Gia Lai: Cêr sor siêz txix têx luz tsêr niêv côngv siêz nhoz ntus đriv Đức Cơ

Iz ciêz ntâu đhâu lok no, zơưv Rmah Phái thiêz zơưv pox niêv zos Rlan Hphyem nhoz jok Sung Le 2, xã Ia Kla, huyện Đức Cơ, tỉnh Gia Lia chuôz zis thâuv tưs cux muôx cêr jông siêz, shir phaz. Zơưv Rmah Phái gơưk 2 niêv txir nhiv kruôr tâu Công ty 74 (Binh đoanx 15, Bộ Côx phax), đros hâu nov ntơưv qơư cxiv uô tâu thiêz choz zok luz tsêr niêv côngv siêz trâu gơưk nhoz.  Luz tsêr co đar 80 ntâu xưv phaz, uô tâu jông thiêz khor kho hlôngr gơưk 2 niêv txir luz tsêr kênhz đaz pêk tuôs mak  gơưk tưz nhoz tâu 10 tơưv shông đhâu lok. Pos thiêz zơưs gơưk zos chuôz zis lok six txov nhêv thiêz pos Hphyem zos iz lênhx tuz lênhv tâu tas siv nênhx thâuv ntu tir ntâuk trok châuz li lênhx nhuôv. Shir phaz lok tsôngv  cưr tix nênhx tsa, Công ty 74 têx cêr paz, zơưv Rmah Phái heik: "Cur uô tsâuk ntâu Đảng, têz qơưk, Binh đoanx 15, Công ty 74. Cur uô tsâuk ntâu sơưrr đơưk đros moz siêz paz trâu ưz 2 niêv txir. Nhiv no, cur muôx tsêr jông nhoz lơưv. Cur uô tsâuk ntâu hênhr".

Ntơưv jok Ghè, xã Ia Dơk, huyện Đức Cơ, zơưv Rmah Bring thiêz pos Puih Pó 2 niêv txir, puôr lênhx đros cxaz chuôz tir ntâuk trok châuz, thiêz zos têx tuz lênhv tâu tas siv nênhx thâuv ntu tir ntâuk trok châuz têx nênhs hâur tsêr, cux shir phaz xưk li ntơư. Tưz 40 ntâu shông xav txix hnuz têz qơưk tiêx tuk, tror lok ntơưv qơư, zơưv 2 niêv txir lav uô nênhx nhoz hâur luz tsêr kâus kêz jis, mê thiêz grêiv. Cux txix têx canr bôv, chiến sỹ, công nhân viên, Công ty 74, Binh đoanx 15 têx siz chos gôngr paz tưz cxiv uô tâu iz luz tsêr yiêz trâu zơưv Rmah Bring 2 niêv txir nhoz. Zơưv Bring heik pâuz, 2 lênhs puôr lênhx tưz 80 ntâu, zuôr xar 90 shông, zơưv 2 niêv txir jông siêz cơưk, viv no zos cêr shir lox trâu gơưk 2 niêv txir: "Ưz 2 tuk lâul lok six shir phaz, uô tsâuk ntâu txos têx tuz nhuôs, hâu nov thiêz chor tuz lênhv. Ưz 2 tul lâuk zuôr sir jos uô nênhx cov jông, kriê têx tuz nhuôs uô nênhx tsiv txiêx, moz siêz đros luôs huôv tsar uô nox uô hnar".

Trơưk li Thượng tá Nguyễn Mạnh Cường, Bí thư Đảng ủy, Phưv Giám đốc Công ty 74, Binh đoanx 15, Bộ Côx phax, uô lơưr hâux lưv huôv tsar kinh tế, côx phax nhoz têx xã ntus đriv txov nhêv, công ty pâuz tâu zuk vax huôv, hâux lưv uô, paz trâu ntơưv qơư. Têx luôs hâux lưv uô ndo côngz pâux txiêx njis tưz tâu canr bôv, chiên sĩ, công nhân viên công ty uô tsi so hâur ntâu shông đhâu. Ciês hâur 5 shông đhâu, công ty tưz vênhv tôngv sơưr đơưk siz chos paz cuiv nhiêx ndo côngz pâux txiêx njis tâu 2 tỷ 300 tsov đeiv, paz muôx nhos 2 tỷ đeiv chiê cxiv uô zuôr xar 30 luz tsêr niêv côngv siêz. Thượng tá Nguyễn Mạnh Cường heik: "Hâur têx shông đhâu, Đảng ủy, Ban giám đốc công ty tsưr ziv lês car, chox kriê mak tưz fuô uô lơưr phôngz yaox ndo côngz pâux txiêx njis tâu trâu ntâu lênhx nênhs muôx côngz têz qơưk thiêz uô tâu lok six jông. Hâur shông 2017, ndar txos chiv nhênhv 70 shông Hnuz heik lok têx tuz lênhv trâus moz trâus saz thiêz tâu tas siv nênhx thâuv ntu tir ntâuk trok châuz, Công ty chêx tsôngk tiz jông lês uô têx luôs hâux lưv sâuv đuô. Tsưr tsix uô ntâu nuv li: Muk seiz shuôs, zok nriêr hâux lưv uô, paz têx chuôz zis muôx côngz têz qơưk truôx tuk luz nênhx nox nhoz".

