Jax sâu hnuz  27/10/2015

Lai Châu: Phiv liv hâur cxiv tsa jêx jok yiêz

 

 

Huyện Tam Đường zos tỉnh Lai Châu li iz hâur chor tiv phaz uô ntêx hlo hâur uô lơưr tsaz yênhx tsưr ziv têz qơưk cxiv tsa jêx jok yiêz, thâuv shông 2014 tiv phaz no muôx luz xã xuz thơưx ciês uô tiêr luôs hâux lưv no zos Bình Lư. Shông 2015, chor tiv phaz sâuv thax tsav tror huiz tôngv tas nro cxiv luôs chính trị sik đros uô chiê uô tiêr tsưr ziv zos muôx 3 luz xã uô tiêr tsaz yênhx. Txix tas nro chor xã sik đros uô, txos nhiv no huyện Tam Đường tưz tax tâu 12, 31 luôs hâux lưv iz luz xã. Taz sik, tưz tsik zos chor xã muôx tsar tov zôngx ziv, mak uô tiêr cxuô luôs hâux lưv nhoz chor xã txơưr đuô cux njiz ntâu phiv liv.

Zơưv Từ Hữu Hà, chủ tịch UBND huyện Tam Đường hêik: UBND tỉnh Lai Châu tưz muox cuêz tênhv tsênhv tsênhz hlôngr yiêz uô chor tsưr ziv cov huv đros qênhx shênhx nhoz yênhx tiv phaz. Taz sik, tiv pêx xênhv nhoz sâuv thax tsav tsik tsêx tsung, viv li yưv pênhr uô cxuô zav tas ntâu, tiv zix zos cêr muk lok thiêz huiz tôngv pêx xênhv đros cxaz chuôz uô tsik tâu. Đuô li, cêv kuôk qơư nza thiêz vêv xênhz tênhv qơư cux lax uô tâu tiv iz cxiê tsôngv box li phongx cxưx tsênhv phiv liv.

Băng: “Hâur ntu zuôr txos, Đảng thiêz têz qơưk tsuv muôx tsênhv chêi tsov xưv txos huôv tsar kôngz nuv tox siêz, tsov cưv txos chor doanh nghiệp yưv pểnh rhuôv tsar kôngz nuv, jôngr nuv thiêz uô, muôl muos hax huv. Cxaz nzir trâu kho đuô qơư nhoz trâu pêx xênhv, thiêz tsênhv chêi paz tsêr nhoz li tsaz yênhx 167 sâuv thax tsav. Nhiv no, hâur cxiv uô jêx jok yiêz muôx 3 cuiz tênhv li uô tsêr vênhx huôv, tsêr nhoz trâu pêx xênhv…”

Shông 2015, tỉnh Lai Châu li tsưr ziv zuôr uô tiêr 13 xã lok luôs hâux lưv no, gra chor xã uô tiêr luôs hâux lưv cxiv tsa jêx jok yiêz hâur thax tsav ndê muôx 15 xã. Nhiv no, tỉnh Lai Châu tưz yênhx lix đoanx muk sêiz shuôk tsênhv tsênhz ntơưv chor tiv phaz chiê sêiz shuôk đuô chor tsưr ziv tưz uô. Taz sik, tas nro iz huôv tỉnh nhiv kruôr tax tâu zuôr xar 11 luôs hâux lưv iz xã thiêz chor xã nhoz hâur tsưr ziv shông yiêz tax txix 14-18 luôs hâux lưv. Chuôs li tas nro chor tiv phaz puôr lênhx hêik chor tsưr ziv lax uô tâu tiv thax tsav phiv liv, phongx cxưx: Vêv xênhz tênhv qơư, cxuô tsêr đaz tuôs lav nhoz, chuôz ndê phênhv sâu….

Zơưv Hà Văn Um, giám đốc sở kôngz nuv thiêz huôv tsar jêx jok, phưv ban thường trực ban chox kriê tsaz yênhx tsưr ziv têz qơưk cxiv tsa jêx jok yiêz tỉnh Lai Châu puz pâuz:

Băng: “Nhiv no mak tsuv sêiz shuôk cov zos 19 luôs hâux lưv thiêz chor luôs hâux lưv phiv liv tsuv sêiz shuôk tsênhv tsênhz. Kror tưs uô tâu lơưv mak mak đros sêiz shuôk, pêz uô tơưr hêik huyện, tỉnh côngz jênhv. Kror tưs tsik tâu uô tâu, nhiv no txos kaz shông yuôr 2-3 hli thiêz mak pêz sir jos uô chor luôs haux lưuv co. Đros cxuô cấp Đảng ủy, chính quyền tiv phaz, chor đoanx thể sik đros uô mak cur xar 13 xã cux zuôr uô tâu tiêr”.

