Jax sâu thưr 4, hnuz 23/11/2016

Yêz câur kêr cheix-paz têx shux xênhz pluôs muk cơưv ntơưr

      Nhoz faz Đông Nam hâur huyện, tsêr cơưv cấp 3 số 4, huyện Văn Bàn, tỉnh Laox Cai zos têx nhuôs shux xênhz nhoz 5 xã txov nhêv li: Khánh Hạ, Khánh Trung, Chiềng Ken, Nậm Tha thiêz Liêm Phú li thax tsav qơư nhoz cơưv ntơưr. Hâur niêx tas cik, chiê muk txos tâu trâu tsêr cơưv, chor shux xênhz cux sơưr lok six nzor thiêz muk tơư. Qênhx shênhx shux xênhz muk txos tsêr cơưv tâu pôngz lis lok sik so cơưv ntơưr, viv vax tsêr nhoz đêz, cêr muk lok phiv liv, tsi so muôx yưv hâur niêx hnuz. Chênhr zos muôx yưv têx li heik sâuv, chor canr bôv, cưk kriê ntơưr hâur tsêr cơưv siêz xar njôngr thiêz cux zos qir tiv chiê muôx tâu têx luz yêz câur kêr trâu shux xênhz cheix muk lok cơưv ntơưr. Cưk kriê Lục Cao Cường, Phưv thơưx seiz car tsêr cơưv heik:

      “Tsaz yênhx no tsưr ziv zos vênhv tôngv chor shux xênhz tuôx tsêr cơưv, cơưv ntơưr tâu trơưk six hơưv cui tinhv, txix ntơư shux xênhz tsi trâus muk đêz, muk tơư muk cơưv ntơưr viv li shux xênhz moz siêz thiêz nhiêv tuôx tsêr cơưv. Thôngz đhâu tsêr cơưv têx cêr paz, shux xênhz cux pâuz tâu thiêz shir phaz, gruôs tuôx cơưv ntơưr tâu trơưk six hơưv”.

Kror lar heik hâur tsaz yênhx no zos têx yêz câur ntơư tsi zos muôz puz trâu shux xênhz mak tsuôk zos kêr cheix muk cơưv ntơưr xưz. Tsêr cơưv tsưr ziv tso tơưv zos hur tiz si têx lênhx shux xênhz muôx vax tsêr nhoz đêz tsêr cơưv, tsuv muk tơư txix 5 cêik tror zar sâuv, zuôr tâu kêr yêz câuv cheix muk cơưv ntơưr. Cuiv yêz câur zuôr zos tsêr cơưv huiz tôngv txix cxuô pênhr jos thiêz vênhv tôngv têx lênhx nênhs siêz jông sik đros paz. Hâur six hơưv sir zôngr chor yêz heik sâuv, zos luz yêz tưs trâus puôk mak tsêr cơưv kho. Tas shông, tas six hơưv hnuz nhôngs cơưv hâur tsêr cơưv ntơư, yêz câur tsuv tror muôz trâu tsêr cơưv seiz car chiê muôz trâu lưv tuk shux xênhz cheix muk lok cơưv ntơưr hâur shông tov kaz.

Têx luôs hâux lưv uô no qir txix shông 2010 thâuv muôx tsưr ziv cxiv tsa cuiv nhiêx yêz câur qir uô lơưr. Xuz thơưx,  đros thiêz têx nhiêx tsơưs hu zâuv sđ siz chos gôngr paz, tsêr cơưv tưz zuôr tâu 4 luz yêz câur kuz, taz sik tsuôk muôz tâu trâu 4 lênhx shux xênhz txov nhêv thiêz vax tsêr nhoz đêz yax kêr cheix muk lok cơưv ntơưr. Iz chas ntơư, yênhx puô lênhx shux xênhz txơưr đuô hâur iz tsêr cơưv muôx txos 90% zos shux xênhz pluôs, tsuv muk tơư hâur niêx hnuz muk cơưv ntơưr. Hluz txos chor shux xênhz txov nhêv, têx canr bôv, cưk kriê ntơưr hâur tsêr cơưv tưz zok nriêr cxuô faz tsưr ziv, vênhv tôngv, sir jos uô cov tâu tsưr ziv tso tơưv zos zuôr nzir têx yêz câur trâu shux xênhz cheix muk lok cơưv ntơưr. Hâur 6 shông đhâu, txix têx muôx tsi txâuk xuz thơưx, txos nhiv no cuiv yêz câur kêr cheix muk lok cơưv ntơưr hâur tsêr cơưv tưz zuôr tâu 125 luz, paz cxơưz 400 ntâu lênhx shux xênhz pluôs muk tsêr cơưv, cơưv ntơưr. Vương Văn Hưởng, shux xênhz lớp 11 tsêr cơưv cấp 3 số 4, huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai heik:

