Gia Lai: Hlôngr chos têx ntông nox txir, tsôngv box tâu liv yênhx puô tsov đeiv iz shông

Hâur iz  đraz cheix ntux kruôr, thâuv tas nro hur si têx caz tsiz lok zos kuôr njuôk tsênhv trâus kruôr njưk, mak têx chuôz zis tsôngv box nhoz xã Cư An têx vax ntông nox txir hâur thax tsav tox siêz trôngz jêz ho hloz njuôz jông. Sơưr iz saz têx ntông txir quýt kaz jiz tsênhv txi txir ndư tưz zuôr siêr jông sâu đê, zơưv Phạm Văn Đông, xã Cư An shir phaz heik pâuz, nhiv kruôr tâu 3 shông, taz sik zơưv vax ntông txir quýt tưz txi txir ndư, muôs tâu grê, xav kror đruôz đraz txix 20 cxênhz txos 30 cxênhz đeiv iz cir, muôx kênh thâuv, ndê txos 40 cxênhz đeiv iz cir. Têx txir quýt jông gâux thiêz kaz; viv li chor tuz luôv tuôx zok nriêr zuôr txos ciês ntơưv qơư, zơưv chuôz zis tsi tas thâux muk muôs trâu ciêz đrôngl. Trơưk li zơưv Đông, zav txir no zơưv zuôr đrav faz Nam lok chos thiêz cux tas ntâu côngz đas jos zok nriêr, cơưv shâuv tsưr ziv chos thiêz tu thiêx uô tâu:

“Cur têx liêx têz zos ar poz jêz, chos caz tsiz tsi tâu mak chos kôngz  lok cux tsi trơưl têk viv li cur hlôngr uô đuô lưv zav kôngz, tsoz chos. Hlôngr uô đuô têx kôngz, tsoz chos li no mak uô tâu trơưk tsưr ziv. Kror no uô ntêx tsuv zos pênhr thiêz tsưr ziv chos, tu li chas, zos tsi muôx tsưr ziv chos thiêz tu, zuk zuôr uô tsi tâu. Zuk zuôr ntơưr lok nhênhv, mnôngs đeix, ntơưr pov tsir piêr kriê têx tsưr ziv chos”.

Đros trâu têx txir quýt, hâur 3,5 ha liêx têz, zơưv Phạm văn Đông chos ntâu zav ntông nox txir li: Txir na, txir thênhx caz..... Luôs hâux lưv chos ntâu zav ntông nox txir tưz paz zơưv muôx phênhv sâu tâu truôx nhiêx txiêx hâur niêx shông, xav kror đruôz đraz sâu tâu txix 350-400 tsov đeiv iz shông:

“Heik cxuô, têx liêx têz nhoz no zos chos đaz tsi cux tâu, txir thênhx caz, txir quýt, txir lưk pax, cxuô zav ntông nox txir puôr lênhx tâu hur si. Phênhv ntâu zos chos tâu mak zênhx tâu sâu đê xưz, hur si puôr lênhx tâu liv, seiz tâu tsơưs lok tâu ntâu xưz. Xav kror đruôz đraz iz ha tâu liv 100 tsov đeiv iz shông”.

Kuôk zơưv Đông vax ntông nox txir tsi đêz zos tix lâus Ngô Văn Tiến chuôz zis vax ntông txir na đar muôx 3 ha. Tix lâus Tiến zos iz hâur têx chuôz zis uô ntêx hlo muôz têx liêx têz hlôngr chos đuô lưv zav tsoz chos nhoz xã Cư An. Đrav ntêx, têx liêx têz no, tix lâus Tiến chos caz tsiz thiêz điz cuô; taz sik tsi tâu trơưl têk thiêz tsi muôx phênhv sâu truôx. Chênhr viv li tix lâus tưz muôz têx liêx têz hlôngr chos txir mo môngk taz sik uô tsi tâu, viv tsi muôx tsưr ziv chos thiêz tu. Sir jos muôz têx têz hlôngr chos ntông nox txir, tix lâus Tiến tsês six hơưv, hnuz nhôngs xar 2 shông muk faz Nam cơưv shâuv tsưr ziv chos thiêz tu têx ntông, tror lok tsêr tix lâus quyết tinhv chos txir na. Hâur 10 shông đhâu, tix lâus vax ntông txir na hloz lox jông thiêz muôx phênhv sâu tâu siêz:

“Vax txir na no iz cxiê tsoz mak chos tâu 10 shông, iz cxiê chos tâu 7 shông. Six hơưv chos thiêz tu mak pôngz nhos 3 shông thiêx txi txir. Thâuv txi txir lơưv, iz shông zuk sâu tâu 300-400 tsov đeiv. Yuôr têx nhiêx txiêx yưx ntiêr nênhs uô thiêz zuôr yuôx, zuôr qir zuôv uz no....mak tas nhos 40-50 tsov đeiv. Pir li têx caz tsiz, txir na tâu ntâu đuô, bâuv 2, 3 bâus”.

Cư An zos xã uô liêx têz, zuôr xar 2.700 ha ar têz. Hâur thax tsav, tsôngv box  phênhv ntâu chos têx kôngz lur hnuz nhôngs li: Caz tsiz lok zos kuôr njuôk, kok ntông, poz cưk lok sik điz cuô, uô tsi yuô tâu trơưl têk. Txix ntơư, ntâu chuôz zis tsôngv box nhoz no tưz muk kêr txeik pênhr nhiêx, hlôngr uô đuô lưv zav kôngz zos: Chos têx ntông nox txir li txir lưk pax, txir thênhx caz, txir quýt, txir na..... Tsưr ziv hlôngr yiêz cêr uô nox li heik sâuv, xuz thơưx tưz uô tâu trơưl têk, siêz xar thiêz têx têz txir ntông hâur thax tsav nhiv no tưz muôx xar txos 100 ha. Zơưv Đỗ Quang Hoàng Hiệp, canr bôv cxiz kôngz xã Cư An, huyện Đắc Pơ, tỉnh Gia Lai heik pâuz, têx têz txir ntông hâur xã tsênhv tror tsar ndê viv hâu nov xã thiêz huyện tsênhv muôx tsưr ziv paz trâu tsôngv box chos têx ntông nox txir:

“Uô lơưr tsaz yênhx jêx jok yiêz, hlôngr chos đuô lưv zav tsoz chos mak shông 2017, txix huyện pênhr nhiêx tưz muôz trâu 10 chuôz zis kêr txeik huôv tsar chos têx txir na. Iz chas ntơư, tsôngv box tưz sir jos hlôngr tsưr ziv, tsoz chos li: Txir bơ, txir lưk pax .....taz sik phênhv ntâu cux zos têx txir na”.

Sir jos yưv pênhr trâu hlôngr uô đuô lưv zav tsoz chos, cơưv shâuv  têx lênhx txơưx huôv tsar uô nox li txux chi tsưr ziv chiê uô lơưr tsênhv tsênhz, tsênhv gra lok têx jông trâu  ntâu chuôz zis tsôngv box nhoz xã Cư An, huyện Đắc Pơ, tỉnh Gia Lai. No zos têx trâur nuv, tsưr ziv uô jông chiê nthuôr uô đêz đar hâur ngênhx kôngz nuv nhoz thax tsav qơư tsênhv yuôr ntâu txov nhêv li nhiv no./.

