Bôv đôiv, công an thiêz tsôngv px cêr siz paz jông nhoz thax tsav trâus đêx nas cuôr yôngz Mường La

Thax tsav qơư trâus đêx nas cuôr yôngz ntơưv Mường La, tỉnh Sơn La, kror tưs cux njiz thiêz pov têx canr bôv, tuz lênhv tsênhv sir jos paz tsôngv box cxiv kho đuô têx trâus uô ruôr hiêv tiv đêx nas chuô. Ntơưv qox Nặm Păm, hnuz tưs cux muôx yênhx puô hnaz cxur, yênhx cxênhz far mì tôm, đêx hâuk tâu têx tuz lênhv công an xa đhâu đêx trâu saz tiv, gra muk txos trâu  yênhx ziv chuôz zis trâus ruôr hiêv tiv đêx nas chuô.

Tuz lênhv công an Lò Văn Khánh, phòng Cảnh sát cơ động, Công an tỉnh Sơn La zos lênhx đros têx fôngx zưs, cưr tix uô hâux lưv uô cê tuôx trâu ntơưv thax tsav qơư trâus đêx nas cuôr yôngz Mường La đhâu  hlo thâuv đêx nas grik. Seiz pov têx trâus đêx nas uô ruôr hiêv, tsôngv box nhoz no têx cêr pôngz siêz, nưk đros chor canr bôv, tuz lênhv công an zênhx max qir tês hlo uô hâux lưv đros thiêz siêz xar njôngr, uô li chas chiê xa tâu têx cxur, zav nox muk txos trâu tsôngv box ziv nzor ziv jông. Txơưv tiêk thâuv ntơư tsi muôx cêr mul lok đhâu, têx tuz lênhv công an tsuôk zos cưr thiêz gra chor cxur, zav nox, đêx hâuk mul trâu tsôngv box. Nhoz thax tsav trâus đêx nas cuôr yôngz, ntux nas thiêz ntux yar siz bâus jok, tơưv hưk ntuz têx trik yo tas ho tror kruôr tsi pâuz pêk tsơưs jiês, chor tuz lênhv công an cux tsi pâuz. Tsi muôx six hơưv so; nox nhoz, qơư đaz pêk tuôs, taz sik hur tiz si sđ puôr lênhx sir jos đros uô têx nuv chơưv paz, njêik yêv, yeik txar tsôngv box muk nhoz qơư truôx tuk, zok nriêr têx lênhx trâus pôngz plox, viv đêx nas cuôr yôngz.

“Xuz thơưx zos ntơưv jok Hua Nặm, njêik yêv tsêr, paz tsôngv box xa têx huv. Đhâu ntơư mak yeik txar muk trâu xã, xa têx zav nox, mì tôm, cxur, đêx hur trâu tsôngv box. Txơưv tsi muôx cêr muk taz sik pêz cux sir jos, sơưr đơưk lênhx tưs cux gênhk taz cux tsi bâuv li têx lênhx tsôngv box trâus pôngz vax tsêr, pôngz zuk têx nênhs hâur tsêr, nênhs cxênhz jê….”.

          Đhâu thâuv muôx yưv đêx nas huôv lox uô ruôr hiêv, 400 ntâu lênhx canr bôv tuz lênhv công an nhoz têx taz viv Công an tỉnh Sơn La tưz zênhx max muôx njêx muôs đros têx lưv lươngv muôx vax huôv tsưr tsix zok nriêr thiêz chơưv paz têx lênhx nênhs trâus pôngz plox hâur niêx hnuz, paz tsôngv box yeik txar, njêik yêv têx vax tsêr, chuôz zênhx chuôz tav muk trâu qơư truôx tuk; cxiv uô tax têx fênhz suôz trâu chor chuôz zis tsôngv box muôx vax tsêr trâus đêx nas cuôr yôngz nhoz; thâux xa têx hax huv, zav nox muk trâu thax tsav trâus đêx nas kuôk cêv muk tsi tâu đhâu trâu 2 chas thax tsav đrâuv; cux li taz por txiv ngaz truôx tuk thax tsav…. Iz lênhx canr bôv, tuz lênhv Công an tỉnh Sơn La tsênhv paz iz lênhs iz hnuz nhiêx hli chiê paz trâu tsôngv box thax tsav trâus đêx nas cuôr yôngz, xav hur si tâu muôx nhos 350 ntâu tsov đeiv. Iz cxiê taz viv li: Phòng Cảnh sát zoz thôngz, phòng cảnh sát tênhx qơư, đoanx hluôk nênhs, Hội pox niêv Công an tỉnh Sơn La tsênhv siz chos paz hâur đoanx viên, hội viên zuôr xar 50 tsov đeiv đros trâu ntâu zav chuôz zênhx li: Cxur, mì tôm, trik yo….muk shuôs thiêz paz, sik pheiz kênh têx cêr txov, pôngz siêz đros tsôngv box thax tsav trâus đêx nas uô hiêv.

