Jax sâu thưr 4 hnuz 25/5/2016:

LAI CHÂU: NÔNGX MÊNHX TOX SIÊZ HUỔI LUÔNG HLA ĐHÂU CÊR PLUÔS KHOV CHOS TSƠƯZ

          Sâuv txox cêr ntus đriv tuôx txos tsênhv qơư xã Huổi Luông, têx tox trôngz ar têz thax tsav co tưz tsuôs tas, chos tsi tâu tul tsi; taz sik nhiv no tsơưz tuôx njuôz jông. Tix lâuk Tẩn Chỉn Phù, iz lênhx nôngx mênhx nhoz jos Pô Tô, xã Huổi Luông hêik pâuz: Tix lâuk chuôz zis muôx 6 lênhx nênhs, zos chuôz zis pluôs hâur xã kuôk nor 2,3 shôngk tov ntêx, thâuv chos 1 hecta ntâu tsơưz, tix lâuk chuôz zis tưz hla đhâu cêr pluôs thiêz ngaz tul luz nênhx, tsi cxơưx trâus yeiz. Txix chos tsơưz, tix lâus Tẩn Chỉn Phù tưz muôx txâuk nhiêx txiêx zus mê nhuôs mul cơưv ntơưr:

          “ Cur chuôz zis nhiv kruôr chos tsơưz tâu 2 shôngk thiêz nhiv no iz ciêz sâu tâu 1 tsov đeiv ntâu. Nhiv no chuôz zos chos poz cưk thiêz tsơưz cux txâuk nox lơưv. Hâur jos nhiv no puôr lênhx chos tsơưz, chos poz cưk tsơưs đuô. Chos tsoz tưs chox lol phênhv sâu tâu siêz mak pox nhuôs chos, tsuôr txâuk nox thiêz muôx tâu nhiêx txiêx”.

          Đros tix lâuk Lìn Xênhv Zax chuôz zis nhoz jos La Vân, xã Huổi Luông qir chos tsơưz kuôk nor 3 shôngk ntâu. Thâuv chos siv, pov tsơưz muôx phênhv sâu tâu nhiêx txiêx, tix lâuk chuôz zis tưz muôz têx mênhv chêx chos kok ntông thiêz poz cưk hlôngr chiê chos tsơưz tas. Cxôngx co, nhiêx txiêk muôs tsơưz, tix lâuk chuôz zis muôx tâu phênhv sâu ngaz tul, tsênhv paz pox nhuôs hâur jos zuz nôngz chiê krêz đar mênhv chêx. Tix lâuk Lìn Xênhv Zax shir phaz heik:

          “ Hâur cur jos thiêz tas nro xã Huổi Luông nhiv no pox nhuôs chêx chôngk chos tsơưz tas, viv phênhv sâu tâu siêz đuô tsoz poz cưk thiêz kok ntông. Qir tiv pox nhuôs chos ntâu zos viv tsoz tsơưz huv đros qiv hơưv ar têz nhoz no thiêz hloz lox jông đuô tsoz chos kuz. Hâur cur jos nhiv no chuôz zis muôx tsơưs tiv zix zos 1 cxênhz tsoz tsơưz, chuôz zis ntâu mak cux cxôngx 2 cxênhz txos 3 cxênhz tsoz”.

          Hâur oz pêz shông đhâu lok no, xã li thax tsav “ciêz tsơưz” thâuv tưs cux muôx chôngz lênhx nênhs. Tsơưz ntâu viv li hnuz tưs cux muôx têx lênhx nênhs tuôx sâu zuôr. Hâur ntu no, tsơưz muôs tâu grê, iz cir chungz fênhx muôx nhos 10 cxênhz. Niêv lâuk Hoa Xênhv Phàn, iz lênhx nênhs tuôx zuôr tsơưz nhoz ntơưv ciêz Huổi Luông puz pâuz “ Tsơưz zos xiv huv ngaz tul nhoz no, khov co hnuz tưs niêv lâuk oz niêv txir cux zuôr 2,3 tênhr tsơưz muôs trâu lênhx nênhs Trung Quốc. Hâux lưv sâu zuôr tsơưz tâu uô ntêr shông lol no, taz sik grê mak khov txos saz Trung Quốc lơưr zuôr:

          “ Nhiv no tsôngv box nhoz no puôr lênhx chos tsơưz tas thiêz hnuz tưs cux chox mul muôs trâu lênhx nênhs uô luôv. Grê tsơưz cux siêz đuô pir đros ntâu zav kôngz txơưr đuô, viv li pox nhuôs muôx phênhv sâu tâu ngaz tul. Grê nhiv no cxôngx 4 cxênhz 200 txos 4 cxênhz 300 đeiv, bâuv 10 cxênhz đeiv iz cir”.

          Tsoz tsơưz tâu tsôngv box xã Huổi Luông chox lol chos ntơưv xã cxôngx shông 2009, txos nhiv no muôx nhos 750 hecta. Viv chox lol tsiv grê kinh têr siêz, tâu tsôngv box krêz đar chos yênhx hax huv, chox lol phênhv sâu tsênhv trâu pox nhuôs tiv phaz. Zơưv Hành Xênhv Lý, chủ tịch UB xã Huổi Luông, huyện Phong Thổ puz pâuz: Tsoz tsơưz tưz paz pox nhuôs txu grês têx ziv chuôz zis pluôs cxôngx 70% shông 2010 grês yuôr 15% lok shông 2015. Tas nro xã tưz muôx 2,3 ziv chuôz zis bluô nux, muôx 30 ntâu luz yêz ô tô tâu zuôr cxôngx nhiêx txiêx muôs tsơưz. Cxôngx phênhv sâu tâu fênhx pheiz iz lênhx nênhs hâur xã zos 5 tsov đeiv iz shôngk, txos nhiv no tưz chuôz ndê zos 15 tsov đeiv ntâu iz shôngk.

