Hà Giang: Cxiv uô ntâu têx tsêr meir tênhv tênhz uô ruôr hiêv lox txos luz nênhx nox nhoz

Iz njêik muôs thiêz têx cêr nyei trưs zos 400 ntâu chuôz zis tsôngv box nhoz TP Hà Giang li têx pov tsênhz ntơưv zuk xuz ntiês đhâu 2 hnuz tsuv khiêr đreiv đêx nas, tso têx vax tsêr tsês. Ntâu chuôz zênhx chuôz tas tsiv grê tưz trâus đêx nas cuôr ngaz tas. Trơưk li  cơ quan njuôk ntux yar ntux nas qênhz shuôs, thâuv iz six zar hnuz kêix 24/6, têx đêx ntơưv tuk đêx Lô hâur TP Hà Giang tưz huôv lox txos 104 thiêr. Têx đêx pur ntưk huôv lok ngaz thax tsav tsôngv box nhoz 2 saz ntus đêx, ntâu txox cêr mul lok hâur TP trâus đêx cuôr yôngz uô puôk tsuôx tas 2, 3 puôk thiêr, yêz mul lok tsi tâu đhâu. Zơưv Hoàng Đình Lợi, nhoz TP Hà Giang heik pâuz, txix shông 1962 txos nhiv no, tsi tâu pov iz jiês tưs đêx nas hloz uô ngaz lox li ntơư. Têx đêx nas huôv, ntưk lol ngaz tsêr siêz muôx iz thiêr. Zơưv Lợi pox niêv tsuv lav trâur tơưk tax sâuv yôngx 2 chiê râuz đêx uô mì tôm nox đhâu hnuz:

“Cur nhoz TP Hà Giang txix shông 1962 tax txos nhiv no, thiêx pov co zos đêx huôv lox yax. Kuôk no 2, 3 shông đrav ntêx nhiv kruôr pur mê njik tuôx txos đrav têx kaz tsiz tâus xưz, nhiv no đêx ngaz txos ntuô tsêr, siêz muôx nhos iz thiêr. Tsi tâu pov iz jiês tưs jông li ntơư hlo. Txix tas cik txos nhiv no pêz tsuv qêz suô, câuk têx kiêk nênhs; hok têx chuôz zênhx uz no hâur yôngx iz mak puôk tsuôx tsi jông tas”.

Tiv têx đêx pêv hâur ntưk lol ntâu, chor tsêr  meir tênhv tênhz ntơưv tuk đêx Lô 2 hâur thax tsav xã Đạo Đức (Vị Xuyên) thiêz đêx Lô 4 hâur thax tsav xã Tân Thành (Bắc Quang) cux puôr lênhx krêz qơư tso đêx chiê txo grêk tsơưs đêx ngaz ntâu pêv hâur đêx. Tsêr meir tênhv tênhz Sông Miện cux krêz qơư tso đêx chiê đêx huv đros. Zơưv Nguyễn Khắc Quyền, Giám đốc Sở Công thương tỉnh Hà Giang heik, luôs hâux lưv chor tsêr meir krêz têx qơư tso đêx zos uô trơưk cui tinhv thiêz tsuôk zos krêz tso  tâu sei mê njik xưz, viv têx đêx nas lok lox hênhr:

“Luôs hâux lưv seiz car têx tsêr meir tênhv tênhz nhiv no tsênhv uô trơưk têx cui tinhv. Taz sik, shông no đêx nas lox hênhr viv li têx tsêr meir tênhv tênhz tsi tâu muôx cêr hux jos jông. Nhiv no, ngênhx công thương tsênhv nhênhz chơưv trâu ủy ban tỉnh cov muôx tsưr ziv côngz mông trâu lơưr hâur seiz car têx tsêr meir. Pêz zuôr zuôr chênhz ziv chiê uô tâu jông đuô têx luôs hâux lưv co”.