Đức Cơ zos huyện ntus đriv hâur tỉnh Gia Lai. Tsôngv box cxuô heir nênhs hâur huyện tưz muôx ntâu gôngr côngv paz trâu cách mạng thiêz paz trâu tsưx phưv têz qơưk. Nhiv no, ntâu chuôz zis muôx côngz têz qơưk hâur thax tsav tsênhv yuôr ntâu txov nhêv lok tsêr nhoz. Chênhr viv li, chiê uô lơưr tsaz yênhx ndo côngz pâux txiêx njis têx chuôz zis muôx côngz trâu têz qơưk, huyện Đức Cơ tưz tso tơưv tsưr ziv cxiv uô 53 luz tsêr yiêz, cxiv kho 13 luz tsêr txơưr đuô. Chiê uô tâu têx tsưr ziv ntơư, huyện hux jos truôx đros têx taz viv, doanh nghiệp, lar heik zos têx taz viv bôv đôiv nhoz hâur Binh đoanx 15 li: Công ty 74, Công ty 75 thiêz Công ty 72 chiê fuô uô. Khov li heik ntơư, txos nhiv no, tsaz yênhx tưz uô tâu tiêr trơưk tsưr ziv, siêz xar. Iz chas co, đros thiêz têx chuôz zis tâu sơưv têz qơưk têx chei paz, nênhs muôx côngz trâu têz qơưk, huyện tsênhv lok six moz siêz txos zok nriêr hâux lưv uô trâu tsôngv box chiê lơưr truôx tuk luz nênhx. Zơưv Trịnh Văn Thành, Phưv chủ tịch UBND huyện Đức Cơ, tỉnh Gia Lai heik: "Muôz hâux lưv truôx thiêz ntêr trâu têx lênhx nênhs muôx côngz têz qơưk mak huyện cũ xtưz kriê txux chi tsưr ziv uô nuv trâu lox tôngv tox siêz cux li đros Binh đoanx 15 chox lơưr muk uô hâux lưv trâu ntơưv têx Công ty cao su. Txos nhiv no, phênhv ntâu têx lênhx nênhs muôx côngz têz qơưk thiêz lơưr chor nênhs cxênhz jê puôr lênhx muôx hâux lưv uô thiêz muôx phênhv sâu tâu truôx, luz nênhx tưz nhoz khênhr đuô xưk luôs lưv tuk".

Đros thiêz hâu nov ntơưv qơư, têx doanh nghiệp li sik côngv têk siz chos paz thiêz lar heik zos têx taz viv bôv đôiv, hâux lưv ndo côngz pâux txiêx njis ntơưv huyện ntus đriv Đức Cơ, tỉnh Gia Lai tsênhv tâu uô jông đros ntâu luôs hâux lưv tsênhv tsênhz. No zos têx huv jông thiêz muôx liv chiê ndo côngz pâux txiêx njis têx chuôz zis thiêz lênhx nênhs muôx côngz trâu têz  qơưk hâur thax tsav ndax chiv nhênhv 70 shông Hnuz heik lok têx tuz lênhv trâus moz trâus saz thiêz tâu tas siv nênhx thâuv ntu tir ntâuk trok châuz, tsưx phưv têz qơưk./.

