Lai Châu sir jos cov muôx tâu iz shông cơưv yiêz tsơưr lươngv, ngaz tuk phax tar tâu caz moz

Nhoz siêz xar muôx 1.600 thiêr pir li niêv đêx hiêr, yênhx shông muôx huôz tsâuk, xar ntus đriv Dào San, huyện Phong Thổ têx hnuz no tsik so muôx ntux nas. Muôx têx jok nhoz kuôk đêz tsênhv qơư xar muôx 30 cêik cêr, cêr xưz poz, nhav ar thiêz bluô, taz sik chor cưk kriê ntơưr cux tsuv muk tơư, thơưz yêz muk đhâu têx trôngz chiê muk txos trâu têx jêx jok hêik shux xênhz niêv txir chiê tso chor nhuôs tuôx tsêr cơưv chiê cơưv ntơưr.

Cưk kriê ntơưr Trần Van Duy, Nênhs sêiz car Tsêr cơưv phôv thôngz Mênhx cxưx niêv txir zus mor Dào San puz pâuz: Shông cơưv 2021-2022 tsêr cơưv muôx 700 ntâu lênhx shux xênhz, phênhv ntâu zos têx tuz nhuôs tsôngv box Hmôngz, Cho, Hà Nhì. Txos nhiv no tas nro shux xênhz chor niêv txir tưz cir jênhv chiê chor nhuôs tuôx tsêr cơưv chiê cơưv ntơưr cov huv zos li six hơưv cơưv ntơưr. Phiv liv lok tsêr lớp cơưv cxuô zav, qơư nox nhoz trâu chor shux xênhz tưz tâu kho tiêr, kror muôx tsik txâuk chor cưk kriê ntơưr hâur shông cơưv no tsênhv uô trâu tsêr cơưv ntơưr lok six cxơưx: “Nhiv no tsêr cơưv tsênhv muôx tsik tâu txâuk 9 lênhx cưk kriê ntơưr. Chiê đơưk kho qênhx shênhx co, Tsêr cơưv tsênhv tror hêik trâu Phongx Zoz zux thiêz UBND huyện chiê thor cxaz nzir chor cưk kriê ntơưr tsênhv muôx tsik tâu txâuk. Đrâuv muôx tsik txâuk cưk kriê ntơưr, hâux lưv nox nhoz trâu shux xênhz tiv muôx tsik txâuk 50% shux xênhz nox nhoz, viv li zuôr txos no tsuv hlôngr đuô tsưr ziv uô hâur tsêr cơưv ntơưr. Taz sik, shông cơưv no tsêr cơưv cux tsênhv yuôr muôx 245 lênhx shux xênhz nhoz hâur tsêr cơưv niêv txir zus mor, viv li cán bộ, cưk kriê ntơưr cux tsuv uô hâux lưv xưk li zos iz luz tsêr cơưv ntơưr niêv txir zus mor. Co cux zos iz kror phiv liv thâuv chor cưk kriê ntơưr tsuv uô nzir hâux lưv, taz sik nhiêx txiêx paz ho tsik muôx”.

