Tsôngv box Khmer Nam Bộ ntênhs Se Đôn Ta

Tsi tsưr tsix txi côngv hâur niêx shông, taz sik tsôngv box Khmer Nam bộ tsưr tsix txi côngv, lêis pos zơưk, pox côngz zơưv côngz 3 hnuz hâur shông, lơưr hu ntơư zos Sen Đôn ta lok sik txi côngv pos zơưk. No zos tsôngv box ntênhs txi côngv lox tiv 2, đhâu tsiêz Chôl chnăm thmây. Têx hnuz ntênhs, chor shux xênhz, công nhân, canr bôv công, viên chức nênhs Khmer puôr lênhx tâu so trơưk tsênhv chei, thiêz cxuô lênhx sơưr đơưk txơưv tiêk muk hâux lưv đêz, cux vav thiêz chiê siêz njôngr tâu lok chuôs njiz chuôz zis, đros chuôz zis uô têx pluôk mor txi côngv pox côngz zơưv côngz, chor lâuk tâu tas siv nênhx. Tix lâus Kim Ngọc Tri, iz lênhx nênhs chox kriê cêr trâu tsôngv kruô ndis shuôs ntux uô si tsênhv uô hâux lưv ntơưv TP HCM heik:

“Cur uô hâux lưv hâur ngênhx ju lix cux lok six ntâu hâux lưv, taz sik tsuv huôk njôngr six hơưv tuôx xưz viv no zos phôngz cxưx cêr nênhx, zos six hơưv chiê zuk heik zuk têx tsưr ziv, siêz xar, nuv uô....kriê trâu pos zơưs, têx lâuk tưz tâu tas siv nênhx. Txơưv tiêk tsênhv uô hâux lưv đêz vax tsêr, taz sik pêz têx cưr tix sơưr đơưk lênhx tưs cux tuôr tâu chiê zuk heir nênhs têx txux chi vênhx huôv, thiêz xar njôngr tâu tror lok uô tsâuk txos têx hloz, têx lâuk lơưr tưz xênhz zus tâu zuk hloz lox, lar heik zos tsêr mnov-tưz zos qơư por hưv, paz trâu zuk thâuv tsênhv zâu muk cơưv ntâuz cơưv ntơưr tax lox txos trâu têx hnuz no. Viv li iz phênhv zos uô tsâuk txos trâu niêv thiêz txir, iz phênhv cux zos xar  paz mê njik zuk txux chi, đas jos trâu tsêr mnov”.

Sen đôn ta tsưr tsix hâur 3 hnuz, taz sik tsuv bax tsês uô ntêx co oz pêz ciêz, txix têx hâux lưv li: seiz lax hâur chuôz zis muôx cêr sik thôngx siêz bax uô têx nuv, xeir tsôngk trik yo yiêz txos trâu xeir têx jâuz mor txi côngv pos zơưs. Hnuz tiv iz, sơưr đơưk tok pos zơưs tưz tâu tas siv nênhx lok đros chuôz zis nox hâuk, kror no zos txi côngv pêv thax xưv caz, muôx iz trôngx jâuz mor kaz đros trâu têx nduôr, chơưr, đêx yuôx zêx, shaz ntơưr...., no zos txi côngv tok pos zơưs lok. Hnuz no tsôngv box txi côngv ntơưv luz tsêr uô thax đaz chiê tok têx lâuk tưz tâu tas siv nênhx ntơư lok đros chuôz zis nox hâuk, uô si hâur ntênhs hội. Têx chuôz zis muôx mê njik mak lơưr tsưr tsix uô têx jâuz mor ntâu chiê txi côngv, thor hmôngr thiêz hu tsôngv cưr tix nênhx tsa sơưr đơưk hâur jok tuôx đros nox. Sâuv trôngx jâuz mor txi côngv pos zơưs co muôx têx jâuz mor mak pos zơưs iz txưv nhiêv nox thâuv lơưr tsênhv uô nênhx nhoz. Đhâu uô tas, sơưr đơưk sik đros nox têx jâuz mor, hâur ntơư muôx trôngx mor đrâuv yar tiêx tsês trâu têx đaz tưz paz chox zuk pos zơưs lok tsêr đros têx tuz nhuôs nox kaz hâuk luôs co. Thiêz kror no cux zos heik lok sâuv têx cêr sik thôngx siêz, siz paz hâur ntênhs hội.

