs thiêx yuôz tâu đror jông trơưk jax cưr cxiêx, suôz gâux..... Pos Đặng Thị Thanh heik pâuz nzir:

“Viv lok six lax cơưv thiêz tsuv sir jos cơưv, viv li txos iz jiês no chuôs li sđ cux tsi yuô tâu txơưx yuôz pêk tsơưs. Taz sik chiê tuôr thiêz por hưv tâu suôz trax Cúc kẹ no, mak tsuv sir jos kriê trâu têx hluôk chiê lơưr pâuz yuô, đros por hưv chiê”.

Iz chas cơưv yuôz trax Cúc kẹ, pos Đặng Thị Thanh tsênhv đros cơưv jêis, đhok uô trax thiêz. Pos muk hâur têx har jôngr, xuz tsuôs zok nriêr têx shôngz kruôr thiêz lâuk lok jêis, đhok uô trax. Co zos têx luz kror njâuv tho tsi tâu khôngz, thâuv yuôz têx pa mul mak đror tuôx. Iz luz trax nưk ntêr muôx iz đok ntâu txos 2 đok. Thâuv ntêx, lơưr têx lâuk jêis uô trax Cúc kẹ khênhr jêik tsi chiê lênhx tưs pâuz, tsuôk zos pos Thanh iz lênhs uô. Nhiv no pos Thanh tưz quyêt tinhv jêis thiêz đhok uô trax trâu sđ đros seiz njiê pov chiê muôx têx lênhx tưs cux pâuz tsênhz thiêz pov zuk heir nênhs zav txux chi uô no. Phùng Thị Mến, tsênhv tâu pos Thanh kriê cơưv yuôz trax Cúc kẹ heik:

“Nhiv no tâu pos Thanh kriê yuôz trax mak cur lok six jông siêz. Taz sik lok six lax cơưv cơưk, txos nhiv no cur cux tsênhv yuôz tsi tâu tâu đror jông, taz sik cur cux zuôr sir jos cơưv cov tâu”.

Nênhs Xa Phó nhoz VN tsênhv lok six tsơưs, tsi tâu muôx ntâu thiêz ntơưv xã Châu Quế Thượng, huyện Văn Yên cux tsuôk muôx nhos 700 lênhx nênhs. Zos iz lênhx txơưx yuôz trax thiêz jêis, đhok uô trax, iz chas ntơư cux zos tsôngv box Xa Phó lênhx tuz nhuôs, pos Đặng Thị Thanh thâuv tưs tưz sir jos por hưv tsês chiê zuk heir nênhs têx txux chi vênhx huôv jông heik sâuv. Iz chas trax Cúc kẹ thiêz kênhx Ma Nhí, tsôngv box tsênhv kriê trâu têx tuz nhuôs lok sâuv đhiê pax vuôs xòe thiêz têx jax đhiê txơưr đuô thâuv nzor, kriê sênhr suôz heik gâux, heik cưr cxiêx thiêz siz chos paz cxiv uô đuô têx ntênhs hội thâuv ntêx..... Shông 2004, pos Đặng Thị Thanh zos iz hâur 3 lênhx xuz thơưx hâur hur si têz qơưk tâu muôz luz côngz bê zos têx lênhx muôx txux chi tsưr ziv jông thiêz tuôr tâu chiê têx txux chi vênhx huôv trâur lâuk đrav ntêx. Txos shông 2015, pos tâu muôz côngz mênhx zos lênhx nênhs uô tâu jông luôs hâux lưv tuôr chiê têx txux chi cêr nênhx vênhx huôv. Zơưv Hoàng Văn Tương, Phưv Chủ tịch Ủy ban xã Châu Quế Thượng, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái heik:

“Pos Thanh zos lênhx txơưx yuôz trax, tuôr tâu chiê têx txux chi vênhx huôv tưz paz xã huôv tsar vênhx huôv heir nênhs Xa Phó. Pos lok six moz siêz cơưv shâuv, zok tâus kriêr têx txux chi, hu zâuv tsôngv box sik đros cxiv uô thiêz por hưv chiê tsôngv box Xa Phó têx txux chi li: Kênhx, trax thiêz têx zav txux chi txơưr đuô. Niêx shông, thâuv tưs txos tsiêz mak pos Thanh cux đros têx tuz nxeik heir nênhs Xa Phó nthuôr uô cêr lov jêv, heik gâux, heik cưr cxiêx.....hâur têx hnuz hội, hnuz ntênhs. Pos Thanh cux moz siêz đros tsôngv box thiêz chor tuz nxeik hluôk cxaz chuôz huyện, tỉnh, T.Ư têx cêr lov jêv....thiêz”.

Iz chas iz lênhx nênhs lês uô têx nuv li heik sâuv hâux lưv uô, pos Đặng Thị Thanh tsênhv zos lênhx muôx suôz bê hâur côngv thôngx tsôngv box. Pos moz siêz vênhv tôngv tsôngv box sđ uô lơưr jông têz qơưk têx chei, cui tinhv, cxiv tsa luz nênhx vênhx huôv; sir jos đros cxaz chuôz uô hâux lưv Hội têx lênhx nênhs hnuz nhôngs siêz, Hội pox niêv. Tsi tas li, pos thiêz pos chuôz zis hâur ntâu shông thâuv tưs tưz tâu côngk nhav zos chuôz zis vênhx huôv uô tâu jông cxuô luôs hâux lưv. Pos Thanh chuôz zis cux sir jos uô lơưr têx tsưr ziv yiêz hâur huôv tsar uô nox uô hnar, tu zus tsiêx cxu, chuôz zis iz shông sâu tâu txix 50-80 tsov đeiv.

Đros thiêz têx sir jos li heik sâuv, pos Đặng Thị Thanh tưz tâu ntâu cấp, ngênhx kruôs txos thiêz muôz ntơưr kruôr. Iz chas ntơư zos lok six ntâu têx huv, ntơưr kruôs, hâur co muôx têx zav huv kruôs txos pos têx nuv uô jông ntơưv hội thik têx txux chi vênhx huôv hâur tas nro têz qơưk, thax tsav tox siêz faz Bắc thiêz tỉnh Yên Bái. Pos Đặng Thị Thanh tsênhv tsênhv zos iz tsov iêr chi cax, tsi tiêk hâur tsôngv box nênhs Xa Phó mak tsênhv uô chi cax tas nro trâu thax tsav tox siêz Tây Bắc./.

                                                 (Tuấn Xuân-Riê Lâux cxeik, nhênhv)