Sir jos tir tar nênhs phamv cxâuv muôv muôs lênhx nênhs nhoz Cao Bằng

          Xã Lý Quốc, huyện Hạ Lang, tỉnh Cao Bằng muôx 15 cei cêr ntus đriv. Nhiv no xã muôx 560 ziv chuôz zis mak muôx 7 lênhx muk uô hâux lưv ntêr hnuz, 40 lênhx nhiês muk zuôr txir đhâu ntus đriv. Niêv lâuk Nông Thị Yên thiêz Nông Thị Chuyên nhoz xã Lý Quốc heik:“Tsêz no cux muôx iz txuz muôv muôs lênhx nênhs đhâu ntus đriv, taz sik trâus bộ đội pênhz phax pov, viv li lơưr khiêr thiêz tso mê nhuôs co tsês. Cur tul nhuôv nxeik shông no cơưv lớp 1 cur pov lok six cxơưx, hnuz tưs cux đros pos nhoz taz sik cux tsuv choz chêv jông thâuv pov nênhs tsi shưv mak tsi muk lơưr”.

          “Lok vênhv thix muôv muôs lênhx nênhs đhâu ntus đriv cux tâu yax mông canhv pov ntâu, tâu yax mông chiê pâuz tsưr ziv phax tar zav nênhs phamv cxâuv no”.

          Ntơưv têx tiv phz muôx cêr ntus đriv ntêr, zos côngz xưv yax mông, muôz siêz jênhv pâuz trâu tsôngv box lok hâux lưv muôv muôs lênhx nênhs mak zuôr gôngr phênhv tir tar tâu qênhx shênhx muôv muôs lênhx nênhs đhâu ntus đriv. Zơưv HOàng Đức Cương, Chủ tịch UB xã Lý Quốc puz pâuz: Nhiv no xã muôx nhos 30 lênhx nênhs muôx zênhs zax zênhz, co zos qir tiv uô tsi ngaz tul jêx jos:“Xã yax six sik côngv đros bộ đội nhoz zênhx pênhz phax hâur yênhx hli, 2,3 luz hlik muk yax mông phax tar nênhs muôv muôs lênhx nênhs thiêz zax zênhz đhâu ntus đriv. Hội pox niêv yax six muôx tsưr ziv yax mông viv li 2,3 shôngk jê ntơưv no tsi muôx lênhx nênhs hâur xã trâus đas nziês chox muk muôs đhâu ntus đriv”.

          Hâur vênhv thix muk uô lox tôngv tưz muôx Chei nênhs Việt Nam muk uô hâux lưv nhoz saz đrâuv têz qơưk thiêz Bộ lox tôngv-saz pênhz thiêz xã hội cux tso tơưv ntâu ntâuz ntơưr heik kriê uô. Taz sik, đros thax tsav nhoz buôk ntus đriv, qênhx shênhx nênhs lox tôngv nhiês muk uô hâux lưv saz đrâuv têz qơưk tsênhv muôx, no cux zos hâux lưv uô muôx yưv qênhx shênhx muôv muôs lênhx nênhs. Thượng tá Hoàng Văn Tùng, Chính trị viên zênhx pênhz phax trôngx đriv Lý Vạn, Bộ chỉ huiz Bộ đội pênhz phax tỉnh Cao Bằng puz pâuz:       “Hâux lưv tsôngv box hâur têx huyện hâur thax tsav nhiês muk đhâu ntus đriv chiê uô hâux lưv, pêz cux cxơưz tiês yax mông, yưr lir. Taz sik tiv cêr ntus đriv ntêr, viv li qênhx shênhx no tsênhv six fênhx muôx yưv”.

          Nhiv kruôr jê ntơưv no, lưx lươngv công an tưz pov iz cxiê nênhs phamv cxâuv chox pox niêv Việt Nam muk Trung Quốc chiê ntiêr xênhz zus mê nhuôs đros grê cxôngx 400-500 tsov đeiv. Pov muôx iz cxiê nênhs fêv đas nziês pox niêv cxôngx Campuchia, Lào muk đhâu Việt Nam chiê muôs trâu têz qơưk tiv 3. Qênhx shênhx no tso pov nênhs fêv muôv muôs lênhx nênhs li tsưr ziv uô ziv zov chênhr đuô. Thượng tá Đào Trọng Dũng, Phưv tsar phongx cảnh sát hình sự, Công an tỉnh Cao bằng puz pâuz: 95% ntâu txuz hâux lưv muôv muôs lênhx nênhs muôx lênhx coaz txos tsôngv box mênhx cxưx thax tsav ntus đriv.“Chiê phax tar nênhs fêv muôv muôs lênhx nênhs pêz muôx Ban chox kriê uô yênhx jênhv vưv tsênhv tsênhz, muôx ntâu nganhx li: Sở LĐTBXH, Sở vênhx huôv thiv thao thiêz ju lix, Hội pox niêv tỉnh....thiêz lưx lươngv Công an zos iz hâur têx taz viv sik đros cxaz chuôz yax mông”.