Txơưv li ntơư, taz sik ntênhs Sen đôn ta lov jêv thiêz muôx chôngz lênhx  cux zos ntơưv tsêr mnov. Hnuz tiv 2 (lok zos hnuz chênhr), lơưr hu uô Phchum banh, txix 6 six tas cir, sơưr đơưk bax shaz ntơưr, kuôr chiêz, têx luz pax tơưs yiêz yiêz gra tuôx ntơưv tsêr mnov hlơưr trâu chor lâuk. Txơưv sơưr đơưk nhiêk muôx nhiêk luz nênhx txơưr tsi siz thôngx taz sik thâuv tuôx txos tsêr mnov mak puôr lênhx xar iz zav thiêz sik thôngx siêz uô cê, tsôngv box tuôx nhoz, sơưr trâu iz saz chiê mnôngs lơưr txi, xa têx shaz ntơưr....têx trâu chor lâuk, đhâu ntơư siz nuk lok sâuv cêr uô nox uô hâuk thiêz sik đros uô si lov jêv đrâuv yar tiêx tsêr mnov. Hnuz tiv 3, sơưr đơưk sik đros uô iz trôngx jâuz mor, têx zax khâuv chênhz khâuv thiêz muôz ntơưr têik uô iz luz gox, đei qix trâu, muôz iz kro mê njik têx cxur, njêr, nhiêx, hlơưr shaz, tơưk tênhz, gra luz gox co muk tso trơưl đêx đros thiêz tsưr ziv, siêz xar zos xa pos zơưs, pox côngz zơưv côngz têx lênhx tưz tâu tas siv nênhx tror muk vax muk tsêr. Zơưv Kim Khun, nhoz phường 7, TP Trà Vinh, tỉnh Trà Vinh heik:

“Thâuv sơưr đơưk tưz muôx luz nênhx jông đuô mak luôs ziv xar cov tâu jông đuô thiêz. Lar heik zos tâu Đảng, têz qơưk moz siêz txos, têx tsôngv box têx tuz nhuôs lênhx tưs cux tâu muk cơưv ntâuz cơưv ntơưr cxix cxuô, têx tsêr mnov ziv muôx chôngz nênhs đuô thiêz thâuv luz nênhx vav mênhx đuô, nhoz hâur tsêr cux li ntơư, muk hâur tsêr mnov lok iz zav, lơưr ziv xar uô ntâu zav, bax ntâu têx jâuz mor txi thiêz lơưr pov uô li ntơư jông siêz, shir phaz đuô”.

Sen đôn ta zos ntênhs chiê uô tsâus pox côngz zơưv côngz, thor hmôngr jông sơưr đơưk tsi muôx moz gênhs, uô nênhx nhoz luôs nxi thiêz lar heik đuô zos thor cov têx lâuk paz phôngv côngz hmôngr, kriê têx lênhx tsênhv uô nênhx nhoz sik thôngx siêz, pâuz siz hluz siz paz. Kror uô trâu sơưr đơưk ndo njôngr đhâu ntênhs hội zos têx hloz, chor lâuk têx luk choz kriê mê tuz mê nhuôv sir jos uô  nox uô hnar thiêz cơưv txux chiê luz nênhx tov kaz no vav mênhx, jông đuô. Zơưv Tăng Văn Thòn, kriê ntơưr hâur tsêr cơưv Đại học Trà Vinh heik pâuz lok tsôngv box Khmer ntênhs hội Sen đôn ta têx muôx liv jông li no:

“Trơưk li nênhs Khmer cêr nênhx xênhz huôx đrav ntêx lok, lơưr tsi txi hâur niêx shông viv li lơưr thâuv tưs tưz tsưr tsix txi pox côngz zơưv côngz, têx lâuk tâu tas siv nênhx ntơư hâur 3 hnuz. Sen đôn ta zos txi pos zơưs, hu pos zơưs, têx hloz, têx zâu tâu tas siv nênhx lok đros nox đros hâuk, đros por hưv iz tsêr nênhs sơưr đơưk tsi muôx moz gênhs, uô nênhx nhoz shir phaz lus, taz sik viv tsôngv box Khmer lơưr mê njik uô trơưk li vax tsưr viv li thiêx hu têx lênhx nhoz hâur tsêr mnov tuôx đros uô, đros txi. Iz chas ntơư txi pos zơưs cux zos six hơưv chiê têx tuz nhuôs pâuz txos chor lâuk têx txiêx njis, côngz đas jos, six hơưv no chor nhuôs paz niêv txir lok sik têx lênhx muôx côngz tsênhv uô nênhx nhoz zuôr zav nox, uô têx jâuz mor”.

Tsi chôngz lênhx nênhs chuôs li tsiêz Chôl Chăm thmây, cux tsi yuô lov jêv li ntênhs hội Ok om bok, Sen đôn ta tsưr tsix uô tsơưs mê njik taz sik muôx liv lok six jông, heik lok sâuv têx cêr ndo txiêx njis txos pos zơưs, têx lâuk, nênhs muôx côngz trâu tsôngv px thiêz têz qơưk , hâuk đêx ndo njôngr txos hâur đêx. Viv têx cêr uô tsâus, ndo txos txiêx njis, côngz lox ntơư hâur côngv thôngx cxuô heir nênhs VN tưz muôx txix thâuv nzor nzor lok./.

(TTT-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

Hêir nênhs Tà Ôi luôs hâux lưv jơưk blêx

Txix hli 9 txos hli 10 hâur niêx shông, zos ntu tsôngv px hêir nênhs Tà Ôi muk jơưk blêx sâuv têx liêx têz. Uô ntêx thâuv zuôr chuôz piz muk jơưk blêx, tsôngv px hêir nênhs Tà Ôi cux xêir tsov têx hnuz nhôngs, six hơưv jông thiêz bax iz trôngx jâuz mor grêix li: grêix kêiz, grêix njêk, chơưr …chiê thor plis kôngz plis lông, tso luk trâu sđ muk jơưk têx blêx thâux chox lok tsêr cov pur cxaz juk. Thâuv uô tas ntơư, hêir nênhs Tà Ôi tsuv rêik iz trêr blôngx trâu ntơưv kror trôngx tas saz đrâu. Ntơư zos ntâuk chiv trâu tsôngv kruô sđ pâuz tiêk: ziv chuôz zis co tsênhv chêir, tsik tâu muk hâur chuôz co zis tsêr.

          Hâur thơưx hnuz muk jơưk blêx, tus niêv tsêr tsuv muk jơưk chor blêx ntơư uô ntêx cov tâu iz tơưz lok sik iz hnaz thiêz muôz chor blêx jơưk tâu ntơư phêiz trâu sđ iz lênhx mê njik; đhâu ntơư, sđ thiêx tâu muk đros jơưk blêx; taz sik tsik jơưk tas, tsuv tsês mê njik; tus niêv tsêr mav muk khênh jơưk thâux gra lok tsêr thiêz tsuv nro hur si tsoz blêx co gra lok tsêr. Thâuv jơưk blêx co, hêir nênhs Tà Ôi cux sêiz hloz txos plis kôngz plis lông; tsik hêik đaz hêik tuôs ruôr hiêv txos plis kôngz plis long luz côngz luz  bê, sđ thiêx sâu tâu ntâu kôngz lôngk thiêz chuôz zis co thiêx zuôr njiz ntâu cêr vav mênhx hâur luz nênhx./.

                        (Tsu cxêik nhênhv- KT-Báo ĐT vov4)