Cử tri Tây Bắc: Chiê siêz, njênhs njôngr trâu têx ntơưr tso bâux xeir

Txơưv tưz lok six sir jos, taz sik viv ntâu kror Tây Bắc nhiv no cux tsênhv tâu seiz zos thax tsav txov nhêv đuô hur si hâur tas nro têz qơưk, muôx kênh suôv qơư, thax tsav chor nênhs yeiz pluôs cux tsênhv tsav 50-60%.

Tâu chuôs njiz chor ứng cử zuôr nhoz hâur đại biểu Quốc hôiv thiêz Hôiv đôngx cxuô cấp hâur six hơưv vênhv tôngv bâux xeir, zơưv Vax Hu Chờ, heir nênhs La Hủ nhoz xã Bum Tở, huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu lok six shir phaz thâuv hâux lưv cxuz cêr pluôs tâu chor ứng cử moz siêz txos, viv Bum Tở nhiv no zos iz hâur têx xã muôx chor chuôz zis pluôs ntâu đuô hur si hâur huyện Mường Tè, tsav nhos 64%. Hnuz 23/5, đhâu thâuv tiz jông seiz shuôs, xeir tsov, zơưv đros tsôngv niêv txir lax px hâur jok, hâur xã tưz xeir bâux têx lênhx tsiv nhos nhoz hâur đại biểu Côx hôiv thiêz hôiv đôngx cxuô cấp; zơưv njênhs thiêz chiê siêz trâu têx lênhx đại biểu yiêz no: “Hâur six hơưv chuôs njiz cử tri vênhv tôngv bâux xeir, chor ứng cử cux tưz heik tơưv zuk têx tsaz yênhx hâux lưv uô lok cxuz cêr yeiz pluôs. Pêz têx cử tri lok six chiê siêz, njênhs njôngr trâu têx lênhx đại biểu zuôr paz tsôngv box hlôngr yiêz zuz nôngz tsoz chos fiv đros cxuô thax tsav chiê huôv tsar kinh tế, cxuz cêr yeiz pluôs trâu px”.

Txos nhiv no, ntâu xã, jok nhoz Tây Bắc tưz uô tiêr luôs hâux lưv cxiv tsa jêx jok yiêz, li Sơn La tưz muôx zuôr xar 50 xã uô tâu luôs hâux lưv co. Lai Châu 39 xã, ciês Yên Bái tưz muôx 70 xã-tsav iz đraz chor xã hâur tỉnh uô tiêr luôs hâux lưv cxiv tsa jêx jok yiêz…. Txơưv li heik co, chiê tuôr tâu truôx têx hâux lưv uô tâu, lar heik zos muôx têx uô tâu jông đuô mak tsênhv yuôr lok six ntâu hâux lưv tsuv uô. Cử tri Tây Bắc vav chiê siêz trâu chor ứng cử tâu bâux xeir uô đại biểu Côx hôiv thiêz Hôiv đôngx cxuô cấp jiês no tror moz siêz txos, hlôngr yiêz tsưr ziv, uô tâu ntâu luôs hâux lưv jông. Cử tri Bàn Văn Sơn, heir nênhs Cho, nhoz jok Núi 1, xã Yên Sơn, huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai heik: “Txơưv pêz jok Núi 1 tưz uô tâu luôs hâux lưv cxiv tsa jêx jok yiêz, taz sik cux tsênhv yuôr ntâu txov nhêv. Vav chiê siêz, đhâu jiês bâux xeir no, têx lênhx tâu xeir tsov nhoz hâur đại biểu Côx hôiv, Hôiv đôngx cxuô cấp zuôr sir jos uô tas zuk txux chi, đas jos chiê phưx vưv tsôngv lax px. Moz siêz txos pêz chor px thax tsav tox siêz đêz đrôngs”.

Đros trâu cêr njênhs njôngr thiêz chiê siêz lox, hnuz 23/5 nhiv kruôr đhâu, zuôr xar 600 cxênhz lênhx cử tri cxuô heir nênhs tỉnh Yên Bái tưz muk tso ntơưr bâux xeir. Tix lâus An Hoàng Linh nhoz xã Tân Hương, huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái heik pâuz, pêz chor cử tri tưz tso siêz, njênhs njôngr trâu têx lênhx tâu bâux xeir li tsưr ziv, hâux lưv uô đhâu têx ntơưr tso: “Pêz cêr chiê siêz trâu chor đại biểu Côx hôiv thiêz Hôiv đôngx cxuô cấp zos đhâu thâuv tâu niêv txir lax px tsov xeir, zuôr sir jos uô cov tâu trơưk li zuk têx luk tưz heik thiêz chos tsês trâu cử tri. Uô tas zuk txux chi, tsưr ziv, seiz kaz ntơưv qơư chiê xa cử tri, niêv txir lax px huyện Yên Bình heik taz, tỉnh Yên Bái heik cxuô sđ têx lul heik, tsưr ziv siêz xar txos trâu Côx hôiv thiêz Hôiv đôngx; zênhx max heik trâu cơ quan lês car uô đreiv têx hâux lưv co qênhz shuôs, đơưk tu têx   phiv liv, têz tsôngv px têx luk nus….. Lar heik, thix ziv têx tsưr ziv chiê cxơưz cxiz huôv tsar kinh tế, XH, gra siêz luz nênhx nox nhoz trâu tsôngv px sđ”.