     “Thâuv ntêx pêz tsuv muk tơư muk cơưv ntơưr lok six txov, tas cik mak sơưr lok six nzor, zos têx hnuz ntux nas, ntux no mak pêz tsi so muk cơưv ntơưr tâu pôngz lis. Txix thâuv muôx yêz câur, têx hnuz ntux no, ntux nas pêz cux muôx têx sơưr lis mê njik chiê muk cơưv ntơưr thiêx tsi yuô no, cêr pêz muk tsêr cơưv mak đêz muôx 7 cêik ntâu, muôx yêz cheix tưz muk txos tâu sei đuô. Cur pov tsaz yênhx no lok six jông thiêz muôx liv”.

     Khov muôx tsaz yênhx, txos nhiv no, ntơưv tsêr cơưv cấp 3 số 4 Văn Bàn tưz tsi pov muôx lênhx shux xênhz tưs tuôx cơưv ntơưr lis lok sik tso ntơưr tsês viv vax tsêr nhoz đêz. Shux xênhz gruôs tuôx cơưv ntơưr paz tsêr cơưv hâur niêx shông puôr lênhx muôx ntâu shux xênhz tuôx tsêr cơưv, tsi muôx lênhx shuv xênhz tưs tso ntơưr tsês. Chor shux xênhz cơưv txơưx thiêz coz txix 20% shông cơưv 2010-2011 txos nhiv no tưz tsar ndê 40% ntâu. Hâur chor shux xênhz tâu kêr yêz câur cheix muk lok cơưv ntơưr, ntâu shux xênhz tâu shux xênhz cơưv coz cấp huyện, cấp tỉnh. Cưk kriê Nguyễn Minh Tuân, thơưx seiz car tsêr cơưv heik pâuz:

     “ Khov muôx tsaz yênhx no, pêz tưz vênhv tôngv tâu 7 lênhx shux xênhz vax tsêr nhoz đêz tso ntơưr tsês tror tuôx tsêr cơưv, cơưv ntơưr. Tsaz yênhx cux paz têx nhuôs shux xênhz nhiêv thiêz moz siêz tuôx tsêr cơưv, siz hluz đuô. Iz chas ntơư, txix thâuv muôx tsaz yênhx heik sâuv, chor shux xênhz  cơưv tiêr ntơưr cấp 2 đas cir tuôx cơưv hâur tsêr cơưv no cux ntâu jux juk. Pir li shông cơưv 2008-2009, shux xênhz đas cir tuôx cơưv hâur tsêr cơưv no tsuôk muôx 37%, txos shông 2016-2017 mak tưz tsar ndê txos 71% ntâu”.

     Têx luz yêz câur kêr cheix muk lok heik sâuv tsênhv taz tov paz cxơưz têx shux xênhz muôx vax tsêr txov nhêv, nhoz đêz tsêr cơưv moz siêz thiêz gruôs tuôx tsêr cơưv chiê cơưv ntơưr, uô trâu shux xênhz thiêz têx cưk kriê ntơưr ziv hnuz ziv muôx cêr siz hluz, siz paz thiêz muôx cêr thôngx siêz jông./.

                           (An Kiên-Riê Lâux cxeik, nhênhv) 

Phênhv thưr 4.23.11.2016:

ĐÊX HUR THIÊZ VÊV XÊNHZ TÊNHX QƠƯ NÔNGX CXÊNHZ

Sơn La chuôz tsar tsưr ziv cungz đêx taz por hâur cheix ntux kruôr

          Têx qơư tsôngv box nhoz, tiv zix zos thax tsav nôngx cxênhz nhoz tỉnh Sơn La, phênhv ntâu zos ar têz cxaz, zôngx ziv muôx tox poz, đêx cuôr yôngz hâur cheix ntux nas. Viv li, ntâu côngz tsênhx cungz đêx xênhz huôx nhoz tox siêz huôx tôngv tsi tâu truôx jông. Thâuv cheix ntux kruôr, têx qơư cungz đêx txu grês tiv tsik muôx txâuk đêx thiêz hmôngr ar uô cxơưs car tso đêx, đêx tsi taz por vêv xênhz uô zênhr shar txos tsôngv box luz nênhx xênhz huôx. Chiê txu grês tênhx qơư li têx uô hiêv txos têx côngz tsinhx cungz đêx li chêx cuk cungz đêx, tsuv muôx têx tsưr ziv jông chiê taz viv coar lik thiêz tsôngv box sir zôngv têx côngz tsinhx cungz đêx xênhz huôx nôngx cxênhz muôz siêz txơưx jênhv por vêv, cxênhx txuôk đêx taz por hâur cheix ntux kruôr.

          Đros thiêz têx cungz tsênhx cungz đêx zos doanh nghiệp lok sik hợp tác xã coar lik, hâux lưv por vêv hâur đêx tâu uô tsi so thiêz taz por cungz đêx yax six trâu têx ziv chuôz zis. Têx côngz tsênhx zôngv trâur nuv coar lik no puôr lênhx tuôv zênhv zoz qơưx cungz đêx trâu ntâu izv chuôz zis taz sik têx côngz tsinhx no muôx tsi ntâu.

          Nhiv no, muôx txos 97 côngz tsênhx cungz đêx xênhz huôx nôngx cxênhz tsênhv zôngv trâur nuv coar lik por v êv lơưr tsưr ziv chax chês zos choz trâu côngv thôngx chiv chir coar lik. Viv li, chiê taz por trâu hâux lưv cungz đêx, phênhv ntâu tas nro côngv thôngx tsuv muôz siêz txơưx jênhv, siêz xar por vêv, tiv zix zos tsôngv box nhoz thax tsav sir zôngv côngz tsênhx. Cxôngx tsênhv tsênhz, ntâu côngz tsênhx txơưv tsi lox taz sik huôx tôngv muôx chêx cuk khov côngv thôngx li siêz xar por vêv côngz tsênhx tâu muôz siêz.

          Xav txos shông 2016, tsênhv qơư đêx hur thiêz vêv xênhz tênhx qơư nôngx cxênhz tưz uô tsưr yưv pênhr 192 côngz tsênhx cungz đêx xênhz huôx. Têx côngz tsênhx no phênhv ntâu tâu cxiv tsa nhoz tox siêz muôx tsơưs đêx, tsuôk khov txos têx kror đêx cxơưr, tul đêx ntưs lol. Thâuv txos cheix ntux kruôr, têx hâur đêx no trâus kruôr, uô têx côngz tsênhx cungz đêx cux tsi huôx tôngv, uô zênhr shar txos tsôngv box li luz nênhx. Đrâuv tênhx qơư uô zênhr shar txos, tsôngv box li côngz xưv tsiv uô xênhz yar lok sik sir zôngv têx tsưr ziv coar lik por vêv côngz tsinhx tsi huv đros cux uô zênhr shar txos têx côngz tsinhx li chêx cuk cungz đêx thâuv chox lol sir zôngv.

          Hâur six hơưv zuôr txos, tsênhv qơư đêx hur thiêz vêv xênhz tênhx qơư tror đros têx nganhx muôx txơưx jênhv nhênhz chơưv, nriêr pâuz têx trâur nuv coar lik muôx chêx cuk têx côngz tsinhx cungz đêx xênhz huôx. Hâur co, tsov cưv txos hâux lưv krêz uô tsaz yênhx vêv xênhz thiêz đêx hur nôngx cxênhz. Tsaz yênhx zos 3 nganhx: kôngz nuv, y tế thiêz zaoz zux đros chính quyênx têx huyện, xã nhoz sâuv thax tsav sik côngv yưv pênhr. Chêx chôngk cxơưz tiês côngz xưv yax mông, zaoz zux côngv thôngx chiê muôz siêz tsôngv box cxaz chuôz hâur car chêx cungz đêx hur thiêz vêv xênhz tênhx qơư nôngx cxênhz li jênhv pâuz, uô hlôngr yiêz côngv thôngx li siêz xar. Đhâu co, muôz siêz chêx cuk têx côngz tsênhx cungz đêx thiêz yênhx trus chuôz tsar cungz đêx txos têx xã thâuv muôx côngv thôngx sik đros cxaz chuôz gôngr côngv./.

                         (Tuyết Lan- Txâur Vax cxeik nhênhv)