Niêv lâuk Lò Thị Thuỷ, nhoz jok Huổi Liềng, xã Nặm Păm-iz hâur têx jok trâus uô hiêv hnhar yax hâur jiês đêx cuôr yôngz heik:

“ Cur tsêr thiêz cur niêv cur txir lơưr vax tsêr puôr lênhx trâus puôk tsuôx, tsi jông tas. Taz sik tâu huyện thiêz chor chiến sỹ công an tuôx paz pêz yeik txar muk nhoz qơư truôx tuk lơưv. Chor niêv lâuk, tix lâus công an tsênhv muôx huv gra tuôx puz trâu pêz thiêz. Pêz uô tsâus lok six ntâu txos chor canr bôv, chiên sỹ công an”.

Nhiv no, tsôngv box thax tsav trâus đêx nas uô ruôr hiêv Mường La, uô ntêx mak tưz tsi trâus cxơưx lok sâuv nox hnar. Taz sik, chiê paz tsôngv box muôx luz nênhx truôx tuk lok zar tov kaz no cux tsênhv yuôr ntâu hâux lưv zuôr tsuv tâu uô. Công an tỉnh Sơn La cux tsênhv tror hu zâuv muôx 200 ntâu lênhx canr bôv, tuz lênhv công an đros hâu nov ntơưv qơư paz tsôngv px qêz suô, cxiv kho têx vax tsêr, qơư cơưv ntơưr; cxiv uô yiêz têx tsêr nhoz trâu tsôngv box trâus đêx nas cuôr yôngz puôk tsuôx, tsi jông tas; khưx phưx uô nox uô hâuk…. Zênhx pâuz tiêk, tsôngv px  nhoz thax tsav ntơư tsênhv yuôr lok six ntâu phiv liv, taz sik chor tuz lênhv Công an thâuv tưs cux sir jos thiêz shir phaz, jông siêz lus lênhk uô têx luôs hâux lưv chiê paz tsôngv box. Trung tá Nguyễn Văn Bằng, Phưv tiểu đoanx Cảnh sát cơ động Công an tỉnh Sơn La heik pâuz:

“Canr bôv, chiên sỹ thâuv tưs cux xav tinhv tiêk, txơưv zuôr gênhk, phiv liv bâuv tưs lok cux tuôx paz tsôngv box cux li paz zuk lênhx tiz nênhs xưz. Iz hnuz uô iz zav nuv. Iz chas hâux lưv xa têx xiv huv, paz tsôngv box mak canr bôv, chiến sỹ tsênhv zênhx max muk seiz shuôs, sik pheiz kênh têx cêr txov, phôngz siêz đros tsôngv box chiê lơưr tso siêz huôv tsar uô nox, truôx tuk luz nênhx”.

Đêx nas lox muk đhâu, tsês chiê tsi pâuz pêk tsơưs têx phiv liv, cêr pôngz siêz. Taz sik, chor canr bôv, tuz lênhv công an tỉnh Sơn La thiêz côngv thôngx li siêz jông, siz chos paz, sik pheiz kênh têx cêr pôngz siêz tưz paz cxơưz đas jos, cêr chiê siêz chiê tsôngv box thax tsav trâus đêx nas cuôr yôngz Mường La sir jos hla đhâu têx cêr txov, nzor muôx luz nênhx truôx tuk./.

                                                                                                (Hồng Việt-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

Phax moz vưv txix têx tsưr ziv tưs

Tsuv muôz xaz phongx nzuôr ciês kror qơư trâus tov

Lơưr tsưr tsix y tế ntiêx têz hêik pâuz, hâur 86 luz têz qơưk, đhâu qênhz yuôx, sêiz kaz moz vưv mak muôx txos 68 luz têz qơưk zos muôx caz moz nhoz chor tsiêx kuk li: Nak chôngv, puôr, plik đros trâu chor tsiêx zus li: đêr, mir, nhux tưv…Hâur co, đêr, mir trâus moz vưv ntâu tiv zix thiêz zos zav tsiêx uô cik caz moz ntâu tiv zix trâu lênhx nênhs thiêz têx tsiêx cxu txơưr đuô. Nhoz pêz têz qơưk, đêr zus zos zav uô cik moz vưv trâu lênhx nênhs ntâu tiv zix (xar muôx 95-97%) lơưr co zos mir lok zos yưk.