Zơưv Dương Đức Huy, Tsar ban Tuyên giáo Tỉnh uỷ Lào Cai heik pâuz, zơưv cê zos iz lênhx cử tri, cê zos tỉnh Tsar Tiểu ban lok xa mông, yax kriê bâux xeir viv li zuk hâux lưv lok six zov chênhr. Tsênhz tiês đhâu sox seiz, buôk ti qênhz yuôx têx qơư, đros trâu nriêr seiz chor ứng cử mak zơưv pov, jiês no chor ứng cử muôx txux chi siêz thiêz jông đuô. “Pêz lok six xar cov chor nênhs tâu niêv txir lax px tsov xeir tâu ntơư zuôr uô jông zuk têx hâux lưv zok muôz thiêz lơưr têx luk chos tsês trâu tsôngv lax px sđ; iz chas co moz siêz txos ntâu tus chôngz lênhx px cux iz zav li hâur cxuô luôs hâux lưv chiê uô tâu jông niêv txir lax px sđ têx hâux lưv zok muôz, xa lơưr têx tsưr ziv siêz xar txos trâu chor cơ quan muôx vax huôv, txix ntơư đơưk uô tâu têx phiv liv, hâux lưv uz no trơưk li px siêz xar; iz chas co tsês six hơưv hnuz nhôngs nhênhz chơưv, xar tsưr ziv chiê muôx tâu têx chei jông paz niêv txir px muôx luz nênhx tsâu sor, cxơưz gra têz qơưk huôv tsar”./.

                                            (Thu Thuỳ-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

Muôz siêz pox niêv li qênhx uô tsưr kinh têr thiêz qơư sơưr thôngz đhâu huôv tsar sik côngv tsiv uô thiêz sâu zuôr tsax zos pox niêv uô tsưr

          Nam: Tsôngv...yuô! Huôv tsar tsêz chos tsax njuôz reik đros sâu zuôr truôx vênhs, muôz siêz pênhr xưv coar lik, phênhv sâu, uô tsưr lok kinh têr, cxơưz tiês fênhx zav cxênhx pox niêv tiv zix zos pox niêv tsôngv box mênhx cxưx tsơưs nênhs thiêz cxơưz tiês uô chính sách paz txưv hâur huôv tsar chos tsax njuôz truôx vênhs zos 2 tsưr ziv hâur dự án “Muôz siêz pox niêv li qênhx chiv chir uô tsưr kinh têr thiêz pưs txux thôngz đhâu huôv tsar chos thiêz sâu zuôr tsax zos pox niêv uô tsưr”. Dự án zos Chi cục tsêz chos thiêz por vêv đrox tsuôk tỉnh Sơn La uô, đros dự án Great-zos chính phuv Úc paz txưv uô.

          Nữ: Dự ar krêz uô li chas? Têx chêx cuk tsênhv tsênhz mak dự án chox lok trâu pox niêv zos tul tsi? Chos, tsoz phưz li chas cov tsax njuôz hloz lox jông? Têx xor mông no zuôr tâu heik txos hâur phênhv “Nôngx mênhx zuôr tsuv pâuz” yênhx ciêz thiêz tâu qir tso nta suôz cxôngx nhiv no txos tas hli 6, paz tsôngv box thiêz têx pox niêv pâuz tsênhz đuô chiê sir jos cxaz chuôz dự án.

          Nam: Phênhv “Nôngx mênhx zuôr tsuv pâuz” ciêz no, thor heik kriê txos tsôngv box pos “iz cxiê xor mông lok dự án thiêz heik kriê mê njik lok tsax njuôz”. Zâuv tsôngv cưr tix fôngx zưs đros mnôngs!