Hâur shôngk shông no, Ủy ban tỉnh Hà Giang tưz tsưr tsix qênhz yuôx thiêz tso tơưv têx lul heik tsênhz txos chor tsêr meir hâur thax tsav têx uô zuôv. Pak đêx tênhv iz cxiê tsêr meir tưz tâur đêx; taz sik tsi tâu muôx cui tinhv seiz car thiêz tso đêx, tsi tâu Bộ Công thương qênhz shuôs, thôngz đhâu; tsi tâu uô têx nuv qênhz yuôx shuôs, seiz kaz tênhx qơư trơưk cui tinhv. Lar heik iz cxiê côngz trênhx tưz muôz lok sir zôngv, tso tênhv tênhz taz sik tsi tâu cơ quan car uô đreiv têx nuv co lok cxiv tsa qênhz shuôs têx côngz trênhx. Têx lul heik no cux heik yưv iz cxiê luôs hâux lưv uô tsi tâu, heik cov cxiv kho li: Tsêr meir tênhv tênhz đêx Lô 2, tsêr meir tênhv Suối Sửu 2, tsêr meir tênhv Hạ Thành, Thái an, Thanh Thủy 2...... Luôs hâux lưv seiz car têx tsêr meir heik sâuv hâur six hơưv đhâu tsênhv tsi tâu uô jông, uô muôx ntâu têx tsi jông txos tsôngv box luz nênhx nox nhoz, xênhz huôx, uô puôk tsuôx têx côngz trênhx cêr mul lok, uô ruôr hiêv txos tênhx qơư chiv xênhz đrox tsuôs thax tsav kaz đês. Niêv lâuk Nông Thị Trang, nhoz Hà Giang heik:

“Đêx ngaz li no zos tiv têx tsêr meir tso đêx huôv lok. Pêz zos tsôngv box, cux xar cov têx tsêr meir taz txơưx jênhv lok têx tsi jông no thiêz paz pêz tsôngv box. Lưv jâuv zos tso đêx li no mak tsuv heik uô ntêx chiê têx taz viv, doanh nghiệp thiêz tsôngv box bax tsưr ziv phax tir thêir đêx nas, cur xar têx trâus uô hiêv muôx têx cux tsi  ntâu”.

          Têx đêx nas tsênhv grik jux juk, taz sik têx trâus uô ruôr hiêv lox mak coz nas hêik sâu tưz uô muôx têx tsik jông, tsuv cxiv kho uô hâur six hơưv ntêr. Co cux zos jiês tsuv tiz jông seiz thiêz tuôr xav tsưr ziv cxiv uô têx tsêr meir tênhv tênhz mê uô ruôr hiêv lox lok lênhx nênhs, chuôz zênhx chuôz tas thiêz lar heik zos tsênhv uô tsi jông txos cxuô tsar zav. Iz chas ntơư, têx jôngr ntông ziv hnuz ziv tsơưs, chiv xênhz đrox tsuôs, têx đêx.....chuôs li iz hnuz tsi muôx jux juk txơưv co zos cheix ntux kruôr cux li cheix ntux nas. Trơưk li têx lênhx nênhs nhênhz chơưv khoa học, chor nênhs yưv pênhr tâu sơưv liv txix tsêr meir tênhv tênhz, ntơư tsi zos tsôngv box, tsi zos ngênhx tênhv tênhz, cux tsi zos tênhx qơư. Uô ntêx, iz cxiê tsêr meir tênhv tênhz hâur thax tsav tỉnh Hà Giang tso đêx li heik sâuv, cux zuôr uô ruôr hiêv tas xar muôx 24 tỷ đeiv. Txơưv tiêk, no zos iz njêik muôs, iz six huôv taz sik tsôngv box hâur tỉnh Hà Giang thâuv tưs cux ndo njôngr txos coz đêx nas lox no hâur đruôz siêz tsi plox./.

(Sơn Lâm VOV1-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

Lênhx pox niêv mênhx cxưx Thái nhoz Sơn La hlôngr yiêz trâur nuv tsêz chos, hlôngr yiêz luz nênhx

          Thâuv ntêx, chuôz zis niêv lâuk Quàng Thị Thúy muôx 5 cxênhz ntâu yiv ndis vax txir khơưz thiêz cà phê buôk niêv cêr 6. Txơưv iz shông chuôz zis sir jos tsoz phưz cux muôx tâu phênhv sâu tsi siêz, muôx têx shông tsi tâu chiv cheix, muôs tsi tâu grê.