          Hâur ntu đhâu, luôs hâux lưv phax tar nênhs fêv muôv muôs lênhx nênhs nhoz iz cxiê thax tsav qơư, Ban, nganhx, đoanx thêv tsi tâu moz siêz, tsi tâu kriz uô đêz đar chiê tsôngv box sik đros uô lơưr, tiv zix zos pox niêv. Hâux lưv tsưr tsix uô tsênhv zos uô cov muôx, tsi muôx tsưr ziv tsênhv tsênhz, tsi cxơưz cxiz uô. Zos tsi seiz côngz xưv yax mông lok nênhs fêv muôv muôs lênhx nênhs zos iz hâux lưv tsuv uô yax six, coaz tsôngv mak lax tơưv txênhz tir tar tâu muôx chêx cuk đros qênhx shênhx muôv muôs lênhx nênhs đhâu ntus đriv./.

(VOVĐB-Txâur Vax cxeik nhênhv)

Chuôz cxaz kriê thiêz cơưv luk mênhx cxưx tsơưs nênhs hâur têx tsêr cơưv phôv thôngz

Txix ciês hâur têx hnuz xuz thơưx yênhx lix têz qơưk, Hiến pháp 1946 tưz cui tênhv hâux lưv cơưv luk mênhx cxưx zos mênhx cxưx tsơưs nênhs li vax huôv: “Nhoz têx tsêr cơưv ntơưr ntơưv qơư, chor mênhx cxưx tsơưs nênhs muôx vax huôv tâu cơưv txix zuk têx luk” (Grê tiv 15). Chiê tsưx phưv zuk li vax huôv thiêz huv chêi têz qơưs, pêz Têz qơưk tưz tso tơưv iz chor ntâuz ntơưr trơưk chêi têz qơưk thiêz têx ntâuz ntơưr cui tênhv tsênhz mênhx lok hâux lưv kriê thiêz cơưv mênhx cxưx. Khov co, iz cxiê mênhx cxưx tsơưs nênhs muôx luk hêik, ntơưr sâu tưz tâu muôz lok kriê hâur tsêr cơưv ntơưr phôv thông, paz muôx tâu têx kror jông, thôngx cxix paz tuôr chiê thiêz phuôx huiz têx tsiv gri luk hêik, ntơưr sâu, vênhx huôv cxuô mênhx cxưx. Uô lơưr Chính phủ li Nghị định 82/2010/NĐ-CP, Nganhx Zoz zux tsik so moz siêz txos hâux lưv kriê thiêz cơưv luk mênhx cxưx tsơưs nênhs hâur tsêr cơưv ntơưr cxênhx iz. Txix shông 2008 txos nhiv no, Bôv Zoz zux tưz tso tơưv tâu 8 tsaz yênhx luk mênhx cxưx (Chăm, Khmer, Jrai, Bahnar, Êđê, Hmôngz, M’Nông, Thái lok zos puôz ziz) thiêz 6 bôv ntơưr cơưv luk mênhx cxưx (Chăm, Khmer, Jrai, Bahnar, Hmôngz, Êđê).

Lơưr Thứ trưởng, Phưv chủ nhiệm Ủy ban Mênhx cxưx Hoàng Thị Hạnh, kror uô tâu lox tiv zix hâur hâux lưv kriê thiêz cơưv luk mênhx cxưx zos tưz kriz uô tâu jông Đảng, Têz qơưk têx tsênhv chêi đros thiêz vênhv thix mênhx cxưx hêik cxuô thiêz luk hêik, ntơưr sâu mênhx cxưx hêik taz. Đros co, paz tuôr chiê thiêz phuôx huiz têx tsiv gri vênhx huôv, paz muôx tâu cêr tso siêz thiêz nhiêv tuôx cơưv ntơưr trâu têx tuz nhuôs shux xênhz mênhx cxưx tsơưs nênhs thiêz tox siêz. Kiều Thị Phượng, Nguyễn Văn Hòa, Đạo Trương Thành zos shux xênhz Tsêr cơưv cxênhx pêz Mênhx cxưx nội trú Ninh Thuận, tỉnh Ninh Thuận hêik:“Thâuv cơưv cxênhx iz mak pêz tâu cơưv luk Chăm, ndê trâu cơưv cxênhx pêz mak ho tror tâu cơưv luk Chăm, nhiv no cơưv mak pêz ho tror siz hêik cov cơưv nzir luk mênhx cxưx”

