Heir nênhs Chứt nhoz Rào Tre tsiêz phôngz kror chos kôngz

No zos tsôngv box Chứt-Iz heir nênhs lok six tsơưs nênhs nhoz jok Rào Tre, xã Hương Liên, huyện Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh suôz gâux, cưr cxiêx lov jêv hâur ntênhs tsiêz phôngz kror chos kôngz lôngk. Muôx têx, no zos nênhs Chứt ntênhs tsiêz zov chênhr yax đros trâu tsiêz mor blêx yiêz. Tsiêz phôngz kror chos kôngz zos lơưr muôz pak gâul têx luz kror hâur liêx têz chiê chos têx nôngz kôngz trâu. Đhâu hmo heik gâux, cưr cxiêx đhiê uô lov jêv hơưv tok tsiêz, txos thâuv 8 six tas cik hnuz tov kaz, qir uô ntênhs txi tsiêz phôngz kror chos kôngz lôngk. Qơư txi uô ntênhs no tâu bax uô trâu ntơưv têx ntus jôngr nhoz jê jok. Hnuz no, tsôngv box sđ hâur jok iz lênhs iz zav nuv, bax iz trôngx jâuz mor, shaz ntơưr chiê txi. Thâuv bax tâu cxix cxuô, hur tiz si tsôngv box sđ tuôx nhoz uô cê jê ntơưv co, tok lênhx txir nênhz txi ntênhs:

“ Ô, hur tiz si tsôngv lax px hâur jok, têx tuz têx nxeik sđ lok no sik đros nox tsiêz phôngz kror chos kôngz lôngk”.

Thâuv hur si cxuô lênhx sđ hâur jok tuôx cxix cxuô, lênhx txir nênhz muôz shaz ntơưv iz lênhx hluôk nênhs tưz hlơưr tâu uô ntêx tsês, txar muk jê trôngx jâuz mor thiêz txi hu li no:

“Ô, têx đaz xênhz têz xênhz qơư; car đêx car ar; txưx lâus, jêz lâus thiêz têx lâuk tưz tâu tas siv nênhx! Hnuz no jông hnuz jông nhôngs xiêz 7/7, pêz jok nox tsiêz phôngz kror chos kôngz lôngk tsi muôx đaz tsi ntâu, tsuôk muôx mê njik cxur, mor blâuv, grêix keiz grêix buô đros trâu têx shaz ntơưr.... Cur hlôngr njêx muôs trâu tsôngv box sđ hâur jok hu nêx lok đros nox đros hâuk, đros por hưv tsôngv lax px, têx tuz nhuôs sđ hâur jok nox nhoz luôs nxi, cxênhz shông tsi muôx moz gênhs, uô tâu nox tâu hâuk”.

Đhâu txi hu tas, lênhx txir nênhz muôz têk tsuôz iz kro cxur hâur luz fax sâuv trôngx, ư pur ntiê trâu 4 faz chiê hu zâuv têx đaz xênhz têz xênhz qơư, car đêx car ar....thiêz têx lâuk lol đros nox đros por hưv trâu sđ.

“Ô, jiês no hu nêx chor jêz txưs jêz lâus, ntông txưx ntông lâuk, đaz car đêx car ar, xênhz têz xênhz qơư lok đros tsôngv box sđ hâur jok nox kaz hâuk luôs, đros por hưv têx lâuk trâu têx hluôk, tul hloz trâu tuk zâu nox nhoz shir phaz lus, tsi muôx moz muôx gênhs”.

Muôz têx cxur ư li ntơư tas, lênhx txir nênhz qir thor hmôngr thiêz uô tsâus ntâu txos pox côngz  zơưv côngz, têx lâuk, đaz xênhz têz xênhz qơư car đêx car ar  tưz lok đros nox đros hâuk, đros por hưv trâu sđ.

Đhâu txi li ntơư, trôngx jâuz mor tâu tso nưk nhoz nưk li co xar iz six hơưv chiê  cov chor shaz cuz tas, lênhx txir nênhz mav tror lok ntâuk cuôv, uô tsâus txos chor lâuk, đaz xênhz têz xênhz qơư, car đêx car ar..... Iz lênhx hluôk nênhs muôx jos tâu hu lok gra trôngx jâuz mor muk trâu lênhx txir nênhz tsêr, đhâu ntơư hur si cxuô lênhx sđ sik đros nox hâuk. Thâuv co suôz đruôl, suôz trax đror, chor tuz nxeil hluôk nênhs Chứt qir sênhr suôz heik gâux, cưr cxiêx, đhiê uô si lov jêv tax tas hnuz.