Thâuv trâus đêr, mir vưv tov lok sik cor tâu tsuv xav tiêk co zos kror tsuv tâu chơưv paz sêi. Uô ntêx mak tsuv muôz saz phôngx nzuôr kror qơư trâus tov, muôz cuô njêr nzuôr thiêz nzuôr txix đêx hur ntâu jiês, muôz cồn lok sik cồn iốt lok nzuôr kror qơư trâus đêr mir tov…

Zos lênhx nênhs trâus têx tsiêx li hêik sâu tov mak tsuv muk cxax yuôx phax moz vưv ciês, tsuv cxax yuôx vắc xin phax moz vưv đhâu tov: tuk tsiêx tov zuk trâus vưv lok sik xav tiêk vưv; qơư trâus tov zos sâuv tâuz hâu, chax đaz, têx qơư mok…tsơưs trâus tov zâu; muôx ntâu qơư trâus tov, tov to ntâu; sêiz shuôk tsik tâu tuk tsiêx, tuk tsiêx co tâu xav tiêk trâus moz vưv; Ntơưv qơư nênhs trâus tsiêx cxu tov tsênhv muôx lok sik uô ntêx co muôx tsiêx cxu trâus moz vưv.

Tsuv sêiz shuôk đhâu thâuv cxax yuôx vắc xin tas.

Thâuv trâus đêr, mir tov, tsuv sêiz shuôk jông tuk tsiêx co hâur 15 hnuz. Hâur ntu sêiz kaz, zos pov tuk tsiêx muôx yưv li: Moz, tsik nox, tuôs, trâus muôz muôs lok sik tuô nox… tsuv muk cxax yuôx phax moz ciês. Zos đhâu 15 hnuz, xav txix thâuv trâus tuk tsiêx co tov tuk tsiêx co cux tsik muôx moz li chak mak tsik tas muk cxax yuôx phax moz.

Chiê uô cov tâu truôx luôs hâux lưv tir thêir moz vưv, thâuv cxax yuôx phax moz vưv tsuv tsov cưv: tsuv cxax cov nzor đhâu ciês thâuv trâus tov, lok sik cor tâu tuk tsiêx moz vưv. Tsuv cxax cov txâuk chor côngz yuôx, huv six hơưv cxax lơưr cưk yuôx hêik kriê đros thiêz yênhx zav yuôx vắc xin phax moz vưv. Tsuv cxax cov huv yuôx thiêz vắc xin tsuv tâu tsês chiê txix 40 tưv txos 80 tưv.

Hâur ntu cxax yuôx tsik uô têx hâux lưv hnhar tas ntâu đas jos, tsik hâuk chơưr thiêz tsik zôngv têx zav txơưr đuô phiv liv txos đas jos. Cxax yuôx vắc xin moz vưv zos việt Nam uô muôx iz cxiê kror phiv liv ntơưv qơư cxax li: khâuk, o kror côngz cxax thiêz oz pêz hnuz tov kaz mav jông. Đros iz cxiê lênhx nênhs luz chêr tsik huv, muôx têx zav moz txơưr, muôx zênhk chơưr…têx jâuv zuôr trâus cuz moz tâuz hâu, xênhr siêz, tsâuk muôs… Thâuv muôx yưv li hêik co, lênhx nênhs tâu cxax yuôx, tsuv hêik cưk yuôx pâuz chiê muôx tsưr ziv tir tar. Nhiv no, Vắc xin tir thêir caz moz vưv zos Pháp uô lok six ngaz tuk, muôx chêx cur siêz, six hơưv por vêv tâu iz shông. Viv li, tsưr tsix y tế ntiêx têz hêik tsuv sir zôngv chor yuôx vắc xin no chiê cxax trâu chor nênhs uô zav hâux lưv zôngx ziv trâus cik moz vưv li cán bộ thú y, kiểm lâm, nênhs uô zav nox trâu tsiêx cxu…thiêz zôngv chiê cxax phax moz vưv trâu chor nênhs trâus têx tsiêx cxu moz vưv tov. Pox niêv xênhz nhuôs hâur chêr thiêz nhuôs zâu cux cxax tâu yuôx phax tar moz vưv, taz sik tsuv muôx cưk yuôx sêiz shuôk thiêz hêik kriê./.

(Hồng Việt-Lik Thox cxêik nhênhv)