Shông cơưv 2021-2022, huyện ntus đriv Phong Thổ, tỉnh Lai Châu tưz chiê chor tsêr cơưv lok uô cê txix 65 luz txos yuôs muôx 48 luz, đros muôx 900 ntâu lớp cơưv thiêz 23 cxênhz ntâu lênhx shux xênhz. 500 ntâu qar lav cơưv tưz tâu chor tsêr cơưv kho đuô chiê bax trâu shông cơưv yiêz. Txơưv tiêk tưz chiê chor tsêr cơưv, lớp cơưv lok uô cê chiê khưx phưx têx phiv liv muôx tsik txâuk cưk kriê ntơưr, taz sik txos nhiv no huyện Phong Thổ cux tsênhv tsuv muôx nzir 130 lênhx cưk kriê ntơưr thiêz thiêx zuôr txâuk trâu kriê ntơưr hâur shông cơưv yiêz. Zơưv Phan Như Thắng, Phưv Phongx Zoz zux huyện Phong Thổ puz pâuz: “Txix ciês thâuv hâur shôngk shông cơưv, Phongx Zoz zux tưz chox kriê têx taz viv hâur tsêr cơưv bax trâu shông cơưv yiêz, mak txos six hơưv no, chor qar lav cơưv tưz tâu têx taz viv kho đuô. Chiê khưx phưx qênhx shênhx muôx tsik txâuk chor cưk kriê ntơưr, nganhx cux tưz hêik trâu UBND huyện chiê uô hux thôngx nzir cưk kriê ntơưr. Taz sik, cux muôx tsik tâu txâuk tiv oz shông jê lok no UBND tỉnh tsik tâu tsưr tsix xêir zuôr. Đros chor shux xênhz cơưv nhuôs zâu mak pêz hêik cov chiê tuôx cơưv ntơưv tsênhv qơư. Đros chor tsêr cơưv tax ploz tsênhr têz qơưk lok sik têx tsêr cơưv muôx txâuk cưk kriê ntơưr mak pêz zuôr chiê muk kriê paz trâu chor tsêr cơưv muôx tsik tau txâuk cưk kriê ntơưr”.

Shông cơưv no, tỉnh Lai Châu zos thax tsav qơư muôx 150 cxênhz ntâu lênhx shux xênhz cxuô cấp cơưv, hâur co muôx zuôr xar 30 cxênhz lênhx shux xênhz nhoz ntơưv tsêr cơưv niêv txir zus mor.

Txos nhiv no, têx qar lav cơưv tưz tâu cxuô thax tsav qơư thiêz chor tsêr cơưv ntơưr kho đuô, taz por tsêr lớp trâu chor shux xênhz tuôx cơưv ntơưr. Chiê khưx phưx qênhx shênhx muôx tsik tâu txâuk xar muôx 700 lênhx cưk kriê ntơưr pir đros chor shux xênhz, chinhr quyền ntơưv qơư tsênhv tror txêik jênhv têx ntâuz ntơưr hux thôngx thiêz kriz uô chiê têx lớp đros iz khối lớp cơưv lok uô cê hâur iz lớp; đros co zos chiê cưk kriê ntơưr kriê nzir tiết cơưv chiê taz por tsơưr lươngv kriê ntơưr hâur shông cơưv. Zơưv Đinh Trung Tuấn, Giám đốc Sở Zoz zux Lai Châu puz pâuz: “Txos six hơưv no, tas nro 100% lênhx cán bộ, cưk kriê ntơưr thiêz shux xênhz tưz bax tâu cxuô zav trâu shông cơưv yiêz. Ciês đhâu hnuz tuôx tsêr cơưv thiêz têx hâux lưv bax trâu kriz cơưv shông cơưv yiêz, pêz cux sir jos kriz uô cêv kuôk, uô truôx jông côngz xưv taz por vêv xênhz, phax tar caz moz. Heik cxuô taz viv kriz uô jông tsaz yênhx cov huv đros trâu côngz xưv phax, tar caz moz hâur ntu yiêz. Thâuv caz moz tsênhv tsik tâu phiv liv ntâu, mak cux tsưr tsix kriê thiêz cơưv ntơưr li kuz hâur têx tsêr cơưv ntơưr”./.

(Khắc Kiên-Lik Thox cxêik nhênhv)

Têx côngz trênhx tsuv tâu uô nhoz thax tsav tsôngv box heir nênhs tsơưs

Têx côngz trênhx tsuv tâu uô nhoz thax tsav tsôngv box heir nênhs tsơưs thiêz tox siêz tưz tâu heik tsênhz mênhx hâur luôs hâux lưv huôv tsar kinh tế-XH thax tsav tsôngv box heir nênhs tsơưs thiêz tox siêz, thax tsav txov nhêv ntu 2021-2030.

