Hêir nênhs Cao Lan chêi lênhk jênhv niêv puôs thiêz txir puôs

Hâur têx chêi zuôr nhaz, nox yôngz cok li: Txix seiz hmôngr trâu tus tuz thiêz tus nxêik, xeir hnuz nhôngs jông, hli jông txos trâu muk hêik tus nxêik zuôr lok uô nhaz, têx chei nox yôngz, heik jax tok nhaz, tok vâur….. Hur tiz si puôr lênhx tsuv zos tus đros muk heik nhaz ntơư lês uô tas nro. Chênhr viv li nênhs Cao Lan muôx chei jênhv tus muk đros heik nhaz co uô txir puôs, muôx vax huôv, muôx chei iz zav gâuk li zuk lênhx niêv thiêz lênhx txir, têx chei co qir muôx txix iz jax pêv xưk li zơưv Lạc Tiên Sinh nhoz jok Khe Gầy, xã Tân Hương, huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái heik: “Trơưk li lơưr chor lâul heik, thâuv ntêx zos tus zơưv no muk uô têz lok txơưv njiz iz tus nxeik tov tos cêr, nưk tưz thor heik iz tus zơưv txơưr đuô tiêk, tov kaz zos tus nxeik no hloz lox, lênhx tưs zuôr muk uô nhaz mak thâuv ntơư lênhk nhav tus nxeik co uô zuk nxeik, seiz iz zav li zos zuk nênhs hâur tsêr, uô nênhz zêis, muôx hâux lưv đaz tsi cux tsi tas pôngz keiz buô, nhiêx txiêx, shaz ntơưr….., taz sik uô nênhx nhoz, txos tsiêz tsuv tuôx seiz shuôs zuk, đros paz lês uô têx hâux lưv cxuô zav, thâuv zuk pur 120 shông lok zuôr tuôx seiz shuôs, đros taz kruô uz no. Nox yôngz cok tas, gơưv niêv txir no ho tsuv gra keiz muk trâu ntơưv tus zơưv heik sâuv li tsêr  chiê uô tsâus, jênhv lênhx zơưv no uô niêv uô txir”.

          Nênhs Cao Lan chei jênhv niêv puôs txir puôs muôx liv lok six jông thiêz zov chênhr. Viv trơưk li lơưr heir nênhs Cao Lan, thâuv tưz yênhx txix gơưv, muôx mê tuz mê nhuôv tas, tus zơưv heik sâuv cux tsênhv zos lênhx lok six zov chênhr chiê đros tuôr thiêz cxơưz gra lơưr luz nênhx truôx njês. Niêv lâul Vi Thị Tuyến, uô hâux lưv hâur Phongx vênhx huôv huyện Ba Chẽ heik pâuz: “Thâuv lênhx zơưv no uô trâu gơưv tuz nxeik hluôk yênhx txix gơưv tas, mak gơưv niêv txir hluôk no li hâux lưv zos jênhv tus zơưv co uô txir puôs. Thâuv tưs tus txir puôs no pur 120 shông tâu tas siv nênhx mak gơưv niêv txir co tsuv tuôx lês têx hâux lưv uz no hâur ntênhs. Txox tsiêz 30 cux tsuv tuôx shuôs, đros paz tus no uô têx hâux lưv uz no”.