Têx phiv liv hâur uô tsaz yênhx tsưr ziv têz qơưk cxiv tsa jêx jok yiêz sâuv thax tsav tỉnh Lai Châu tưz thiêz tsênhv zos kror phiv liv trâu cấp ủy, chính quyền tiv phaz thiêz pêx xênhv. Chiê Lai Châu uô tiêr tâu tsưr ziv tso tơưv, tsuv muôx chor cơ quan trung ương li têx paz hâur hlôngr yiêz tsênhv chêi cov huv đros trâu yênhx thax tsav thiêz pêx xênhv li thôngx ziv siêz-chor nênhs tâu sơưv liv txix tsaz yênhx./.

(Khắc Kiên-Lik thox cxêik, nhênhv)

Phênhv “Phênhv siv nênhx thiêz uô kôngz” hnuz 27/10/2015

Qir tiv thiêz tsưr ziv kho moz trâu chor niêv buô sha mê nhuôv.

Nuk: Cur tuk niêv buô sha mê nhuôv tâu 4, 5 hnuz txơưv pov niêv buô qơư mok lok nyar, gênhs, tsi nox krâur, tsi nox jâuz. Uô qir tiv zos viv li chas thiêz zuôr kho li chas cov jông?

Têz: Seiz sâuv têx muôx yưv li heik sâuv mak muôx têx tuk niêv buô co trâus moz qơư mok. Moz li no zos iz zav moz chor niêv buô sha mê nhuôv   khênhr njiz trâus thiêz khênhr muôx trâu thâuv đhâu sha mê nhuôv tas, lar heik chor nôngz buô saz têz qơưs đrâuv khênhr njiz trâus đuô hur si, đhâu ntơư txos trâu chor niêv buô txuôv, hok chor niêv buô hâur têz qơưs thiêz hâur thax tsav mak tsi yuô trâus moz. Zos tuk buô tưs trâus moz tsênhv muôx yưv têx kror li: Seiz tuk buô gênhs, iz chêr cuz, tsi nox krâur, tsi muôx mik puz mê nhuôv, muôx têx thâuv tsênhv uô niêv buô trâus moz mik.

Qir tiv uô moz: Muôx ntâu qir tiv li:

-Muôx kênh thâuv uô tsi trơưk tsưr ziv thâuv niêv buô sha tsi tâu mê nhuôv; lok sik buô trâus cik tâu moz txix têx qơư tu zus viv tsi qêz suô,  nzuôr hur si.

-Muôx têx zuôr muôx ntâu tuk trâus moz zos hâur buô têx jâuz, krâur nox muôx tsi txâuk Vitamin A, D, E, zôngx ziv uô buô têx grei to, moz vôngk.

-Niêv  buô qơư mok kiês nênhs, tsi hur.

-Tơư buô trâus muôx moz…..

Phax tar moz:

Chiê phax tar moz tsuv muôz cxix cxuô têx jâuz, krâur trâu niêv buô nox thâuv niêv  buô muôx jês thiêz đhâu thâuv sha mê nhuôv tas, paz niêv buô sha thâuv buô sha mê nhuôv, muôz đêx nzuôr hur si niêv buô têx qơư mok, tsi chiê kiês nênhs, vuôz tsuôz.

Đhâu thâuv sha mê nhuôv tas muôx 2 six hơưv, muôx têx zôngv iz hâur têx yuôx phax tar moz li đrav kaz chiê cxax trâu buô, phax tir thêir cov niêv buô tsi trâus moz qơư mok li: yuôx MARPHAMOX-GEN LA; MARPHAMOX-LA; CEPTYL-NEW; AMPICOLIST. Cxax trơưk li têx lênhx nênhs tsiv uô yuôx heik kriê.

Muôz trâu buô hâuk nzir têx yuôx paz cxaz đêx thiêz glucose chiê paz trâu buô tsi yuô trâus muôx moz, thiêz chuôz cxaz đas phax tir thêir.

Tsi so muôz cxaz nzir ADE-MIX tso shơư têx krâur trâu buô nox, lar heik zos hâur ntu niêv buô tsênhv muôx jês  thiêz đhâu thâuv sha mê nhuôv tas, paz trâu buô muôx đas jos, tsi yuô trâus to, phax tar moz tuôs tês tuôs tơư, kông chês, nhuôv buô chơưz poz.

Kho moz:

Trơưk têx pov li heik sâuv mak tuk niêv buô ntơư trâus moz qơư mok hnhar, tsi tâu nzuôr, zos nzuôr zuôr uô trâu ziv huôv moz vôngk tuôx thiêz muôx têx zuôr uô trâu buô txox hlaz jâuk kê cxơưk.

Trâus moz li no muôx têx zôngv:

-PG-F2 lok sik oxytoxin cxax, paz nzuôr, thơưz têx moz tơưv lok.

-Cxax têx yuôx phax tar moz trâu.

-Zôngv iz hâur têx yuôx phax tar moz đhâu thâuv sha mê nhuôv tas chiê phax tir thêir moz li: CEFANEW-LA; MARPHAMOX-LA; AMPICOS T. Zôngv thiêz muôz têx yuôx ntơư li chas trâu buô mak uô trơưk têx lênhx nênhs tsiv uô yuôx heik kriê./

                            ( Thanh Thủy-Riê lâux cxeik, nhênhv)