Nhạc cắt

Iz cxiê xor mông lok dự án

Dự án “Muôz siêz pox niêv li qênhx chiv chir uô tsưr kinh têr thiêz pưs txux thôngz đhâu huôv tsar chos thiêz sâu zuôr tsax zos pox niêv uô tsưr” tâu krêz uô ntơưv tỉnh Sơn La cxôngx kaz shôngk shông 2019, sâuv thax tsav 2 xã huyện Mộc Châu muôx Quy Hướng, Chiềng Sơn thiêz 4 xã huyện Vân Hồ, muôx xã Song Khủa, Quang Minh, Liên Hòa, Xuân Nha, njuôs xav 1 cxênhz 50 ziv chuôz zis nôngx mênhx cxaz chuôz. Dự án muôx tas nro pênhr yưv uô zos 14 tỷ 354 tsov đeiv ntâu, hâur co, GREAT li phênhv gôngr côngv (Dự án “Cxơưz tiês fênhx zav nênhs thôngz đhâu  muôz siêz chêx cuk kinh tế tsiv uô kôngz nuv thiêz huôv tsar ju lix) zos 3 tỷ 100 tsov đeiv ntâu; đối tác zos 11 tỷ đeiv 254 tsov đeiv ntâu. Taz viv uô zos chi cục tsêz chos thiêz por vêv đrox tsuôk tỉnh Sơn La đros Công ty TNHH Vinafi-An Phước. Dự án tso tơưv tsưr ziv 1 cxênhz 50 lênhx pox niêv chuôz tsar phênhv sâu cxôngx tsiv uô thiêz sâu zuôr tsax njuôz; muôz 200 hâux lưv uô trâu pox niêv thax tsav krêz uô dự án; huôv tsar cxix luôk niêv ciêz sâu zuôr xiv huv tsax njuôz hâur công ty Vinafi- An Phước thiêz têx lênhx nênhs, HTX chos tsax njuôz sâuv mênhv chêx 377 hecta; thâuv caz chuôz tuêv lênhx nênhs chos tsax njuôz, paz pox niêv pâuz cxaz lok tsưr ziv chos, niêv txir sik đros cxaz chuôz nriêr pâuz lok fênhx zav nênhs, sik đros pheiz kênh hâux lưv hâur tsêr... Đros tsưr ziv tsôngv box thiêz doanh nghiệp sik đros yưv pênhr, tsi paz txưv khôngz, dự án huôv tsar truôx vênhs, hâur co công ty Vinafi muôx pưs txux huôv tsar niêv ciêz, paz lok tsưr ziv, công nghệ chos, tsiv uô thiêz nênhs cxaz chuôz uô, muôs tas nro xiv huv trâu công ty.

Nhạc cắt

Iz cxiê jênhv pâuz sinh học lok tsax njuôz (Rami) tsuv tsov cưv

          Tsoz tsax njuôz zos muôx nhoz Việt Nam, tâu tsôngv box zôngv uô pax ntâuz, uô nduôr blâuv nox. Nhiv no tsax tưz pov chos nhoz ntâu têz qơưk. Tsax tir tsi tâu đâuk tê thiêz zôngx ziv trâus tuôs. Tsax huv đros chos sâuv ar nông; hloz lox sei hâur cheix ntux nas, ar nông, txos cheix ntux no khênhr jênhs blôngx. Tsax tsi chos cxôngx nôngz, taz sik hlar tuôx cxôngx têx câus lok chos chês. Chos tsax tsuv zưs ntâu đêx, taz sik tsi cxoz chiê trâus đêx ngaz ntêr.

          Chas tsax: khênhr hlar toz muôx nhos 1-1,5 yiv, toz tiv zix 2,5 txos 3 yiv. Viv li chas hlar toz mak khênhr tuôz đuô. Chas hlar lơưr tsax li nôngz nhôngs chos, lơưr chiv cheix thiêz tsưr ziv chos, khênhr zos 10-20 tsoz, chos tsi tuôz mak tax 10 tsoz hâur pâus ntâu.

          Tsoz tsax zas nhoz sâuv ar khênhr siêz muôx nhos 2 yiv, siêz tiv zix zos 3 yiv. Lox muôx nhos 1cm. Tsax thâuv hloz lox khênhr muôx 40-50 zas, iz zas ntêr muôx nhos 2-6 cm.

          Tsoz tsax zas nhoz hâur ar khênhr huôv yênhx chas. Nhoz têx thax tsav chos tsax puôr lênhx zôngv zas no chiê chos. Khênhr đơưz, thiêz tơưr muôx njik đuz. Ntêr muôx nhos 1 đok. Hlar tâu sei thiêz cux hlar tâu trâu sâuv ar.

          Tsax njuôz nhôngs khênhr sâu tâu cxôngx 40-60 tênhr iz hecta, 1 cxênhz txos 1 cxênhz 600 cir kruôr...Têx mênhv chêx chos ntâu tsax nhoz ntâu têz qơưk khênhr chos tâu 7- 20 shông thiêx luôx por tsês chiê tror chos yiêz. Tsax chos chiê uô zav nox trâu tsiêx cxu, sâu tâu 300 tênhr nhôngs lok sik 42 tênhr kruôr, txiêr 4-5 jiês hâur iz shông. Chos khov txos ar têz, tsưr ziv tsoz phưz thiêz nôngz chos.

          Njiêz luv phênhv “Muôz siêz pox niêv li qênhx chiv chir uô tsưr kinh têr thiêz pưs txux thôngz đhâu huôv tsar chos thiêz sâu zuôr tsax zos pox niêv uô tsưr” hnuz no tsuôk muôx xâuk li no xưz. Phênhv no zos Chiz coaz Đeix nta suôz Vn iz suôv faz Baz côngv đros chi cục tsêz chos thiêz por vêv đrox tsuôk tỉnh Sơn La sik côngv uô, đros muôx dự án GREAT-zos chính phuv Úc li paz txưv./.

(B.Thủy-Txâur Vax cxeik nhênhv)