(TTTN-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

Tsaz Nuv Cao- lênhx lâus jos tâu tsôngv box njênhs njôngr

Cxôngx tsênhv qơư xã Bản Mù, huyện Trạm Tấu mul tơư muôx nhos 30 phênhz six hơưv thiêz pêz tuôx txos lâus jos Tsaz Nuv Cao nhoz jos Mù Cao, shông no tưz muôx 93 shông hnuz nhôngs. Lâus jos Tsaz Nuv Cao piêr kriê trâu pêz têx hlôngr yiêz jông sâuv têz qơưk Trạm Tấu, tiv zix zos pox nhuôs tsôngv box mênhx cxưx Hmôngz nhoz Mù Cao li hlôngr yiêz siêz xar. Chiê muôx tâu luz nênhx tsâu sor thiêz ngaz tul li nhiv no zos khov txos zơưv Nuv Cao –iz lênhx đangv viên uô ntêx nyuôk, tâu tsôngv box njênhs njôngr li têx gôngr côngv lox.

          Zơưv Cao shir phaz heik: “ Thâuv ntêx, tas nro jêx jos tsi muôx lênhx tưs pâuz ntơưr. Têx cưk kriê, canr bộv xã, lâus jos, lênhx txir ndâux txir lul hâur jos njiz ntâu phêv liv thâuv mul yênhx ziv chuôz zis vênhv tôngv, yax mông pox nhuôs tso mê nhuôs mul cơưv ntơưr. Yuôr nhiv no, mê nhuôs tsi taz tâu mul cơưv ntơưr cxix cxuô mak tsênhv nhiêv mul cơưv ntơưr thiêz”.

 Jos Mù Cao, xã Bản Mù, huyện Trạm Tấu nhiv no muôx 60 ziv chuôz zis đros 100% zos tsôngv box Hmôngz nhoz uô nênhx, cêr mul lol, cêr phongz cxưx cux xưk li theox chênhv kinh têr tsênhv lok six phêv liv. 93 shông hnuz nhôngs, 45 shông nhoz hâur Đangv, lâus jos Tsaz Nuv Cao zos iz lênhx đangv viên uô ntêx nyuôk trâu cxuô luôs hâux lưv hâur jos, tâu chôngz tsôngv box njênhs njôngr txos. Zơưv pâuz thôngz pox nhuôs hâur jos li têx phêv liv, viv li zơưv thâuv tưs cux xar njôngr uô li chas chiê jêx jos huôv tsar, pox nhuôs luz nênhx tsâu sor đuô.

          Zơưv Zax A Phông, Bí thư đảng ủy xã Bản Mù puz pâuz: “ Zos xã tox siêz txov nhêv tiv zix, hâux lưv pâuz txos Đangv li chuv trương, cêr chei, têz qơưk li cêr chei phar luôx tsênhv kis, têx shông đhâu, cấp ủy, chinhr quyênx xã Bản Mù thâuv tưs cux seiz jông thiêz sir jos phuôx huiz têx lâus jos, tsar jos, têx lênhx txir ndâux txir lul hâur côngv thôngx li pưs txux”.

          Cux chênhr khov tâu tsôngv box njênhs njôngr, viv li tsôngv box mênhx cxưx zôngx ziv heik tơưv siêz xar, ziv chênhv lok têx vênhv thix hâur luz nênhx chiê lâus jos, tsar jos heik trâu cấp ủy,hâu nov ntươv qươ. Khov co, nôngx cxênhz jux jus tâu hlôngr yiêz, pox nhuôs luz nênhx tâu muôz siêz, tsôngv box ziv njênhs njôngr txos Đangv thiêz têz qơưk.

          Phuôx huiz têx luôs hâux lưv uô tâu ntươ, lâus jos Tsaz Nuv Cao zuôr sir jos uô cov tâu jông đuô côngz xưv sik côngv yax mông, vênhv tôngv, heik tsôngv box, chuôz zis, xênhv nênhs uô jông Đangv thiêz têz qơưk li têx cêr chei; tôngv vênhx pox nhuôs mênhx cxưx Hmôngz hâur jos đros huôv tsar kinh têr, xã hội, paz phênhv txo grêk yêiz pluôs thiêz cxiv tsa jêx jos yiêz nhoz tox siêz Trạm Tấu./.

(KT-Txâur Vax cxeik nhênhv)