“Cơưv luk Chăm ntơưv no mak lok six jông, chiê pêz pâuz ntâu đuô, paz tuôr chiê, phuôx huiz zuk mênhx cxưx têx vênhx huôv jông”.  

Txơưv li, hâux lưv kriê luk mênhx cxưx cux tsênhv yuôr ntâu kror phiv liv. Chôngz mênhx cxưx tsơưs nênhs muôx luk hêik taz sik ho tsik tâu muôx ntơưr sâu viv li zuôr muôz lok kriê tsik tâu hâur tsêr cơưv ntơưr. Chor cưk kriê ntơưr chiê kriê luk mênhx cxưx tsênhv tsơưs. Hâux lưv zok nriêr chor nênhs muôx txux chi nhoz cxuô thax tsav qơư chiê paz cxiv uô tsaz yênhx thiêz ntơưr cơưv luk mênhx cxưx tsênhv njiz ntâu kror phiv liv viv lơưr muôx tsik txâuk txux chi, tsưr ziv chiê uô, đros co zos muôx tsik txâuk têx ntâuz ntơưr uz no hêik pâuz tsênhz lok luk mênhx cxưx. Đuô li, nhiv no iz cxiê tiv phaz tsik tâu moz siêz txos hâux lưv kriê thiêz cơưv luk mênhx cxưx. Hêik txos qir tiv uô trâu hâux lưv kriê thiêz cơưv luk mênhx cxưx tsênhv tsơưs, zơưv Triệu Văn Phượng, trưởng phongx Vênhx huôv-thôngz mông huyện Yên Thế, Bắc Giang hêik:“Qir tiv chênhr zos muôx chôngz zav hêir nênhs uô nênhx nhoz uô cê. Tiv oz zos sik njiz, sik thav, siz zuôr nhoz cxuô mênhx cxưx, viv li zôngv têx luk hêik hâur côngv thôngx cxuô mênhx cxưx njiz trâus phiv liv thiêz iz cxiê trâus pôngz plox ntâu. Ntu zuôr txos, nganhx vênhx huôv zuôr tror muôx têx tsưr ziv hêik trâu cxuô cấp muôx vax huôv pâuz chiê kriz nzir têx lớp kriê trâu pêx xênhv pâuz, tiv zix zos cxênhx hluôk nênhs DTTS nhoz cxuô thax tsav qơư, chiê paz trâu sơưr đơưk pâuz ntâu đuô txos zuk têx luk hêik-zos cxuô mênhx cxưx tsơưs nênhs sâuv thax tsav li iz kror vênhx huôv jông muôx tsiv gri”.

Bôv Zoz zux tsênhv cxiv tsa tsưr ziv kriz uô cov tâu jông đuô hâux lưv kriê thiêz cơưv ntơưr mênhx cxưx. Uô ntêx, hâur tsaz yênhx zoz zux phôv thông yiêz, Bôv xav jênhv kriê ntơưr luk mênhx cxưx zos iz môn cơưv chiv chir xêir cơưv nhoz hâur chor tsaz yênhx zoz zux cxuô. Đros co, nganhx zoz zux tsênhv sir jos nhênhz chơưv, uô cov tiêr hâux lưv cxiv tsa tsaz yênhx, ntơưr cơưv trâu iz cxiê luk mênhx cxưx muôx ntơưr sâu, chiê chuôz cxaz chor luk mênhx cxưx tâu muôz lok kriê hâur tsêr cơưv ntơưr. Thôngx cxix chuôz cxaz uô côngz xưv sêiz car, chox kriê  hâux lưv kriê thiêz cơưv ntơưr luk mênhx cxưx, tax tâu tsơưr lươngv cxuô hâur nganhx. No chênhr zos iz hâur têx hâux lưv zov chênhr mak nganhx zoz zux tsênhv sir jos kriz uô, paz cov muôx tâu siz bâus hâur mênhx cxưx tsơưs nênhs li hâux lưv cơưv ntơưr./.

(VOV4-Lik Thox cxêik nhênhv)