Zos thâuv tưs iz niêv txir muôx cêr siz char, siz chês tsi jông siêz li chas têx, lênhx zuôr lok tu, lok heik gơưv niêv txir no têx cêr qiv, tsi jông siêz ntơư cux chênhr zos tus zơưv co, mak tsi zos zuk niêv txir, cưr tix nênhx tsa. Zơưv Làn văn Sản nhoz nhoz jok Khe Gầy, xã Tân Hương, huyện Yên Bình heik: “Txix thâuv ntêx lok muôx chei tos tuz tsuv tas nhiêx txiêx, tas nhiêx chiê zok nriêr mê nhuôv puôs, taz sik tus zơưv li heik sâuv ho lênhk jênhv zuôr nxeik chiê côngz fênhx, cox tas nhiêx, tas keiz buô, taz sik cur ho jênhv zuôr cox nxeik, zos muôx đaz tsi cuz nxor, tsi jông siêz, cur zos tus nhoz đruôz đraz zuôr sơưr heik, lok tu, tsi tuôx lênhx tưs tos li. Ntơư cux iz zav li zuk zos tus nênhs, txir ndâux txir luk nhoz đruôz đraz mnôngs 2 tos heik, đơưk tu têx tsi jông siêz co cov ndax, cov huv sơưr đơưk, tsi tâu tuôx lênhx tưs tos hlo. Chênhr zos li heik co, tov kaz no zos gơưv niêv txir ntơư muôx đaz tsi siz char siz chês, cêr qiv, tsi jông siêz….mak lơưr khênhr hu txos tus no”.

 Chei jênhv tus muk đros hêik nhaz li heik sâuv uô niêv txir puôs zos iz kro tsi kuôz zuôv lênhx tưs, taz sik no zos nênhs Cao Lan iz chei phôngz cxưx cêr nênhx jông thiêz tsênhv zos heik lol sâuv sơưr đơưk têx cêr sik thôngx siêz, siz hluz siz paz, sik đros uô luz nênhx jông, yar ntux đris./.

(Giàng Seo Pùa-VOV4-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

Hêir nênhs Cơ Tu tror huôv tsar luôs hâux lưv phiêz cxuô zav tơưz

Shông no zơưv BhLinh Blong nhoz xã Sông Kôn, huyện Đông Giang, tỉnh Quảng Nam tưz muôx 70 shông hnuz nhôngs; taz sik hâur niêx hnuz cux tsênhv shir phaz lul phiêz tơưz. Zơưv BhLinh Blong cux hêik pâuz tiêk: luôs hâux lưv phiêz tơưz, zos cê muôs tâu nhiêx txiêx chox lok sir zôngv hâur chuôz zis, cê huôv tsar truôx zuk heir nênhs Cơ Tu têx vênhx huôv jông cxôngx nzor. Zos xar phiêz cov tâu têx tơưz jông jav, tsuv muk xêir têx shôngz, car thênhx pêv har jôngr txiêr chox lok fuô jiêz tsês cov kruôr mav chox lok phiêz cxuô zav tơưz thiêx tsik yưv caz, truôx khor ntêr. Thâuv bax tâu ndâu, car thênhx cxix cxuô, zuk xar phiêz cơưv, phiêz mêx lôngk ntik tsôngk trik yo, phiêz tơưz cxuô zav chox lok sir zôngv hâur luz nênhx niêx hnuz. Xav kror đruôz đraz thâuv phiêz tâu iz luz cơưv tsuv muôs 200-250 cxênhz đêiv nhiêx iz luz.zơưv BhLinh Blong shir phaz lul hêik: “Zuk phiêz tâu heir nênhs Cơ Tu cxuô zav tơưz; zos lênhx nênhs tưs gruôs phiêz cux muôx phênhv sâu tâu cxaz nzir nhiêx txiêx chox lok sir zôngv hâur chuôz zis. Cur mak nhiv no lâuk lơưv, têx hnuz gruôs cu xli muk zok nriêr shôngz, car thênhx chox lok fuô phiêz têx zav tơưz zôngx ziv phiêz tâu. Đuô li lơưr chor hluôk, txơưv hâur ntu muôx caz moz Covid-19, lơưr cux tsênhv huôk njôngr six hơưv hnuz nhôngs phiêz cxuô zav tơưz, cơưv muôs muôx phênhv sâu tâu mê njik nhiêx txiêx chox lok sir zôngv thiêz pêz cux tsênhv zuôr kriê luôs hâux lưv phiêz cxuô zav tơưz trâu chor hluôk cơưv shâuv tsik chiê zuk heir nênhs têx vênhx huôv jông trâus pôngz plox”