          “ Têz poz cưk thâuv ntêx tso lol yar lengx kis viv li pox nhuôs tưz hlôngr chos tsơưz chiê chuôz ndê yar lengx. Chungz fênhx niêx shông, 1 hecta tsơưz pox nhuôs sâu tâu 150 tsov đeiv. Nhiv no pox nhuôs hlôngr yiêz tsoz chos, viv li luz nênhx muôx ntâu hlôngr yiêz jông. Hâur 3 shôngk lol no, pox nhuôs tưz zuôr tâu ntâu yêz ô tô mul”.

          Iz chas tsôngv pox nhuôs nhoz xã Huổi Luông chos tsươz trâu sâuv têx têz ar cxaz, cux kriz đar têz chos tsuơz trâu têx thax tsav li Jos Lang, Ma LY Pho, Ma LY Chải. Tsôngv box mênhx cxưx nhoz têx tiv phaz tưz chox tsơưz lol chos thiêz seiz no zos tsoz chos tsênhv chiê cxuôv yeiz thiv pluôs, huôv tsarr uô bluô nux./.

( PV Đeix TNVN thax tsav Tây Bắc- Txâur Vax cxeik nhênhv)

Phênhv thưr 4, hnuz 25/5/2016:

PHÊNHV ĐÊX HUR

Zơưv Trần Văn Hải, Phưv Giám đốc tsênhv qơư đêx hur thiêz vêv xênhz tênhx qơư Sơn La-zos qơư uô dưv anr heik pâuz: Tsưr ziv uô no zos zôngv qơư gruk đêx tâu txuôk đros trâu têx car đêx, đhok uô toz hâur cxênhx ar, xuôz jêz tuôz nhos 2 đok. Đhok uô tsưr ziv gruk đêx li no zos uô sâuv têx ntar trôngz, cưx đês cưx ha toz thiêz siêz; nông, muôx đêx. Qơư tok đêx no zuôr gruk đêx hâur cxênhx ar, suôz jêz ntơư lok yênhx têx đêx hur trâu tsôngv box sir zôngv.

Tsưr ziv uô li no thiêx tâu kror jông zos đhok uô toz hâur têx ar nông muôx đêx; viv li tsi uô ruôr hiêv li chas txos têx liêx têz, đêx cux tsi kiês nênhs, vuôz tsuôz thiêz đêx lok six nyiêz hur. Chênhr viv li, côngz trênhx tsik tas muôx rơưr lok zos bể liv têx ar, poz jêz li têx côngz trênhx txơưr đuô.

Iz chas ntơư, six hơưv por hưv qơư gruk đêx, tok đêx co zos txix 5-7 shông; viv li txo grêk tsơưs têx nhiêx txiêx seiz car, cxiv kho thiêz tso đêx. Hâux lưv seiz car, por hưv lok six zôngx ziv thôngz đhâu zôngv têx meirr gruk đêx cir têk gruk lok trâu car đêx ntơưv qơư gruk đêx, viv li lok six fiv thiêz jông đhok uô trâu têx thax tsav tox siêz.

Lar heik, zos uô trươk tsưr ziv no, txơưv zuôr muôx tox poz, ar lơưk lok cux tsi uô hiêv li chas txos qơư gruk đêx iz zav li têx côngz trênhx txơưr đuô, tsi uô đêx đro, tsi uô ar, poz jêz cxuz têx car đêx, li ntơư tsi yuô trâus đêx nas cuôr yôngz, uô hiêv txos. 

Đros tsưr ziv đhok uô qơư gruk đêx li no, tsôngv box cux muôx têx uô tâu liêx têz li kuz, tsi uô hiêv li chas txos têx têz, tênhx qơư….

Nhiv no, dưv anr tsênhv tâu fuô uô siv thiêz côngz đêx trâu 55 ziv chuôz zis tsôngv box hâur jok Sói, xã Bó Mười, huyện Thuận Châu, Sơn La, iz xã txov nhêv thiêz phiv liv lok đêx sir zôngv. Njuôk xav, txix nhiv no txos hli 6/2016, tsênhv qơư đêx hur thiêz vêv xênhz tênhx qơư tox siêz Sơn La zuôr uô tiêr qơư gruk, tok đêx thiêz choz zok côngz trênhx trâu tsôngv box sir zôngv.

Đhâu uô tâu tiêr tsưr ziv đhok gruk đêx li no zuôr paz muôx đêx hur trâu têx thax tsav tsi muôx txâuk đêx sir zôngv thiêz muôx têx tsênhv zuôr  kriz uô têx côngz trênhx no đêz đar trâu thax tsav jêx  jos tox siêz cov tsoongv px sđ muôx txâuk đêx hur sir zôngv hâur luz nênhx./.

                                (Tuyết Lan-Riê Lâux cxeik, nhênhv)