Zơưv Nguyễn Tiến Bảo, nhoz jok Rào Tre, heik pâuz:

“Ntênhs hội tsiêz phôngz kror chos kôngz lôngk  zos uô thâuv tsôngv box sđ tưz khơưz kror, chos kôngz tas mak tsưr tsix uô ntênhs no chiê heik trâu têx đaz car đêx car ar, xênhz têz xênhz qơư, chor lâuk tưz tâu tas siv nênhx pâuz tiêk, pêz tưz uô kôngz tas trâu hâur têx liêx têz, thor lơưr đros paz por hưv têx kôngz cov tsi muôx caz, nak, nôngs nox uô ruôr hiêv, têx kôngz tuôx hloz lox jông, sâu tâu nju, lênhx nênhs tsi muôx moz gênhs, uô nênhx yar ntux đrik”.

Nênhs Chứt tsiêz phôngz kror chos kôngz lôngk zos heik trâu pox côngz zơưv côngz pâuz, tưz tsêz chos tas têx kôngz trâu hâur liêx têz chiê tsôngv box nox kaz hâuk luôs hơưv tok chiv kôngz ntơư sâu tâu nju, uô tsâus txos ntux tưz paz muôx ntux yar ntux nas trâu tsôngv box uô kôngz.

Chênhr viv co, uô ntêx thâuv tsưr tsix, cxuô chuôz zis hâur jok tsuv siz paz (têx cêr siz paz ntơư cux seiz chuôz zis muôx mak paz ntâu, chuôz zis tsi muôx cux tsi uô chas, tsuôk zos tuôx đros paz uô hâux lưv, côngv ntênhs xưz). Thiêz têx zav zuôr muôz chiê txi ntênhs zos cxur, mor blâuv, grêix, pênhz laz, shaz ntơưr. Trơưk li zơưv Nguyễn Tiến Bảo mak, hâur six hơưv txi muôx iz kro tsuv uô zos muôx 3 lênhx nênhs:

“Thâuv txi tsiêz co chiê thor hmôngr mak muôx iz lênhx car seiz. Txi hu têx lâuk tưz tâu tas siv nênhx mak nưl muôx nưl iz lênhs, txi hu đaz har jôngr, xênhz têz xênhz qơư.... zos nưk muôx nưk iz tuk txơưr, ntơư zos 3 tuk thơưx txi hu 3 kro li heik sâuv. Nhiêk uô nhiêk li, tsi tâu siz txênhz. Heir nênhs Chứt chei txi ntênhs hội no lok six zôngx ziv. Iz chas hmo nthuôr uô lov jêv heik gâux, cưr cxiêx mak tas cik sơưr lok, lơưr uô trôngx jâuz mor ntơư tso trâu ntơưv ntus jôngr chiê hu pox côngz zơưv côngz, têx lâuk tâu tas siv nênhx, đaz xênhz têz xênhz qơư, car đêx car ar lok đros nox đros hâuk, thâuv sđ tưz uô tas têx kôngz hâur liêx têz”.

Nênhs Chứt tsiêz phôngz kror chos kôngz lôngk zos iz ntênhs uô kôngz, txơưv tiêk uô zôngx ziv, taz sik trơưk li zơưv Hồ Phúc mak:

“Hâur ntênhs hội no tsênhv muôx iz kro jông đros thiêz tsôngv box, co zos cêr nênhx phôngz cxưx vênhx huôv, viv li tsôngv box lok six moz siêz thiêz seiz hloz txos”.

Nênhs Chứt zos iz heir nênhs muôx lok six tsơưs hâur côngv thôngx cxuô heir nênhs VN. Thiêz Rào Tre zos iz jok nhoz hâur tỉnh Hà Tĩnh thiêx muôx nênhs Chứt uô nênhx nhoz. Đhâu iz ntu lok nhoz truôx hâur thax tsav qơư no, tâu Đảng thiêz têz qơưk moz siêz paz max txos, mak buôk ti zos hâu nov Hà Tĩnh thiêz canr bôv, chiến sĩ Bộ đội Pênhz phax, tsôngv box luz nênhx xênhz huôx tưz hlôngr yiêz, têx txux chi cêr nênhx vênhx huôv jux juk tâu cxiv kho, uô đuô thiêz por hưv tsês tsi chiê pôngz plox./.

(Seo Pùa VOV4-Riê Lâux cxeik, nhênhv)