Tsênhv tsênhz: Chính phủ tưz muôx ntâu tsaz yênhx, tsênhv chei, dưv anr yưv pênhr huôv tsar uô têx côngz trênhx nhoz thax tsav tsôngv box heir nênhs tsơưs thiêz tox siêz li: Têz qơưk tsaz yênhx txo grêk cêr pluôs truôx ntu 2015-2020, têz qơưk tsaz yênhx cxiv tsa jêx jok yiêz, tsaz yênhx 135, tsaz yênhx 30A…..

Hâur ntu 2016-2018, ciês tsaz yênhx 135, Chính phủ tưz yưv pênhr cxiv uô 9.106 côngz trênhx; cxiv kho  3.295 côngz trênhx. Hur si nhiv no tưz muôx 98% ntâu luz xã muôx cêr yêz lox muk txos tsênhv qơư; 98% ntâu chuôz zis tsôngv box heir nênhs tsơưs tâu sir zôngv tênhv tênhz têz qơưk; 100% xã muôx tsêr cơưv cxênhx nhuôs zâu, cxênhx iz, cxênhx 2. 99% ntâu xã muôx qơư y tế; 90% ntâu xã tâu seiz ti vi, mnôngs tâu đeix…

Trơưk li chor tỉnh thax tsav tsôngv box heir nênhs tsơưs thiêz tox siêz heik pâuz, 100% têx tỉnh tưz muôx cêr jông muk lol txos tsênhv qơư huyện, phênhv ntâu zos cêr luôv poz jêz, xi măng. Yuôr 187 xã tsi tâu muôx cêr yêz lox muk lol txos tsênhv qơư, ntâu txox cêr muk trâu tsênhv qơư xã nhoz thax tsav tsôngv box heir nênhs tsơưs thiêz tox siêz tưz trâul puôk tsuôx, tsi jông tas, tsuôk mull ok tâu hâur cheix ntux kruôr xưz; nhiv kruôr muôx 80% ntâu jok muôx cêr yêz muk lol tâu thôngz txos tsênhv qơư xã, yuôr 9.474 jok phênhv ntâu zos têx cêr ar, lav uô lav cheix yêz muk lol.

Têx cưx đês đêx, côngz trênhx đêx liv mê thiêz tov thơưx tưz iz phênhv tưs paz muôx đêx trâu tsôngv px huôv tsar uô têx kôngz. Taz sik, tiv tox trôngz hâur pêk nxaz, phiv liv muk lol, tsi so trâul ntux nas, tox xưz poz uô ruôr hiêv, tsi muôx nênhs uô hâux lưv cxiv kho têx cưx đês, côngz trênhx co, viv li tsi yuô muôx đêx trâu chor xã thax tsav tsôngv box heir nênhs tsơưs thiêz tox siêz uô têx kôngz, (tsav 23% ntâu). Tox siêz faz Bắc nhiv no tsênhv zos thax tsav muôx ntâu têx liêx têz kôngz tsi yuô muôx txâuk đêx uô thiêz zưs.

Lok sâuv têx côngz trênhx xor tênhv tênhz, tsôngv box heir nênhs tsơưs thiêz tox siêz zos qơư cxiv uô têx tsêr meir tênhv, muôx ntâu tus đêx lox, zâu, muôz đêx trâu têx tsêr meir tênhv tênhz lox hâur tas nro têz qơưk. Taz sik, 31 xã tsi tâu tâu muôx tênhv tơưk pov cêr. Trơưk li qênhz yuôx kinh tế-XH heik, cux tsênhv yuôr 3.400 ntâu jok tsi tâu muôx tênhv tênhz tơưk; chor chuôz zis tâu tơưk tênhv tênhz hâur tas nro thax tsav nhiv kruôr tax xar muôx 94%, yuôr 1.422 jok tsuv tơưk tênhz trox a….

Hok têx tsêr cơưv ntơưr mak huôv tsar sei, phênhv ntâu cxuô luz xã puôr lênhx muôx tsêr cơưv cxênhx nhuôs zâu, cxênhx iz thiêz cxênhx 2, ntâu suôv qơư cux tưz muôx hur si tsêr cơưv cxênhx 3. Taz sik, tsơưr lươngv têx qơư nhoz cơưv ntơưr tsênhv tsi tâu tâu cxiv uô jông, yuôr 72.634 qar tsêr cơưv lav uô lav nhoz cơưv tax. No chênhr zos iz hâur têx qir tiv uô trâu chor tsêr cơưv nhoz têx xã thax tsav tsôngv box heir nênhs tsơưs thiêz tox siêz tsi yuô tâu côngk nhav uô tâu jông luôs hâux lưv kriê txux chi.

