Tsôngv px Sơn La shir phaz thâuv têx txir mo môngk tâu muôs trâu ntâu têz qơưk sâuv ntiêx têz

  Jok 32, xã Cò Nòi, huyện Mai Sơn hâur têx hnuz no lov jêv, shir phaz lul. Nhoz cxuô têx ar têz chos txir mo môngk, tsôngv box đros taz viv tsênhv zênhx max xeir sâu đê têx luz txir mo môngk lox siz luôs thiêz jông gâux chiê muôs trâu ciêz đrôngs Mỹ hâur têx hnuz zuôr txos. Chor txir mo môngk tâu xeir đê muôs trâu luôs 2 chas têz qơưk zos zav txir mo môngk tơưr njuôz, iz luz txir muôx nhos 1-1,2 cir, jông gâux, tsi đuz, tsi trâul caz tho nox..... Njuôk xav, hâur têx hnuz no, tas nro huyện Mai Sơn muôx xar 40 tênhr txir mo môngk tâu muôs muk trâu têz qơưk Mỹ. Co zos têx lênhx chos txir mo môngk li cêr shir phaz lox đhâu iz ntu phiv liv txix muôx moz Covid-19 thiêz khav tinhv têx txir mo môngk muôx suôz bê Mai Sơn. Tix lâus Phạm Văn Hùng, iz chuôz zis chos txir mo môngk nhoz jok 32, xã Cò Nòi, huyện Mai Sơn heik:

“Viv zuk chos trơưk VietGAP, tsơưr lươngv siêz, chênhr li ntơư zuk cux tso siêz. Hâur ntu muôx moz Covid no mak muôs tâu li ntơư muk trâu têz qơưk Mỹ cux lok  six jông lơưv, pêz tsôngv px muôx cêr shir phaz”.

Đros trâu têx txir mo môngk jông gâux, lox siz luôs, iz cir txir mo môngk sâu zuôr ntơưv qơư nhoz Mai Sơn muôs trâu luôs 2 chas têz qơưk zos 9-11 cxênhz đeiv iz cir. Iz chas muôs trâu têz qơưk Mỹ, Trung Quốc, tsôngv px nhoz Mai Sơn têx txir mo môngk cux tâu ntâu qơư sâu zuôr chiê muôs trâu têx ciêz đrôngs hâur têz qơưk. Tix lâus Bùi Bùi Văn Lộc, xã Cò Nòi, huyện Mai Sơn heik:

“Cur chuôz zis mak muôs têx txir ntông trâu luôs 2 chas têz qơưk, shông no tưz zos shông tiv 3 lơưv, hâur têx shông nhiv kruôr đhâu, txir mo môngk tsênhv muôs trâu saz Trung Quốc cux truôx tuk. Shông no cux iz phênhv tiv muôx moz Covid-19, viv li gri cux tsi yuô truôx, taz sik hnor tiêk Mai Sơn muôx hax huv muôs trâu Châu Âu, viv li pêz cux lok six shir phaz, sir jos sik đros sâu đê têx txir ntông muôs trâu luôs 2 chas têz qơưk đrâuv”.

Huyện Mai Sơn nhiv no muôx 2.600 ntâu ha ntâu têz chos txir mo môngk, hâur co muôx 2 cxênhz ha tâu chos trơưk li VietGAP, sâu đê tâu nhos 14 cxênhz tênhr iz shông. Têx hnuz hâur hlik hli 6 no, Mai Sơn tưz muôs tas 30 tênhr txir mo môngk mul trâu ciêz đrôngs Trung Quốc. Têx ciêz đrôngs hâur têz qơưk, iz hnuz xav kror đruôz đraz muôs tâu 100 tênhr. Pos Đinh Kim Nhung, Công ty Kim Nhung Đồng Tháp-zos iz công ty sâu zuôr têx txir mo môngk chiê muôs trâu 2 chas têz qơưk đrâuv heik pâuz:

“Nhoz Đồng Tháp thiêz Sơn La mak têx txir ntông siêr tsi xưk iz zav. Đồng Tháp mak têx txir ntông siêr lok thâuv hli 9 txos hli 4 shông tov kaz, taz sik txix hli 5 txos hli 7 ntơư ho zos thax tsav Sơn La, viv li tiv iz zos xeir thax tsav Sơn La; iz kro thiêz zos Sơn La muôx ar têz jông, têx txir ntông jông gâux nox kaz”.

40 tênhr txir mo môngk bax muôs trâu têz qơưk Mỹ jiês no cux chênhr zos tỉnh Sơn La têx tsoz chos ntông nox txir zos tsoz chos jông thiêz cxơưz cxiz zuôr muôs têx kôngz chơưr lươngx siêz hâur thax tsav tỉnh Sơn La trâu luôs 2 chas têz qơưk./.

(Trấn Long-Riê Lâux cxeik-Lik Thox nhênhv)

Uô li chas cov muôx đêx hur

          Nhiv no đêx tsênhv trâus kiês nênhs tiv têx đêx kiês nênhs tâu tso cxôngx têx tsêr meir công nghiệp thiêz tsênhv uô zênhr shar txos pêz li đas jos. Viv li pêz tsuv nriêr tsưr ziv uô li chas cov đêx hur thiêz sir zôngv taz por trâu lênhx nênhs li đas jos.

          Râuz đêx bâu

          Râuz đêx bâu zos faz tsưr ziv liv đêx jông tiv zix. Hâur đêx muôx ntâu caz hmoz, têx caz co njuôs xav zuôr uô ruôr hiêv txos lênhx nênhs li đas jos, txox siê. Râuz đêx bâu 1-3 phênhz, vor cov jông, tsês thâuv txiêk chiê hâuk. Têx đêx hâur kror đêx, tsuv zôngv têx tsơưr uô cov têx kiês nênhs tok mav liv têx đêx chox sir zôngv.

          Liv đêx

          Liv đêx zos iz hâur têx tsưr ziv jông, paz liv têx kiês nênhs hâur đêx por tsês. Tsưr ziv no sir zôngv têx hóa học thiêz vật lý chiê uô cov đêx hur, tsi uô ruôr hiêv txos lênhx nênhs li đas jos.

          Zôngv Clo liv têx tsơưr kiêk nênhs muôx hâur đêx

          Clo zos iz zav liv têx đêx sir zôngv hâur chuôz zis. Clo zos tsưr ziv uô cov đêx hur, tuô têx caz hmoz thiêz liv têx txo ar muôx hâur đêx

          Iz hâur têx tsưr ziv coaz tsôngv tiv zix zos tsuv muôx iz luz meir liv đêx paz pêz muôx tâu đêx hur chor lok sir zôngv hâur niêx hnuz./.

(Tuyết Lan- Txâur Vax cxeik nhênhv)