                   (TTTN-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

Lênhx nênhs trâus saz ntu tir ntâus tros châuz Quàng Văn Súa uô kinh têr VAC

          Shông 1967 lênhx hluôk nênhs mênhx cxưx Thái Quàng Văn Súa sơưr cêr mul uô bộ đội, tơưv txênhz ntơưv qơư tsav txênhz Thượng Lào thiêz trâus saz ntơưv qơư tsav txênhz Lào. Shông 1970, zơưv tâu tror lol tsêr so lơưr chế độ lênhx nênhs trâus saz hov ¾ thiêz cxiv tsa chuôz thênhx ntơưv têz qơưk jos Bong, xã Chiềng Pằn, huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La. Six hơưv co, tsi taz chuôz zis zơưv Súa, mak phênhv ntâu tsôngv box mênhx cxưx tsơưs nênhs nhoz no puôr lênhx muôx cêr phêv liv iz zav, tiv tsi muôx nôngz tsoz chos, tsiêx tu zus huv đros, tsi pâuz zôngv KHKT lol uô xênhz yar. Đros lênhx bộ đội li pênhr xưv, zơưv chiv chir nriêr tsưr ziv huôv tsar kinh tế zuk chuôz zis. Đrâuv chuôz tsar chos poz cưk, blêx, zơưv tsênhv đros pox niêv chos 1 hecta tsoz ntông Tếch, zuôr xar 350 tsoz txir xoài txuôv thiêz txir nhãn. Đros co, zơưv khơưz pas đar 600 yiv ndis zus njês, tu zus 6 tul niêv buô thiêz paz keiz, ok xar muôx 300 tul chiê muôs cê chuôz cxaz phênhv sâu trâu chuôz zis, cê hlôngr yiêz pluôs nox hâur niêx hnuz. Cê uô cê zuôr chênhz zênhv, zơưv chuôz zis li trâur nuv kinh tế tso lol phênhv sâu fênhx pheiz iz shôngk zuôr xar 400 tsov đeiv. Shông no, txir xoài Yên Châu tưz tâu muôs trâu niêv ciêz Úc, co cux zos lênhx nênhs chos txir xoài li cêr shir phaz, hâur co muôx zơưv Súa chuôz zis. Zơưv pheiz kênh:        “Cur thâuv tưs cux uô uô ntêx tsôngv box, pov tul tsi hlôngr yiêz tâu mak bộ đội zơưv Hloz Hôx tsuv uô uô ntêx, uô txos tưs tsuv sâu tâu xiv huv txos co. Viv li pas njês, keiz, ok, nhux thâuv tưs cur cux tsoz phưz jông thiêz tso lol phênhv sâu trâu chuôz zis”.

          Tsi taz uô bluô nux trâu chuôz zis, zơưv tsênhv jông siêz heik kriê pox nhuôs hâur jos tsưr ziv huôv tsar kinh tế lơưr zuk trâur nuv. Chiềng Pằn nhiv no zos xã xuz thơưx nhoz huyện Yên Châu tâu côngz jênhv tax ploz tsênhr nôngx cxênhz yiêz, têx chuôz zis pluôs hâur xã tsuôk yuôr 9% hâur tas nro 1.060 ziv chuôz zis tsôngv box hâur tas nro xã. Zơưv Hoàng Văn Thành, phưv bí thư thường trực Đảng ủy xã Chiềng Pằn, huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La puz pâuz: “Zơưv Súa chuôz zis chos cxuô zav ntông nox txir, khơưz pas zus njês, phênhv sâu lol lok six siêz, muôx nox muôx tsês. Tiv zix đrâuv phênhv sâu trâu chuôz zis, zơưv tsênhv muôx tsưr ziv heik kriê têx chuôz zis txơưr uô lơưr, gôngr phênhv lol côngz xưv cxuôv cêr yeiz pluôs ntơưv xã Chiềng Pằn, pêz xar zôngv zơưv Súa trâur nuv chiê krêz uô đêz đar chiê ntâu chuôz zis cơưv shâuv uô lơưr”.

          Zơưv Quàng Văn Súa muôx six hơưv uô ntâu hâux lưv txơưr nhoz xã li uô kế toán, Hội viên bộ đội lâus xã, Ban thôngz xor mông tơưv txênhz Đoàn 83 Viêng Chăn...Uô hâux lưv tưs zơưv cux uô jông. Txos nhiv no txơưv tưz muôx hnuz nhôngs siêz, trâus moz ntâu tiv thâuv ntêx tir ntâus tros châuz, zơưv Súa tsênhv tsi tâu xar so. Zơưv xar tiêk: tsênhv yuôr đas jos mak zơưv tsênhv uô hâux lưv, tôngv vênhx tuz nhuôs uô lơưr: “ Lol tsêr cxôngx shông 1970 txos nhiv no, cur thâuv tưs cux cxaz chuôz côngz xưv li uô bộ đội lâuk, đoàn 83 Viêng Chăn-Lào. Cur thâuv tưs cux phuôx huiz tas bộ đội zơưv Hloz Hôx li têx jông tiv zix. Cur tsênhv muôx jos mak cur tsênhv cxaz chuôz chiê tuz nhuôs uô lơưr”.

          Zơưv Quàng Văn Súa tsênhz tsênhz zos iz đeiv iêr chi cax lul chiê pox nhuôs cơưv shâuv thiêz uô lơưr./.

                           (Đức Anh- Txâur Vax cxeik nhênhv)