Têx côngz trênhx, qơư y tế cux zos iz hâur têx tsênhv njiêz tsuv tâu moz siêz txos, yưv pênhr cxiv uô chiê seiz njuôk shuôs, kho moz gênhk, tsoz phưz đas jos trâu tsôngv px. Tas nro thax tsav muôx 4.114 xã muôx qơư y tế, mak 1.335 qơư y tế xã lav uô lav nhoz uô hâux lưv seiz njuôk shuôs moz tsi tâu cxiv kho, uô đuô khor truôx.

Lok têx côngz trênhx vênhx huôv xa xor mông, chor xa tsi tâu muôx tsêr vênhx huôv tsênhv yuôr ntâu, tsav 53% ntâu; yuôr 1.749 xã thiêz 7.072 jok tsi tâu muôx tsêr vênhx huôv, qơư xênhz huôx côngv thôngx. Chor jok muôx loa nta suôz tsuôk tax zuôr xar 57%.

Nhiv kruôr no, ntơưv Côx hôiv jiês cơưv seiz lax lok ntâuk grê uô têx hâux lưv huôv tsar kinh tế-XH, nhiêx txiêx têz qơưk 6 luz hlik hâur shôngk shông; têx tsưr ziv, hâux lưv huôv tsar kinh tế-XH, nhiêx txiêx têz qơưk 6 luz hlik kaz shôngk shông 2021 thiêz têx hâux lưv huôv tsar kinh tế-XH 5 shông (2021-2025), đại biểu Đoàn Thị Lê An, (Cao Bằng) tưz heik Chính phủ cov muôx chei trâu yưv pênhr, phênhz têx nhiêx txiêx têz qơưk trâu chor thax tsav tox siêz, ntus đriv, thax tsav tsôngv box heir nênhs tsơưs. “Heik trâu Côx hôiv moz siêz nhênhz chơưv, muôx têx chei hâur yưv pênhr, phênhz nhiêx txiêx niêx shông trâu cxuô thax tsav qơư tox siêz, ntus đriv, thax tsav muôx ntâu tsôngv box heir nênhs tsơưs, suôv qơư txov nhêv. Hâur cxiv tsa têx chei thiêz phênhz pênhr jos, têx nhiêx txiêx paz tsuv moz siêz txos thax tsav txov nhêv, tox siêz, tsôngv box heir nênhs tsơưs, viv têx qơư no txov nhêv, tox trôngz hâur pêk nxaz, tsi tâu muôx cxix têx côngz trênhx jông, tsi muôx txâuk pênhr uô…., tsuv khov txos têz qơưk paz max. Chênhr zos li heik co, chiê têx qơư li heik sâuv nzor huôv tsar, cur heik tsuv tsar ndê ntâu đuô 2, 3 bâus têx pênhr paz hâur niêx shông”.

Seiz qir tiv uô tuôr thênhv txos chor tỉnh tox siêz, thax tsav tsôngv box heir nênhs tsơưs cêr huôv tsar, zos têx cêr muk lol tsi tâu cxiv uô jông, đại biểu Đoàn Thị Lê An heik: Tsuv tsov cưv phênhz pheiz têx pênhr chiê uô cêr muk lol trâu chor thax tsav tox siêz, muôz jông six hơưv trâu têx tỉnh no muk lol tâu thôngz trâu luôs 2 chas thax tsav qơư, zôngx ziv fax thâux têx hax huv, huôv tsar ju lix, huôv tsar kinh tế trôngx đriv, tsưx phưv truôx têz qơưk thax tsav ntus đriv./.

(VOV4-Riê Lâux cxeik, nhênhv)