          2,3 shông tror lol no, lok six chôngz lênhx nênhs mul đhâu niêv lâuk li vax txir ntông tưz thor tâu lol tsov shav, tiv zix zos cheix tơưs pax txir khơưz, pax cà phê. Cxôngx co, niêv lâuk nriêr pâuz, cơưv shâuv thiêz hlôngr tsưr ziv uô kinh têr zos uô ju lix. Hli 1/2018, ndaz ndơưv 5 cxênhz yiv ndis vax txir ntông muôx ntơưv qơư, niêv lâuk truôx siêz yưv cxaz 50 tsov đeiv chiê uô vax chos pax...Niêv lâuk Thúy pheiz kênh: Qir thơưx hlôngr tsưr ziv uô kinh têr li no mak chuôz zis cux cxơưx, viv no zos tsưr ziv uô kinh têr mak zuk tsi muôx ntâu chênhz zênhv hâur uô jix vuv ju lix:

          “ Cur pov uô kôngz nuv mak zuk tsuv muôx mênhv chêx lox thiêx li yưv pênhr uô tâu, yuôr uô ju lix mak tsi zuôr mênhv chêx lox, cur yưv pênhr tsơưs taz sik liv zix sâu lol cux siêz đuô”.

          Zos lênhx nênhs gruôs thiêz sei đrơưv, niêv lâuk Thúy tưz chos pax, uô têx chuôz zênhx phưx vưv uô ju lix, cxôngx niêv cêr mul pêv bax chos pax tsuv mul đhâu têx thênhv tsas jêz... muôx qơư uô si côngv đros pax cà phê, pax txir khơưz lok six jông gâux, tâu chôngz tsôngv kruô tuôx ndis shuôk, tsov shav, đê txir ntông ciês ntơưv qơư. Đros grê mul ndis shuôk tsov shav zos 10 cxênhz iz lênhx nênhs, ciês thâuv krêz uô, trâur nuv tưz zaz zâuv tâu yênhx cxênhz jiês kruô tuôx ndis shuôk, tiv zix zos thâuv txos kaz shôngk shông, lok sik têx hnuz ntênhs, hnuz tsiêz. Tix lâuk Bạc Cầm Kỳ, kruô tuôx ndis shuôk heik:

          “ Hnuz no zos hnuz ciêz, cur chox chuôz zis mul uô si, pov ntơưv no jông viv li chox chuôz zis tuôx ntơưv no uô si”.

          Chuôz zis niêv lâuk Quàng Thị Thúy li trâur nuv vax pax tưz tso lol chêx cuk jông. Thôngz sâu đhâu cxôngx hâur shôngk shông txos nhiv no, chuôz zis tưz sâu tâu zuôr xar 100 tsov đeiv. Vax pax niêv lâuk uô tưz muôz hâux lưv uô trâu ntâu lênhx nênhs lox tôngv ntơưv tiv phaz. Niêv lâuk Thúy shir phaz heik: Six hơưv zuôr txos chuôz zis zuôr tror yưv pênhr uô ju lix, uô ntêx zos chos cxaz pax, krêz cxaz jix vuv Home Stay, ndar txos tos têx đoanx kruô chôngz lênhx nênhs hâur thiêz đrâuv luôk oz chas têz qơưk:

          “ Ntơưv no cux jông viv li six hơưv zuôr txos chuôz zis zuôr krêz cxaz Home Stay chiê kruô nhoz đêz tuôx ndis shuôk, viv li chuôz zis zuôr krêz uô Home Stay, kaz shông no zuôr uô tiêr”.

          Car xar car uô, niêv lâuk Quàng Thị Thúy tưz tso pov lênhx pox niêv mênhx cxưx Thái Sơn La li pênhr xưv, hlôngr yiêz tsưr ziv uô kinh têr trâu thax tsav qơư nhoz./.

(Trấn Long- Txâur Vax cxeik nhênhv)