Hêir nênhs Cơ Tu luôs hâux lưv phiêz tơưz tưz muôx đhâu ntâu tiêv lok đros đrêiv heir nênhs co li luz nênhx hâur niêx hnuz txos trâu nhiv no tsik chiê pôngz plox. Taz sik hâur ntu têz qơưs muôx ntâu hlôngr yiêz, chuôs li heir nênhs Cơ Tu luôs hâux lưv phiêz cxuô zav tươz tưz trâus pôngz plox lơưv jux juk. Zơưv A Rất Trung, phưv chủ tịch uỷ ban xã Sông Kôn, huyện Đông Giang, tỉnh Quảng Nam hêik pâuz:“Hâur ntu têz qơưs muôx ntâu huôv tsar, heir nênhs Cơ Tu luôs hâux lưv phiêz tơưz, ntok ntâuz ziv hnuz ziv tsơưs lơưv jux juk. Chênhr zos li hêik ntơư, hâu nov ntơưv qơư cux moz size txos thiêz cxơưz cxiz tsôngv px heir nênhs Cơ Tu, tsuv huôv tsar truôx zuk heir nênhs têx vênhx huôv jông cxôngx nzor cov muôx đros đrêiv hâur luz nênhx đros trâu côngv thôngx sđ”

Zơưv Đỗ HữuTùng, phưv chủ tịch uỷ ban huyện Đông Giang, tỉnh Quảng Nam cux hêik pâuz tiêk: Nhiv no huyện cux tsênhv cxơưz cxiz cxiv tsa iz kror qơư chiê ntâu chuôz zis siz chos côngv phiêz cxuô zav tơưz, cơưv, mêx lômgk cov ziv hnuz ziv huôv tsar uô cov tâu truôx jông, muôx chôngz lênhx kruô nhiêv zuôr txos, muôx phênhv sâu tâu nhiêx txiêx chox lok cxiv kho chuôz zis muôx luz nênhx truôx tuk tsâu sor. “Cux kriz ntâu jiês sik thav đros cxuô huyện thiêz oz chas tỉnh chiê pier kriê luôs hâux lưv phiêz cxuô zav tơưz sir zôngv hâur luz nênhx trâu sđ pâuz txos. Thiêz hâur ntu zuôr txos no,  cấp uỷ, hâu nov ntơưv qơư cux tsênhv zuôr tror qênhz yuôx đuô cxuô zav hâux lưv uô; hâur ntơư muôx luôs hâux lưv phiêz tơưz, hâux lưv ntok ntâuz cov huv đros hâur ntu têz qơưs hlôngr yiêz nhiv no”

Tỉnh Quảng Nam tưz muôx ntâu tsênhv chêi paz chor chuôz zis tror huôv tsar uô zuk heir nênhs têx txux chi, vênhx huôv jông cux li cxuô zav hâux lưv uô muôx liv trâu sđ cov muôx đros đrêiv hâur luz nênhx tsik chiê pôngz plox. Zơưv Hoàng Quang Bửu, phưv chủ tịch uỷ ban tỉnh Quảng Nam hêik pâuz nzir: “Nhiv no, tỉnh Quảng Nam lox sik moz siêz txos heir nênhs tsơưs nhoz thax tsav tox siêz cxuô luôs hâux lưv uô. Pêz muôx ntâu tsênhv chêi paz chor chuôz zis huôv tsar uô tâu truôx, paz lok sir zôngv uô trơưk công nghệ yiêz, cxuô zav hax huv uô tâu muôs đhâu điện tử cov huv đros, muôx phênhv sâu tâu nhiêx txiêx, muôx luz nênhx truôx tuk tsâu sor./.

Tsu cxêik nhênhv-Tuyết Lê-VOV Miền Trung